Οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης

Οι κλιματικές συνθήκες με την έντονη ηλιοφάνεια, που επικρατούν στη χώρα μας, καθιστούν το θερμικό περιβάλλον ως παράγοντα κινδύνου λόγω έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες. Με βάση τη νομοθεσία και τις εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας, για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζόμενων σε κλειστούς ή υπαίθριους χώρους απαιτείται σύνταξη σχεδίου αντιμετώπισης της θερμικής καταπόνησης, σε επίπεδο επιχείρησης. Η αναλυτική αναφορά των οργανωτικών και των τεχνικών μέτρων, που -κατά περίπτωση- πρέπει να λαμβάνονται, γίνεται με τη συμμετοχή του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας και αποτυπώνονται στην απαιτούμενη από τον νόμο γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου.
Α. Οργανωτικά μέτρα

• Καθορισμός διαλλειμάτων κατάλληλης διάρκειας για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. 
• Διαμόρφωση κατάλληλα κλιματιζόμενων χώρων, κυλικείων η άλλων, για την ανάπαυση των εργαζομένων.
• Διάθεση στους εργαζόμενους πόσιμου δροσερού νερού 10-15oC.
• Προγραμματισμός των εργασιών που καταπονούν θερμικά (σε χώρους όπως μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία, ναυπηγικές εργασίες κ.α.), εκτός θερμοκρασιακών αιχμών (μεταξύ 12.00΄-16.00΄).

Β. Τεχνικά μέτρα

• Επαρκής γενικός εξαερισμός με εγκατάσταση ανεμιστήρων στα ψηλά σημεία των αιθουσών και αερισμός ζωνών εργασίας με φυγοκεντρικούς ανεμιστήρες.
• Επαρκής ανανέωση του αέρα των εργασιακών χώρων με προσαγωγή νωπού αέρα (μη κλιματισμένου) και σύγχρονη απαγωγή του αέρα του χώρου εργασίας.
• Απαγωγή των ρύπων και του θερμού αέρα στο πλησιέστερο δυνατό σημείο προς την πηγή τους.
• Επιθυμητή είναι η ύπαρξη και η λειτουργία κλιματιστικών στους χώρους εργασίας, όταν αυτό είναι δυνατό.
• Θερμομόνωση, βάψιμο με λευκό χρώμα, βρέξιμο της πλάκας ή της στέγης.
• Μόνωση των πηγών θερμότητας και κατασκευή σκίαστρων.
• Επιδράσεις στην υγεία από έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες
• Όταν οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί του οργανισμού δεν επαρκούν για να ισορροπήσουν ή να αντισταθμίσουν την αυξημένη πρόσληψη θερμότητας κατά την παρατεταμένη έκθεση σε αυξημένες θερμοκρασίες, έχουμε ως αποτέλεσμα τις παρακάτω καταστάσεις:
• Θερμική εξάντληση (heat exhaustion) με συμπτώματα μειωμένης ικανότητας απόδοσης, αδυναμίας, κόπωσης, κεφαλαλγίας, ναυτίας και, ενδεχομένως, ήπια δερματικά εξανθήματα. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτυγχάνει να ακολουθήσει τις πρόσθετες ανάγκες, καθώς η ανεπαρκής αναπλήρωση των υγρών προκαλεί πτώση στον κυκλοφορούντα όγκο του αίματος. Τα ήπια δερματικά εξανθήματα (heat rashes) εμφανίζονται γιατί ο ιδρώτας δεν αποβάλλεται εύκολα μέσω της εξάτμισης του δέρματος. 
• Μυϊκές ή θερμικές κράμπες (heat cramps) που οφείλονται σε απώλεια ηλεκτρολυτών με τον ιδρώτα. 
• Θερμική συγκοπή ή θερμική λιποθυμία (heat syncope) με ή χωρίς διανοητική σύγχυση, που προκαλείται λόγω της περιφερικής διαστολής των αγγείων, με αποτέλεσμα μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο και αφυδάτωση (συνήθως παρουσιάζεται σε μη εγκλιματισμένα άτομα).
• Θερμοπληξία (heat stroke) που σχετίζεται με υψηλές θερμοκρασίες και αυξημένη υγρασία. Προκαλείται από την αποτυχία του μηχανισμού θερμορύθμισης στον έλεγχο της εσωτερικής θερμοκρασίας (θερμοκρασίας πυρήνα του σώματος) με παράλληλη παύση της εφίδρωσης. Ο εκτιθέμενος εργαζόμενος προσέρχεται με υπερθερμία (θερμοκρασία πάνω από 41°C) και συμπτώματα προσβολής του Κ.Ν.Σ. (διανοητική σύγχυση, παραλήρημα, απώλεια συνείδησης, σπασμούς ή κώμα). Η θεραπεία των ατόμων που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι υψηλή, πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα, αλλά ως πρώτες βοήθειες μέχρι τη διακομιδή τους σε αυτά, θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος: πλήρης έκδυση από τα ρούχα, τοποθέτηση παγοκύστεων ή κρύων επιθεμάτων στον τράχηλο, τις μασχάλες και τη βουβωνική περιοχή, εμβάπτιση σε μπανιέρα με κρύο νερό κ.λπ.).
• Θερμικά εγκαύματα ή συμπτώματα κνίδωσης από ζέστη (τοπικά ή γενικευμένα) (heat urticaria).