Η προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και γενικά η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων αποτελούν το ύψιστο δικαίωμα των εργαζομένων και απαραίτητο στοιχείο μιας κοινωνικά δίκαιης πολιτείας.

 

Τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες, εκτός από τις ανθρώπινες πτυχές για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, προκαλούν μεγάλα οικονιμικά βάρη για τα ασφαλιστικά ταμεία και την εθνική οικονομία εν γένει.

 

Κάθε χρόνο θρηνούμε 100 περίπου νεκρούς από θανατηφόρα ατυχήματα και ακόμα 25.000 περίπου εργαζόμενους, θύματα εργατικών ατυχημάτων. Πολλά επίσης είναι τα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών.

 

Εάν κανένας αναλογισθεί ότι η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) μπορεί να καταλάβει ότι τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν στις επιχειρήσεις αυτές.

 

Από στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας προκύπτει ότι οι επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 30 εργαζόμενους καλύπτουν το 99% του συνόλου των επιχειρήσεων και απασχολούν το 69% του συνόλου των εργαζομένων.

 

Το άρθρο 118Α της Συνθήκης για την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη καθόρισε νέους στόχους για την ευρωπαϊκή Ενωση και παρέχει μία πολύ σταθερή βάση για τον καθορισμό ελαχίστων απαιτήσεων από πλευράς υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων δια μέσου οδηγιών που εγκρίνονται από το Συμβούλιο των Υπουργών με την αρχή της ειδικής πλειοψηφίας.

 

Στο ίδιο άρθρο αναγνωρίζεται η ιδιαιτερότητα των ΜΜΕ και αναφέρεται ότι το κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να εφαρμόσει τις οδηγίες αυτές των ελαχίστων προδιαγραφών σταδιακά, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες και τις τεχνικές ρυθμίσεις που υφίστανται σ' αυτό, θεσπίζοντας ακόμη και αυστηρότερα μέτρα με την προϋπόθεση να διατηρεί τις αυστηρότερες διοικητικών, οικονομικών και νομικών εξαναγκασμών που θα εμπόδιζαν τη δημιουργία και την ανάπτυξη ΜΜΕ.

 

Το 1989 η Ευρωπαϊκή Ενωση εξέδωσε την πρώτη και σημαντικότερη οδηγία ελαχίστων προδιαγραφών �"χετικά με την εφαρμογή των μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία", την οδηγία 89/391/ΕΟΚ.

 

Η οδηγία αυτή επειδή περιέχει γενικές αρχές και εισάγει νέους θεσμούς όπως η παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης, η εκτίμηση των κινδύνων, η ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων, η υποχρέωση του εργοδότη για διαβούλευση με τους εργαζόμενους και είναι καθολικής εφαρμογής για όλους τους εργαζόμενους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, γι' αυτό και ονομάζεται οδηγία ΠΛΑΙΣΙΟ.

 

Η ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ προβλέπει την έκδοση ειδικών οδηγιών ελαχίστων προδιαγραφών για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία που καλύπτουν διαφόρους τομείς. Ετσι, μέχρι σήμερα εκδόθηκαν 13 ειδικές οδηγίες.

 

Η οδηγία ΠΛΑΙΣΙΟ βρήκε τη χώρα μας να έχει ήδη ένα εκτεταμένο θεσμικό πλαίσιο για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Σημαντική θέση στο πλαίσιο αυτό αποτελεί ο Ν.1568/85 και τα προεδρικά διατάγματα που εκδόθηκαν κατ' εξουσιοδότηση του. Εν τούτοις ο Ν.1568/85 ένω σε ορισμένα σημεία του είναι αυστηρότερος από τις απαιτήσεις της οδηγίας πλαισίου, ως προς τους βασικούς θεσμούς του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας δεν καλύπτει εν γένει όλες τις επιχειρήσεις με αριθμό απασχολουμένων μικρότερο από 150.

 

Η οδηγία ΠΛΑΙΣΙΟ έπρεπε να είχε ενταχθεί στο εθνικό μας δίκαιο μέχρι την 31/12/92. Για την εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με την οδηγία αυτή έχει συνταχθεί σχέδιο προεδρικού διατάγματος το οποίο ύστερα από μακρά διαβούλευση στο Συμβούλιο Υγιεινής και ασφάλειας της Εργασίας (ΣΥΑΕ) του Υπουργείου Εργασίας, βρίσκεται στο τελικό στάδιο έκδοσής του.

 

Για την εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με τις ειδικές οδηγίες έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα 5 Π.Δ. και αφορούν τη χρήση των μηχανών, τη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας, τη χρήση οθονών οπτικής απεικόνισης, την χειρωνακτική διακίνηση φορτίων και τους καρκινογόνους παράγοντες, οι προβλέψεις των οποίων παρουσιάζονται στη έκδοση αυτή.

 

Για τις υπόλοιπες ειδικές κοινοτικές οδηγίες έχουν συνταχθεί σχέδια προεδρικών διαταγμάτων τα οποία μετά από διαβούλευση στο ΣΥΑΕ βρίσκονται στο τελικό στάδιο έκδοσής τους και πολύ σύντομα θα ενταχθούν στο εθνικό μας δίκαιο.

 

Στο φυλλάδιο αυτό παρουσιάζονται οι γενικές αρχές για την προστασία της ασφάλειας και τη υγείας των εργαζομένων και την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων όπως ορίζονται στο Ν.1568/85 �"Yγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων" και στο σχέδιο Π.Δ. με το οποίο γίνεται εναρμόνιση του εθνικού μας δικαίου με την οδηγία ΠΛΑΙΣΙΟ.

 

Παρουσιάζονται επίσης οι βασικές προβλέψεις των 5 προαναφερθέντων Π.Δ. και των Π.Δ. εναρμόνισης με 3 ειδικές κοινοτικές οδηγίες που εκδόθηκαν πριν το 1989 και αναφέρονται στο μόλυβδο, στον αμίαντο και στο θόρυβο καθώς επίσης και το σχέδιο Π.Δ. εναρμόνισης με την οδηγία 89/654/ΕΟΚ που αναφέρεται στους χώρους εργασίας.

 

Το φυλλάδιο αυτό δεν μπορεί να υποκαταστήσει με κανένα τρόπο τα επίσημα κείμενα της νομοθεσίας. Στην έκδοση του ΕΛΙΝΥΑΕ EΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ μπορεί να βρει κανείς όλα τα νομοθετικά κείμενα από το 1920 μέχρι και το 1994 και να βοηθηθεί στην αναζήτηση συγκεκριμένων θεμάτων μέσω των 3 εύχρηστων ευρετηρίων που περιέχει.

 

Σκοπός του φυλλαδίου είναι η ενημέρωση και κυρίως η ευαισθητοποίηση των ΜΜΕ στις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις για την υγιεινή και της ασφάλεια και στις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από αυτές.

 

Η εξασφάλιση της φυσικής και ψυχικής ευεξίας είναι καθήκον του εργοδότη, αλλά και ο κάθε εργαζόμενος έχει σχετικές υποχρεώσεις. Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία είναι υπόθεση όλων και θα πρέπει να αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας στην επιχείρηση.

 

Πολλές φορές οι εργοδότες ή οι εκπόσωποι των επιχειρήσεων και ειδικότερα των ΜΜΕ πραγματικά δεν γνωρίζουν πώς θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Ειδικότερα, με τις πρόσφατες ρυθμίσεις που προωθήθηκαν ή προωθούνται προστίθενται κάποιες νέες υποχρεώσεις για τις οποίες τουλάχιστον οι ΜΜΕ προκειμένου να ανταποκριθούν πρέπει να προσφύγουν σε εξειδικευμένα πρόσωπα ή εξωτερικές υπηρεσίες.

 

Η αναζήτηση προσώπων τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, που είναι τα κατ' εξοχή αρμόδια πρόσωπα για να συμβουλεύσουν τους εργαζόμενους και τον εργοδότη για τον επαγγελματικό κίνδυνο και για τον τρόπο με τον οποίο θα βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας, από την εμπειρία έδειξε ότι, δεν γίνεται με προγραμματισμό και σε αρκετές περιπτώσεις η σύναψη σύμβασης με τα πρόσωπα αυτά δεν ανταποκρίνεται στην καλύτερη παροχή ουσιαστικών υπηρεσιών προς όφελος των εργαζομένων και της επιχείρησης εν γένει.

 

Για την επίλυση αρκετών από τα θέματα που η νομοθεσία απαιτεί, χρειάζεται οπωσδήποτε η προσφυγή σε πρόσωπα με ειδικές γνώσεις (εκτίμηση κινδύνου, εφαρμογή των αρχών της εργονομίας κλπ.)

 

Με τις νέες ρυθμίσεις που προωθούνται (αναφέρονται λεπτομερέστερα στο κείμενο που ακολουθεί) και σύμφωνα με τα οριζόμενα από την οδηγία πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ, παρέχεται η δυνατότητα να συσταθούν οργανωμένες εξωτερικές υπηρεσίες σκοπό έχουν την σύναψη σύμβασης με επιχειρήσεις προκειμένου να παρέχουν σ' αυτές τις υπηρεσίες τεχνικούς ασφάλειας και γιατρού εργασίας.

 

Οι εξωτερικές αυτές υπηρεσίες πιθανόν να έχουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης κινητής μονάδας κατάλληλα εξοπλισμένης ούτως ώστε να παρέχονται οι προβλεπόμενες υπηρεσίες μέσα στο χώρο εργασίας και να μην απαιτείται απομάκρυνση του εργαζόμενου σε χώρο εκτός εργασίας με συνέπεια να υπάρχει απώλεια χρόνου. Παράλληλα με την φυσιολογικά αναμενόμενη αρτιότερη στελέχωση, εξοπλισμό και οργάνωση των εν λόγω εξωτερικών υπηρεσιών, αναμένεται ότι οι θεσμοί του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας θα λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα και θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη μείωση του αριθμού των εργατικών ατυχημάτων και την προστασία της υγείας των εργαζομένων, γεγονός που βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

 

Το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. αποτελεί μια νέα πρωτοβουλία των κορυφαίων συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών. Ιδρύθηκε το 1993 από την ΓΣΕΕ, τον ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ και την ΕΕΣΕ. Είναι ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και χρηματοδοτείται από εργοδοτικό πόρο που θεσπίστηκε από την Εθνική Γενική Σύμβαση Εργασίας 1991-92. Σκοπός του είναι η επιστημονική και τεχνική υποστήριξη και εξυπηρέτηση της πολιτικής για την υγεία, την υγιεινή και την ασφάλεια της εργασίας στην Ελλάδα. Αν και το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. με βάση το καταστατικό του, δεν παρέχει υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στις επιχειρήσεις ( όπως εκείνες του τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας) εν τούτοις αναπτύσσει πολλές δραστηριότητες χρήσιμες για εργοδότες και εργαζόμενους. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται εκδόσεις για ΥΑΕ, πληροφόρηση-ενημέρωση, κατάρτιση (π.χ. τεχνικών ασφάλειας, γιατρών εργασίας, εργοδοτών, επιτρόπων υγιεινής και ασφάλειας), εφαρμοσμένες έρευνες και μελέτες κ.α. Το επιστημονικό του δυναμικό περιλαμβάνει ειδικούς επιστήμονες στην ιατρική και ασφάλεια της εργασίας, εργονομία, εργασιακές σχέσεις κ.λ.π. Η υποδομή του Ινστιτούτου αναπτύσσεται ώστε να περιλαμβάνει τρία Κέντρα εξειδικευμένα στους τομείς:

 

• Ενημέρωσης-Τεκμηρίωσης-Πληροφόρησης


• Κατάρτισης και


• Εφαρμοσμένης Ερευνας-Μελετών,



 
•  

 

ενώ επεκτείνεται με παραρτήματά του και σε άλλες περιοχές της χώρας.