Ευρωπαϊκές Στατιστικές Εργατικών Ατυχημάτων (ΕΣΕΑ) – European Statistics for Accidents at Work (ESAW)

Το ευρωπαϊκό σύστημα κωδικοποίησης των αιτιών και των συνθηκών των εργατικών ατυχημάτων στην Ευρώπη είναι το αποτέλεσμα των προσπαθειών, που ξεκίνησαν το 1990 για την εναρμόνιση των κριτηρίων και των μεθοδολογιών που πρέπει να εφαρμόζονται για την καταγραφή των στοιχείων των εργατικών ατυχημάτων, με κοινό συντονισμό από την Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (EUROSTAT) και την Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

To ESAW καταγράφει τρία είδη («Φάσεις») χαρακτηριστικών: 

• Η Φάση Ι περιλαμβάνει μεταβλητές που επιτρέπουν τον προσδιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας του εργοδότη, του επαγγέλματος, της ηλικίας και του φύλου του θύματος, της φύσης του τραύματος και του τραυματισμένου μέρους του σώματος, καθώς και της γεωγραφικής θέσης, της ημερομηνίας και της ώρας του ατυχήματος. 
• Η Φάση ΙΙ περιλαμβάνει μεταβλητές σχετικά με τον καθορισμό του μεγέθους της επιχείρησης, της υπηκοότητας του θύματος και του εργασιακού του καθεστώτος, καθώς και των συνεπειών του ατυχήματος - αριθμός χαμένων ημερών εργασίας, μόνιμη ανικανότητα ή θάνατος που προκλήθηκε εξαιτίας του ατυχήματος. 
• Η Φάση ΙΙΙ στοχεύει στον προσδιορισμό των αιτιών του ατυχήματος και περιλαμβάνει χαρακτηριστικά της εργασίας (θέση εργασίας, εργασιακό περιβάλλον και εκτελούμενη διεργασία) που εκτελούσε ο εργαζόμενος, την ειδική σωματική ενέργεια του εργαζομένου κατά τη στιγμή του ατυχήματος (και λίγο χρόνο πριν), καθώς και τους υλικούς παράγοντες (χώρους, εξοπλισμό ή υλικό) που εμπλέκονται στην εκτέλεση της ενέργειας αυτής. Ακολουθούν τα στοιχεία περιγραφής του ατυχήματος που περιλαμβάνουν την απόκλιση, δηλαδή την αρχική κατάσταση εκτροπής από την κανονική λειτουργία, η επαφή – τρόπος τραυματισμού του εργαζομένου, και είδος τραυματισμού του εργαζομένου. Για την ειδική σωματική ενέργεια, την απόκλιση και την επαφή καταγράφονται οι σχετιζόμενοι υλικοί παράγοντες.

Τα παραπάνω στοιχεία μπορούν να απεικονιστούν σχηματικά ως εξής:

Σχήμα 1. Απεικόνιση μοντέλου ESAW.

Ειδικότερα οι ανωτέρω όροι περιγράφονται στην Ελληνική Έκδοση του Οδηγού ως εξής:
«Το εργασιακό περιβάλλον 
Πρόκειται για τον χώρο εργασίας, το γενικό περιβάλλον, τις εγκαταστάσεις εργασίας όπου συνέβη το ατύχημα. 
Το είδος της εργασίας 
Περιγράφει τη γενικότερη δραστηριότητα του θύματος κατά τη στιγμή του ατυχήματος. Δεν πρόκειται για το επάγγελμα του θύματος ούτε για την επακριβή του ειδική σωματική δραστηριότητα ακριβώς κατά τη στιγμή του ατυχήματος. Αφορά την περιγραφή του είδους της εργασίας και του καθήκοντος, με την ευρύτερη έννοια, που πραγματοποίησε το θύμα κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου που τελειώνει τη στιγμή του ατυχήματος. 
Η ειδική σωματική δραστηριότητα 
Πρόκειται για τη συγκεκριμένη σωματική δραστηριότητα του θύματος τη στιγμή ακριβώς κατά την οποία συνέβη το ατύχημα, δηλαδή για αυτό ακριβώς που έκανε το θύμα τη στιγμή ακριβώς του ατυχήματος. Η δραστηριότητα μπορεί να καλύπτει βραχύ μόνο χρονικό διάστημα. 
Ο υλικός παράγοντας της ειδικής σωματικής δραστηριότητας 
Ο υλικός παράγοντας που συνδέεται με την ειδική σωματική δραστηριότητα περιγράφει το εργαλείο, αντικείμενο ή όργανο που χρησιμοποιούσε το θύμα όταν συνέβη το ατύχημα. Ο υλικός παράγοντας ενδέχεται να εμπλέκεται ή όχι στο ατύχημα, ωστόσο, εάν υπάρχουν περισσότεροι υλικοί παράγοντες που συνδέονται με την ειδική σωματική δραστηριότητα, πρέπει να καταγραφεί ο υλικός παράγοντας που συνδέεται περισσότερο με το ατύχημα ή τον τραυματισμό. 
Η απόκλιση
Πρόκειται για την περιγραφή αυτού που συνέβη και που δεν ήταν κανονικό. Είναι η απόκλιση από την κανονική διαδικασία εκτέλεσης της εργασίας. Η απόκλιση είναι το γεγονός που αποτελεί το έναυσμα του ατυχήματος. Εάν υπάρχει μια σειρά γεγονότων, πρέπει να καταγραφεί η τελευταία απόκλιση (η απόκλιση που βρίσκεται χρονικά εγγύτερα στην επαφή που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό). 
Ο υλικός παράγοντας της απόκλισης 
Ο υλικός παράγοντας που συνδέεται με την απόκλιση περιγράφει το εργαλείο, το αντικείμενο ή το όργανο που συνδέεται με αυτό που συνέβη εκτός των πλαισίων της κανονικότητας. Εάν με την (τελευταία) απόκλιση συνδέονται περισσότεροι υλικοί παράγοντες, πρέπει να καταχωρηθεί ο τελευταίος υλικός παράγοντας που εμπλέκεται (αυτός που βρίσκεται χρονικά εγγύτερα στην επαφή τραυματισμού).
Η επαφή - Τρόπος τραυματισμού 
Περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το θύμα τραυματίστηκε (σωματικά ή ψυχολογικά) από τον υλικό παράγοντα που προκάλεσε τον τραυματισμό. Εάν υπάρχουν περισσότερες επαφές - τρόποι τραυματισμού, πρέπει να καταχωρηθεί εκείνη που προκάλεσε τον πιο σοβαρό τραυματισμό. 
Ο υλικός παράγοντας της επαφής - τρόπου τραυματισμού 
Ο υλικός παράγοντας που συνδέεται με την επαφή - τρόπο τραυματισμού αναφέρεται στο αντικείμενο, εργαλείο ή όργανο με το οποίο το θύμα ήρθε σε επαφή ή στον ψυχολογικό τρόπο τραυματισμού. Εάν με τον τραυματισμό συνδέονται περισσότεροι υλικοί παράγοντες, πρέπει να καταχωρηθεί ο υλικός παράγοντας που συνδέεται με τον πιο σοβαρό τραυματισμό.» (ΕΕ, 2000)

Αναφορές
ΕΕ, 2000. Ευρωπαϊκό σύστημα κωδικοποίησης των αιτιών και συνθηκών των εργατικών ατυχημάτων στην Ευρώπη. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μονάδα Δ.6, Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

European Statistics on Accidents at Work (ESAW)
https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/5926181/KS-RA-12-102-EN.PDF/56cd35ba-1e8a-4af3-9f9a-b3c47611ff1c