1. Η παρ. 8 του άρθρου 5 του Ν. 3982/2011 (Α’ 143) αντικαθίσταται ως εξής:
«8. Αν σε μία Περιφέρεια δεν έχει συγκροτηθεί εξεταστική επιτροπή ή αν παρά τη συγκρότηση αυτής υπάρχει αντικειμενική αδυναμία διενέργειας εξετάσεων, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να συμμετάσχει σε αντίστοιχες εξετάσεις, που διενεργεί επιτροπή, η οποία ορίζεται, σύμφωνα με τις προβλέψεις της υπουργικής απόφασης που εκδίδεται δυνάμει της παραγράφου 9 του παρόντος άρθρου».
2. Η περίπτωση δ’ της παρ. 5 του άρθρου 46 του Ν. 3982/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«δ) Τεχνικές προκαταρκτικές μελέτες των έργων υποδομής, στις οποίες ενσωματώνονται προκαταρκτικές μελέτες των απαιτούμενων έργων εξωτερικής υποδομής, και το εκτιμώμενο κόστος των αυτών».
3. Η παρ. 3 του άρθρου 53 του Ν. 3892/2011 (Α’ 143) αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού ύστερα από επιτόπιο έλεγχο οργάνου και σύνταξη της έκθεσης ελέγχου της προηγούμενης παραγράφου, διαπιστώνεται η ολοκλήρωση των έργων υποδομής. Η απόφαση αυτή αποτελεί την άδεια λειτουργίας του Επιχειρηματικού Πάρκου. Επιτρέπεται η τμηματική Διαπίστωση ολοκλήρωσης των έργων υποδομής, εφόσον αυτό είναι δυνατό από τεχνική άποψη. Αν η συνολική έκταση του Επιχειρηματικού Πάρκου υπερβαίνει τα χίλια (1.000) στρέμματα, η υλοποίηση της ανάπτυξης και λειτουργίας αυτού μπορεί να γίνεται σε δύο φάσεις, σε δύο διακριτά τμήματα αυτού, σύμφωνα με το Επιχειρηματικό Σχέδιο, η υλοποίηση όμως της πρώτης φάσης του Επιχειρηματικού Σχεδίου λαμβάνει χώρα στις προθεσμίες της παραγράφου 4».
4. Στο άρθρο 54 του Ν. 3982/2011 προστίθεται παράγραφος 10 ως εξής:
«10. Οι παράγραφοι 4 και 5 εφαρμόζονται και στους λοιπούς Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων της παραγράφου 4 του άρθρου 41, εφόσον αυτοί διαθέτουν είτε με αρχική έκδοση είτε κατόπιν ανανέωσης ή τροποποίησης, έγκριση περιβαλλοντικών όρων με το καθεστώς του Ν. 4014/2011, καθώς και Κανονισμό Λειτουργίας που περιέχει όρους περιβαλλοντικής προστασίας».
5. α. Οι περιπτώσεις α’ και β’ της παρ. 2 του άρθρου 56 του Ν. 3982/2011 αντικαθίστανται ως εξής:
«α) Η εισφορά σε γη αποτελείται από ποσοστό επιφάνειας κάθε ιδιοκτησίας πριν από την πολεοδόμησή της, το οποίο ανέρχεται σε είκοσι τοις εκατό (20 %) της αρχικής έκτασης της ιδιοκτησίας. Σε περιπτώσεις περιοχών της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, στις οποίες η εισφορά σε γη δεν μπορεί για αντικειμενικούς πολεοδομικούς λόγους (πυκνοδομημένες υφιστάμενες περιοχές άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων) να ανέλθει σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της αρχικής έκτασης της ιδιοκτησίας, ύστερα από σχετική προς τούτο βεβαίωση του αρμόδιου Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η εισφορά σε γη περιορίζεται σε δεκαπέντε τοις εκατό (15%) με αντίστοιχη αύξηση της εισφοράς σε χρήμα από δεκαπέντε τοις εκατό (15%) σε είκοσι τοις εκατό (20%), όπως αυτή προσδιορίζεται και καταλογίζεται στο άρθρο 52 παράγραφος 6 του παρόντος.
β) Το ελάχιστο ποσοστό κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων ορίζεται σε 20% υπολογιζόμενο επί της συνολικής επιφάνειας του ΕΠΕ. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, το ελάχιστο ποσοστό των χώρων αυτών περιορίζεται σε 15%, εφόσον το επιβάλλουν αντικειμενικοί πολεοδομικοί
λόγοι ύστερα από σχετική προς τούτο βεβαίωση του αρμόδιου Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης».
β. Η παρ. 11 του άρθρου 44 του Ν. 4155/2013 καταργείται.
6. Η περίπτωση αβ’ της υποπαραγράφου Α’ της παρ. 4 του άρθρου 56 του Ν. 3982/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«αβ) Το άθροισμα των επιφανειών κάλυψης των δομημένων γηπέδων να κυμαίνεται μεταξύ του δέκα τοις εκατό (10%) έως είκοσι τοις εκατό (20%) της συνολικής οριοθετούμενης έκτασης. Σε κάθε περίπτωση που το άθροισμα αυτό είναι μεγαλύτερο του 20% ιδρύονται ΕΠ του άρθρου 41 παρ.1 β’ ή γ’ ή Επιχειρηματικά Πάρκα Εξυγίανσης».
7. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 58 προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων εφαρμόζονται και στους λοιπούς Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων της παρ. 4 του άρθρου 41».

Το άρθρο 112 του Ν. 4314/2014 (Α’265) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 112
1. Η προσδιοριζόμενη προθεσμία για την αντικατάσταση αδειών ή αναγγελιών κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 9 του Π.δ. 112/2012 (Α’ 197), στο άρθρο 10 παρ. 1 εδάφιο α’ του Π.δ. 113/2012 (Α’ 198), στο άρθρο 9 του Π.δ. 114/2012 (Α’ 199), στα άρθρα 13 και 21 του Π.δ. 115/2012 (Α’ 200) και στο άρθρο 9 του Π.δ. 1/2013 (Α’ 3), με την επιφύλαξη της παρ. 2 του παρόντος άρθρου, ορίζεται στις 31.12.2016.
2. Ειδικά για τους χειριστές μηχανημάτων έργου, για κάθε, μετά την έκδοση της οικ. 1032/166/Φ.Γ.9.6.4(Η)/5.3.2013 (Β’ 519) υπουργικής απόφασης, νεότερη όμοια που θα εκδοθεί δυνάμει του άρθρου 4 παρ. 5 του Ν. 3982/2011 για την κατάταξη των μηχανημάτων έργου, ορίζεται χρονικό διάστημα δύο ετών και έξι μηνών για τη σχετική αντικατάσταση άδειας ή αναγγελίας, το οποίο αρχίζει από τη δημοσίευση της κάθε φορά εκδιδόμενης απόφασης.
3. Καταργείται η ημερομηνία 31.12.2020 ως επόμενη ημερομηνία θεώρησης των αδειών κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 9 παρ. 4 του Π.δ. 112/2012 (Α’ 197), στο άρθρο 10 παρ. 1 εδάφιο α’ του Π.δ. 113/2012 (Α’ 198), στο άρθρο 13 παρ. 1 και άρθρο 21 παρ. 1 του Π.δ. 115/2012 (Α’ 200) και στο άρθρο 9 παρ. 4 του Π.δ. 1/2013 (Α’ 3), καθώς και η ημερομηνία 31.12.2017 ως επόμενη ημερομηνία θεώρησης κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 9 παρ. 6 του Π.δ. 114/2012 (Α’ 199). Οι άδειες που αντικαθίστανται ή έχουν ήδη αντικατασταθεί, σύμφωνα με τα ανωτέρω προεδρικά διατάγματα θεωρούνται ανά οκταετία με τη διαδικασία που προβλέπεται αντίστοιχα στο άρθρο 8 του Π.δ. 112/2012, στο άρθρο 9 του Π.δ. 113/2012, στο άρθρο 7 του Π.δ. 115/2012, στο άρθρο 8 του Π.δ. 1/2013 και στο άρθρο 8 του Π.δ. 114/2012.
Ως ημερομηνία έναρξης της οκταετίας λαμβάνεται η 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από την ημερομηνία αντικατάστασης της άδειας, συμπεριλαμβανομένων και των αδειών που έχουν ήδη αντικατασταθεί».
 

Οι παράγραφοι 4.3, 4.4 και 4.5 του άρθρου 14 του Π.δ. 108/2013 αντικαθίστανται ως εξής:
«4.3 Ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 1ης κατηγορίας της Α’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 1ης κατηγορίας της Γ’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 1ης κατηγορίας ΣΤ’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 2ης κατηγορίας ΣΤ’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 2ης κατηγορίας Α’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 3ης κατηγορίας Α’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 2ης κατηγορίας Γ’ Ειδικότητας, ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 3ης κατηγορίας Γ’ Ειδικότητας, και ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 3ης κατηγορίας ΣΤ’ Ειδικότητας αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης Ομάδας Α’ Ειδικότητας.
4.4 Ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 4ης κατηγορίας Α’ Ειδικότητας αποκτά την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου φωτοβόλων σωλήνων και επιγραφών της Γ’ Ειδικότητας.
4.5 Ο εγκαταστάτης και ο συντηρητής ηλεκτρολόγος 4ης κατηγορίας ΣΤ’ Ειδικότητας αποκτά την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 2ης Ομάδας Α’ Ειδικότητας».

Η παρ. 3 του άρθρου 9 του Π.δ. 1/2013 (Α’ 3) αντικαθίστανται ως εξής:
«3. Με επιφύλαξη της κατωτέρω παραγράφου 5.α, οι υφιστάμενες άδειες που έχουν εκδοθεί, σύμφωνα με το Π.δ. 87/1996, για τις οποίες δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των ανωτέρω παραγράφων 1 ή 2, και η καθυστέρηση θεώρησης δεν ξεπερνά τα πέντε (5) έτη, αντικαθίστανται με τις άδειες ή βεβαιώσεις του παρόντος, εφόσον ο ενδιαφερόμενος ακολουθήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 6 ή υποβάλει σχετική αίτηση, συνοδευόμενη από τα παράβολα που περιγράφονται στο άρθρο 8 παράγραφος 5 και:
α) βεβαίωση υπηρεσίας ψυκτικού δύο ετών, από αντίστοιχο εργοδότη ή β) εφόσον πρόκειται για ελεύθερο επαγγελματία, αντίγραφα εκκαθαριστικών φορολογικών δηλώσεων ή κατάσταση τιμολογίων, η οποία για κάθε τιμολόγιο αναφέρει την ημερομηνία έκδοσης και τον αριθμό του τιμολογίου, σχετικά με την παροχή υπηρεσιών ψυκτικού. Το παράβολο του άρθρου 8 παράγραφος 5 που ορίζεται ως τετραπλάσιο καταβάλλεται και εάν η καθυστέρηση υπερβαίνει το ένα έτος, αλλά είναι μικρότερη των πέντε ετών.
Εάν η καθυστέρηση θεώρησης της άδειας, έχει ξεπεράσει τα πέντε έτη, η άδεια ανακαλείται και, προκειμένου ο ενδιαφερόμενος να έχει το δικαίωμα άσκησης της αντίστοιχης επαγγελματικής δραστηριότητας, οφείλει να εφοδιαστεί με νέα άδεια, η οποία εκδίδεται ύστερα από επιτυχή εξέταση, καταβάλλοντας παράβολα, όπως αυτά καθορίζονται με την κοινή υπουργική απόφαση που εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 5 παρ. 13 και 15 του Ν. 3982/2011 και εφόσον ο ενδιαφερόμενος υποβάλει αντίστοιχη αίτηση».

1. Η περίπτωση γ’ της παρ. 2 του άρθρου 16 του Ν. 3325/2005, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 43 του Ν. 4155/2013 (Α’ 120), αντικαθίσταται ως εξής:
«γ. Στις μονάδες μέσης όχλησης επιτρέπεται κατά τον εκσυγχρονισμό τους μόνο η τεχνολογική αναβάθμιση χωρίς καμία αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος».
2. Η παρ. 4 του άρθρου 16 του Ν. 3325/2005 αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Στην περιοχή (Α) του Π.δ. 5/13.12.1979, στις ζώνες χονδρεμπορίου, στις Ζ.Ο.Ε. και στις υπόλοιπες εκτός σχεδίου περιοχές επιτρέπεται ο εκσυγχρονισμός με τις προϋποθέσεις που γίνεται στην περιοχή Γενικής Κατοικίας.
Ειδικά για τις μονάδες μέσης όχλησης επιτρέπεται ο εκσυγχρονισμός τους εφόσον η συνολική, για την επόμενη πενταετία, αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος του παραγωγικού εξοπλισμού δεν υπερβαίνει το 20% της υφιστάμενης και δεν επέρχεται αύξηση πάνω από τα εκάστοτε ισχύοντα επίπεδα της ποσότητας των ατμοσφαιρικών εκπομπών ρύπων ή άλλων ρύπων.
Αλλαγή ή συμπλήρωση δραστηριότητας επιτρέπεται στις μονάδες μέσης όχλησης, εφόσον χρησιμοποιείται ίδιου τύπου και ίσης ή μικρότερης ισχύος μηχανολογικός εξοπλισμός και δεν μεταβάλλεται ο βαθμός όχλησης της μονάδας».

Η υποπερίπτωση 3α της Υποπαραγράφου ΣΤ.6 (Άρση εμποδίων στον ανταγωνισμό στον κλάδο της επεξεργασίας τροφίμων - Αρτοποιητική νομοθεσία) της παραγράφου ΣΤ’ του άρθρου πρώτου του Ν. 4254/2014 (Α’85) αντικαθίσταται ως εξής:
«3.α. Τα πρατήρια άρτου, οι βιομηχανικές-βιοτεχνικές εγκαταστάσεις αρτοποιίας, τα επαγγελματικά εργαστήρια παραγωγής ζύμης, καθώς και τα αρτοποιεία που λειτουργούν νόμιμα κατά τη δημοσίευση του παρόντος Νόμου, οφείλουν να συμμορφωθούν με το Ν. 3526/2007 έως τις 31 Μαρτίου 2017. Μέχρι την πάροδο του διαστήματος αυτού εξακολουθούν να λειτουργούν νόμιμα και διέπονται από τους όρους της άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας τους κατά περίπτωση».

1. Η παρ. 3 του άρθρου 22 του Ν. 3982/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Η παραπάνω προθεσμία ορίζεται μέχρι είκοσι τέσσερις μήνες από την ημερομηνία που διαπιστώνεται, με σχετική πράξη της Αδειοδοτούσας Αρχής, η μη συμβατότητα του συνόλου ή μέρους των εγκαταστάσεων των πιο πάνω δραστηριοτήτων με τις διατάξεις των άρθρων 17 έως 40 και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτών κανονιστικών πράξεων».
2. Στο άρθρο 22 του Ν. 3982/2011 προστίθεται παράγραφος 4α ως εξής:
«4.α. Η προθεσμία για την τεχνική ανασυγκρότηση μπορεί να παραταθεί για δεκαοχτώ (18) μήνες από τη λήξη της, υπό την προϋπόθεση ότι ο φορέας της επιχείρησης αποδεδειγμένα έχει προβεί στις ενέργειες που απαιτούνται για την άρση της ασυμβατότητας των εγκαταστάσεων με τις διατάξεις των άρθρων 17 έως 40 και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτών κανονιστικών πράξεων».
3. Οι παράγραφοι 1 και 2 εφαρμόζονται και σε περιπτώσεις για τις οποίες είχε χορηγηθεί προθεσμία τεχνικής ανασυγκρότησης πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου.

Το άρθρο 3ιγ αντικαθίσταται ως εξής:
«Κάθε προμηθευτής, ο οποίος υποχρεωτικά εγγράφεται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 3419/2005 (Α’297) εάν προτίθεται να συνάπτει με τους καταναλωτές συμβάσεις από απόσταση αγαθών και υπηρεσιών, οφείλει να καταχωρήσει τη σχετική δραστηριότητά του στο Γ.Ε.ΜΗ.. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού καθορίζεται το περιεχόμενο, η διαδικασία υποβολής της σχετικής δήλωσης στο Γ.Ε.ΜΗ., τα ειδικότερα στοιχεία που καταχωρίζονται στη μερίδα τους, οι δηλώσεις μεταβολής των σχετικών στοιχείων και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα».

1. Μετά το άρθρο 18 του Π.δ. 131/2003 προστίθεται άρθρο 18Α ως εξής:
«Άρθρο 18Α
Οι φορείς παροχής υπηρεσίας της κοινωνίας της πληροφορίας, που εγγράφονται στο Γ.Ε.ΜΗ., σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 3419/2005 (Α’ 297) οφείλουν να δηλώσουν τη σχετική δραστηριότητά τους στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.). Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού καθορίζεται το περιεχόμενο, η διαδικασία υποβολής της σχετικής δήλωσης στο Γ.Ε.ΜΗ., τα ειδικότερα στοιχεία που καταχωρίζονται στη μερίδα τους, δηλώσεις μεταβολής των σχετικών στοιχείων, οι κυρώσεις για την παράβαση της σχετικής υποχρέωσης και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα». 
2. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 14 η φράση «άρθρα 10, 11 και 12» αντικαθίσταται από τη φράση «άρθρα 11, 12, και 13».

1. Στην περίπτωση γ’ της παρ. 3 του άρθρου 53 του Π.δ. 116/2014 προστίθεται εδάφιο κκ’ ως εξής:
«κκ) Η επικαιροποιημένη πληροφόρηση της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας βάσει των οποίων τρίτα μέρη μπορούν να εμπιστεύονται, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 5 παράγραφος 9, 15 παράγραφοι 1 και 2 και 16 παράγραφοι 1 και 3, στοιχεία και παντός είδους πράξεις που προβλέπονται στο άρθρο 6 παράγραφοι 2α και 2β του Ν. 3419/2005 (Α’ 297)».
2. Η περίπτωση ζ’ της παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 3419/2005 καταργείται. 

Το άρθρο 267 του Ν. 4072/2012 αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 267
Αν αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ένας ή περισσότεροι εταίροι και παραμείνει μόνο ένας εταίρος, η εταιρεία λύνεται, εφόσον μέσα σε τέσσερις μήνες δεν δημοσιευτεί στο Γ.Ε.ΜΗ. η είσοδος νέου εταίρου».
 

1. Η παρ. 2 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 καταργείται από τότε που ίσχυσε.

Η περίπτωση δ’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 393/1976 (Α’ 199) αντικαθίσταται ως εξής:
«δ. Τίτλοι ιδιοκτησίας ή συμφωνητικό μίσθωσης ή παραχώρησης χρήσης, από το οποίο προκύπτει ότι ο επιχειρηματίας διαθέτει γραφειακή εγκατάσταση».

Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης 2 της υποπαραγράφου Η.2. της παρ. Η’ του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012 (Α’ 222) αντικαθίσταται ως εξής:
«Για την απόδειξη της συνδρομής των ανωτέρω προϋποθέσεων, οι επιχειρήσεις της περίπτωσης 1 υποχρεούνται να τηρούν στο αρχείο τους και να επιδεικνύουν σε κάθε έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές: για τη συνδρομή της υποπερίπτωσης α’ πιστοποιητικό ποινικού μητρώου γενικής χρήσης του οδηγού, της υποπερίπτωσης β’ επικυρωμένο αντίγραφο της άδειας οδήγησης, της υποπερίπτωσης γ’ ιατρικό πιστοποιητικό, της υποπερίπτωσης δ’ πιστοποιητικό γλωσσομάθειας τουλάχιστον επιπέδου Β2 κατά το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς, της υποπερίπτωσης ε’ απολυτήριο Λυκείου οποιουδήποτε τύπου ή αντίστοιχο τίτλο σπουδών ξένου σχολείου της αλλοδαπής και του εδαφίου στ’ αποδεικτικά στοιχεία για την ασφάλιση του οδηγού από ασφαλιστικό φορέα».

1. Στην παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 4276/2014 (Α’ 155) προστίθεται στοιχείο η’ ως εξής:
«η. Επιβατηγά αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως χωρίς μετρητή (λιμουζίνες) με οδηγό».
2. Στο άρθρο 1 του Ν. 4276/2014 προστίθεται παράγραφος 13, ως εξής:
«Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης Ειδικού Σήματος Λειτουργίας σε επιβατηγά αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως χωρίς μετρητή (λιμουζίνες) με οδηγό».
3. Στο άρθρο 50 του Ν. 4276/2014 προστίθεται παράγραφος 5, ως εξής:
«5. Μέχρι τη δημοσίευση της κοινής απόφασης του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που προβλέπεται στην παρ. 13 του άρθρου 1 του Ν. 4276/2014, ισχύουν οι διατάξεις της υπ’ αριθμ. 500321/13.5.1996 (Β’ 391) απόφασης του Γενικού Γραμματέα Ε.Ο.Τ.».
4. Η παρ. 6 του άρθρου 2 του Ν. 4276/2014 και η παρ. 21 του άρθρου 7 του Ν. 4276/2014 καταργούνται.
5. Η παρ. 18 του άρθρου 7 του Ν. 4276/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«18. Απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών, ρυμουλκούμενων, ημιρυμουλκούμενων και αυτοκινούμενων τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημόσιων δασών και εν γένει κοινόχρηστους χώρους, καθώς και η φιλοξενία πέραν του ενός τροχόσπιτου από καταστηματάρχες ή ιδιώτες. Οι παραβάτες τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι τρεις (3) μήνες ή με επιβολή προστίμου του κατωτέρω εδαφίου, εφόσον δεν προβλέπεται βαρύτερη ποινή από άλλη διάταξη, διατασσόμενης συγχρόνως υπό του δικαστηρίου της βίαιης αποβολής τους. Διαδικασία τηρείται η οριζόμενη από τα άρθρα 417 επ. του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την ανάκριση και εκδίκαση των επ’ αυτοφώρω πλημμελημάτων. Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμο ύψους τριακοσίων (300) ευρώ ανά άτομο ή ανά κατασκηνωτικό ή ανά μεταφορικό μέσο, που επιβάλλεται από το βεβαιούν την παράβαση αστυνομικό ή λιμενικό όργανο και εισπράττεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 104 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) του Ν. 2696/1999 (Α’ 57). Σε ελέγχους από μεικτά συνεργεία την ποινή του προστίμου επιβάλλει το αστυνομικό όργανο που παρίσταται κατά τον έλεγχο».

Το έβδομο εδάφιο της περίπτωσης δ’ της παρ. 6 του άρθρου 4 του Ν. 3270/2004 αντικαθίσταται ως εξής:
«Η άσκηση της προσφυγής δεν αναστέλλει τη σφράγιση του καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος ή της κολυμβητικής δεξαμενής».
 

Η διάταξη του άρθρου 41 του Ν. 4305/2014 (Α’ 237) αντικαθίσταται ως εξής:
«Η υλοποίηση των χρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση πράξεων, που κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του Π.δ. 112/2014 (Α’ 179) ήσαν εκκρεμή και των οποίων την αρμοδιότητα υλοποίησης είχε το Τμήμα Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της Διεύθυνσης Τουριστικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, συνεχίζεται μέχρι τη διαδικαστική ολοκλήρωσή τους από το προβλεπόμενο στο άρθρο 15 του Π.δ. 112/2014 Τμήμα Επιχειρησιακών/Κρατικών Ενισχύσεων».

Ύδατα εκρέοντα από εγκαταστάσεις Κέντρων ιαματικού τουρισμού-θερμαλισμού, Κέντρων θαλασσοθεραπείας και Κέντρων αναζωογόνησης (spa), όπως αυτές ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 3498/2006 (Α’ 230) δεν λογίζονται - στο βαθμό που προέρχονται από τη φυσική ανάβλυση ή άντληση φυσικού πόρου - ως οικιακά ή αστικά λύματα.

Το άρθρο 19 του Π.δ. 112/2014 (Α’179) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 19
Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού Διάρθρωση - Αρμοδιότητες
Α. Διάρθρωση
Στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού λειτουργούν Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού (ΠΥΤ) επιπέδου Διεύθυνσης, που υπάγονται στη Γενική Διεύθυνση Τουριστικής Πολιτικής της Γενικής Γραμματείας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης.
Οι Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού (Π.Υ.Τ.) έχουν ως επιχειρησιακό στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος, μέσω της αδειοδότησης, ελέγχου και επιβολής κυρώσεων στις τουριστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός των ορίων της χωρικής αρμοδιότητας κάθε Π.Υ.Τ., διαρθρώνονται δε ως εξής:
1. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Αττικής, με έδρα την Αθήνα, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και β) το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
2. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Στερεάς Ελλάδος με έδρα τη Λαμία, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και
β) το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
3. Περιφερειακή Υπηρεσία Θεσσαλίας, με έδρα το Βόλο, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού Λάρισας.
4. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Πελοποννήσου, με έδρα την Τρίπολη, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού Μεσσηνίας.
δ) Το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού Κορίνθου.
5. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Δυτικής Ελλάδας, με έδρα την Πάτρα, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού Αργοστολίου.
6. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Ιονίων Νήσων, με έδρα την Κέρκυρα, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και
β) το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
7. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Ηπείρου, με έδρα τα Ιωάννινα, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και
β) το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
8. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Δυτικής Μακεδονίας, με έδρα την Κοζάνη, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και
β) το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
9. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Δωδεκανήσου, με έδρα τη Ρόδο, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού νήσου Κώ.
10. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Κυκλάδων, με έδρα τη Σύρο, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Τουρισμού νήσου Θήρας.
11. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Βορείου Αιγαίου, με έδρα τη Μυτιλήνη, που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) τα Γραφεία Υποστήριξης Τουρισμού Χίου και Σάμου.
12. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Κρήτης, με έδρα το Ηράκλειο που αποτελείται από:
α) Το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Το Τμήμα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) τα Γραφεία Υποστήριξης Τουρισμού Χανίων και Ρεθύμνου.
13. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Κεντρικής Μακεδονίας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη που αποτελείται από τα Τμήματα:
α) Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων.
β) Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου και
γ) το Γραφείο Υποστήριξης Αερολιμένα Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»
14. Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, με έδρα την Κομοτηνή, που αποτελείται από τα τμήματα:
α) Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων και
β) τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου.
Β. Αρμοδιότητες
α) Τα Τμήματα Τουριστικών Επιχειρήσεων και Επαγγελμάτων των ως άνω ΠΥΤ είναι αρμόδια για την αδειοδότηση και την έναρξη λειτουργίας όλων των τουριστικών επιχειρήσεων εντός των ορίων της τοπικής τους αρμοδιότητας.
β) Τα Τμήματα Τουριστικής Ανάπτυξης, Επιθεωρήσεων και Ελέγχου των ως άνω ΠΥΤ είναι αρμόδια, εντός των ορίων της χωρικής τους αρμοδιότητας, για:

• Τον έλεγχο της σύννομης λειτουργίας όλων των τουριστικών επιχειρήσεων.
• Τον έλεγχο της ποιότητας των παρεχομένων από τις τουριστικές επιχειρήσεις υπηρεσιών.
• Τον έλεγχο κατάταξης των κύριων και μη κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων, σε κατηγορίες αστέρων και κλειδιών αντίστοιχα.
• Την επιβολή διοικητικών κυρώσεων και μέτρων σε επιχειρήσεις, εντός των ορίων της τοπικής τους αρμοδιότητας, που παραβαίνουν την τουριστική νομοθεσία.
• Την παροχή πληροφοριών σε τουρίστες και επισκέπτες της χώρας.

γ) Τα Γραφεία Υποστήριξης Τουρισμού ασκούν τις αρμοδιότητες της ως άνω περίπτωσης β’ στην περιοχή τοπικής τους αρμοδιότητας, με εξαίρεση αρμοδιότητες που αφορούν στον έλεγχο κατάταξης και στην επιβολή διοικητικών κυρώσεων».

Στην περίπτωση ε’ της παρ. 2 του άρθρου 43 του Ν. 4186/2013 (Α’193), όπως ισχύει, μετά τη φράση «καθορίζονται κατηγορίες μαθητών» προστίθεται η φράση «της Α’ τάξης,».

1 Η περίπτωση στ’ της παρ. 1 του άρθρου 239 του Ν. 4281/2014 (Α’160), όπως έχει αντικατασταθεί με την περ. α’ της παρ. 9 του άρθρου 42 του Ν. 4386/2016 (Α’83), αντικαθίσταται ως εξής:
«στ) Δίπλωμα επαγγελματικής ειδικότητας εκπαίδευσης και κατάρτισης, επιπέδου 5, που χορηγείται στους αποφοίτους I.E.Κ. και τους απόφοιτους του «μεταλυκειακού έτους-τάξης μαθητείας» των ΕΠΑΛ μετά από πιστοποίηση της ειδικότητας «Τεχνικός Κομμωτικής Τέχνης» ή ισότιμος τίτλος σπουδών της αλλοδαπής».

1. Η παρ. 5 του άρθρου 23 του Ν. 4310/2014 (Α’258) αντικαθίσταται ως εξής:
«5. Δημόσια χρηματοδότηση δύναται, επίσης, να παρέχεται και με προκηρύξεις του Περιφερειάρχη εκάστης Περιφέρειας δράσεων ή προγραμμάτων ΕΤΑΚ και δημόσια πρόσκληση προς τους ανωτέρω φορείς για υποβολή σχετικών προτάσεων. Η προκήρυξη συνοδεύεται από οδηγούς εφαρμογής και ορίζονται κάθε φορά οι δικαιούχοι της δράσεως ή του προγράμματος. Στις προκηρύξεις αυτές δύναται να συμμετέχουν ως δικαιούχοι και φορείς άλλων περιφερειών της χώρας, εφόσον η συμβολή τους είναι απαραίτητη για την επιτυχή ολοκλήρωσή του έργου προς όφελος της περιφέρειας, που προκηρύσσει το πρόγραμμα. Η συμμετοχή αυτή δεν μπορεί να ξεπερνά το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της δημόσιας χρηματοδότησης του αντίστοιχου έργου. Επιπρόσθετα η δημόσια χρηματοδότηση δύναται να καλύπτει συμμετοχή της περιφέρειας ή φορέων της σε έργα ή δράσεις, που χρηματοδοτούνται από ανταγωνιστικά προγράμματα της Ε.Ε., όπως το εκάστοτε πρόγραμμα πλαίσιο της Ε.Ε. για έρευνα και καινοτομία».
2. Η παρ. 2 του άρθρου 25 του Ν. 4386/2016 (Α’83) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Η προθεσμία των έξι (6) μηνών της παρ. 1 του άρθρου 47 του Ν. 4310/2014 παρατείνεται έως τις 31.12.2016».
3. Η παρ. 5 του άρθρου 29 του Ν. 4310/2014 καταργείται.
4. Η περίπτωση γ’ της παρ. 4 του άρθρου 25 του Ν. 4386/2016 εφαρμόζεται στους φορείς αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.
5. Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο (Ε.Π.Ι.) του Πανεπιστημίου Κρήτης με την επωνυμία «Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος» το οποίο ιδρύθηκε με την με αριθμ. Β1/740/21.12.1992 (Β’771) μετονομάζεται σε «Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Θεωρητικής και Υπολογιστικής Φυσικής».
6. Η περίπτωση 15 του άρθρου 8 του Ν. 4310/2014, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«15. Η υποβολή προτάσεων προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την σύσταση, τροποποίηση, συγχώνευση, κατάργηση ερευνητικών οργανισμών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 13, ο ορισμός των μελών, ο καθορισμός ή η τροποποίηση της λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ) και η διοικητική και γραμματειακή του υποστήριξη του ΕΣΕΚ και των Τομεακών Επιστημονικών Συμβουλίων (ΤΕΣ)».
7. Το στοιχείο β’ της παρ. 2 του άρθρου 23 του Ν. 4310/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«β) Χρηματοδότησης από τον τακτικό προϋπολογισμό μέρους των λειτουργικών εξόδων των ερευνητικών κέντρων και των τεχνολογικών φορέων που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας».

1. Το άρθρο 2 του Ν. 710/1977 (Α’ 283), όπως ισχύει, τροποποιείται ως εξής:
«Άρθρο 2
Με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων του άρθρου 11 του παρόντος Νόμου, δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος του ξεναγού έχουν:
α) Κάτοχοι διπλώματος Σχολής Ξεναγών του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού.
β) Έλληνες και υπήκοοι κρατών - μελών της Ε.Ε. οι οποίοι έχουν αποκτήσει επαγγελματικά δικαιώματα ξεναγού σε άλλο κράτος- μέλος της Ε.Ε. και οι οποίοι έχουν προβεί σε αναγνώριση των επαγγελματικών τους προσόντων από το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων, σύμφωνα με τις διαδικασίες του Τίτλου III του Π.δ. 38/2010 (Α’ 78).
γ) Απόφοιτοι των ταχύρρυθμων προγραμμάτων κατάρτισης ξεναγών του άρθρου 14».
2. Η παρ. 2 του άρθρου 36 του Ν. 3105/2003 (Α’ 29) καταργείται.
3. Η παρ. 19 του άρθρου 7 του Ν. 4276/2014 (Α’ 155) αντικαθίσταται ως εξής:
«19. Στις επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων που διαπιστώνεται ότι λειτουργούν χωρίς να πληρούν τις τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές της κατηγορίας, στην οποία έχουν δηλώσει ότι κατατάσσονται, επιβάλλεται πρόστιμο πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για καταλύματα δυναμικότητας μέχρι και εκατό κλινών, πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ για καταλύματα δυναμικότητας από εκατό μέχρι και τετρακοσίων κλινών και δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για καταλύματα δυναμικότητας άνω των τετρακοσίων κλινών. Στα τουριστικά καταλύματα του προηγούμενου εδαφίου ανακαλείται το Ειδικό Σήμα Λειτουργίας που εκδόθηκε με βάση την εσφαλμένα δηλούμενη κατηγορία και εκδίδεται, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση της αρμόδιας υπηρεσίας, νέο Ειδικό Σήμα Λειτουργίας σύμφωνα με τις τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές της κατηγορίας που πληροί το κατάλυμα, όπως αυτές πιστοποιούνται κατά τη διαδικασία που περιγράφεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 6 του Νόμου αυτού».
4. Οι επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων έχουν την υποχρέωση ανάρτησης, σε εμφανές σημείο της επιχείρησης «Καρτέλας Ενημέρωσης Πελάτη», την οποία παραλαμβάνουν από τον Πανελλήνιο Συλλογικό Επαγγελματικό Φορέα του κλάδου που ανήκουν, με τις προϋποθέσεις που αυτός θέτει. Για τη διασφάλιση της διαδικασίας, οι Πανελλήνιοι Συλλογικοί Επαγγελματικοί Φορείς τηρούν αρχείο και το υποβάλλουν περιοδικά στις αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού.

Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 19 του Ν. 4313/2014 (Α’261), προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Οι υπαίθριοι σταθμοί αυτοκινήτων της παρ. 1 του άρθρου 27 του Π.δ. 455/1976 (Α’169), που αποδεδειγμένα λειτουργούσαν μέχρι τις 31.12.2015 και συνεχίζουν να βρίσκονται σε λειτουργία εντός των διοικητικών ορίων του παραδοσιακού τμήματος της πόλεως των Πατρών (Ιστορικό Κέντρο), όπως αυτό χαρακτηρίστηκε με το από 25.4.1996 Πολεοδομικό διάταγμα (Δ’ 499), μπορεί να λαμβάνουν άδεια λειτουργίας, κατά παρέκκλιση των υφιστάμενων χρήσεων γης της περιοχής, εφόσον πληρούν τους όρους και προϋποθέσεις του άρθρου 28 του Π.δ. 455/1976 και οι εκμεταλλευτές τους υποβάλουν στην οικεία περιφερειακή υπηρεσία μεταφορών και επικοινωνιών τα δικαιολογητικά των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 29 του Π.δ. 455/1976 (Α’169), πλην της περίπτωσης 1γ. Η άδεια λειτουργίας έχει χρονική ισχύ τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας διάταξης, με δυνατότητα παράτασης ενός έτους, ώστε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες που αφορούν στις ειδικές μελέτες (κυκλοφοριακή και μελέτη ανάπλασης του Ιστορικού Κέντρου) για τα κτίρια και τα γήπεδα στάθμευσης που προβλέπονται στο άρθρο 10 παράγραφος Β6 (Πολεοδομικό Συγκρότημα Πατρών) της υπ’ αριθμ. 5509/103135/23.11.2011 απόφασης του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Α.Α.Π 358)».

1. Στο άρθρο 22 του Ν. 4264/2014 προστίθεται παρ. 7 ως εξής:
«7. Οι διατάξεις του παρόντος Νόμου δεν εφαρμόζονται για τις καντίνες που δραστηριοποιούνται σε κοινόχρηστους χώρους αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών, για την οποία εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του Ν. 2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις» (Α’ 285)».
2. Η παρ. 3 του άρθρου 25 του Ν. 4264/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Όποιος ασκεί υπαίθριο πλανόδιο εμπόριο επιτρέπεται να παραμένει στάσιμος μόνο κατά τη διάρκεια της συναλλαγής. Προκειμένου, για την παρασκευή και παροχή τροφίμων και ποτών σε διερχομένους καταναλωτές, οι αδειούχοι υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου, με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα δύνανται να παραμένουν στάσιμοι στο ίδιο σημείο για χρονική διάρκεια όχι μεγαλύτερη των δύο ωρών και για όχι περισσότερες από μία φορά την ημέρα στα όρια της ίδιας Τοπικής ή Δημοτικής Κοινότητας ή του ίδιου Δήμου, κατά περίπτωση, χωρίς την προϋπόθεση τήρησης των πληθυσμιακών περιορισμών της παραγράφου 2. Οι αδειούχοι του προηγούμενου εδαφίου απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης άδειας για την κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου από το δήμο, στα όρια του οποίου προσωρινά σταθμεύουν, και συνακόλουθα από τα τέλη χρήσης για τη δίωρη παραμονή τους και τηρούν υποχρεωτικά αριθμημένο και θεωρημένο από τα αρμόδια τμήματα της Περιφέρειας, ημερολόγιο φύλλων παρουσίας ανά μήνα, με αναγραφή του ονοματεπώνυμου, του αριθμού αδείας, του ΑΦΜ, καθώς και του αριθμού ταμειακής μηχανής του δικαιούχου πωλητή. Σε στήλες αναγράφονται η ημερομηνία, το σημείο στάθμευσης και η ώρα προσέλευσης, καθώς και όλα τα στοιχεία, που αναγράφονται στο Παράρτημα I. Οι αδειούχοι υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου, με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα, οφείλουν να τηρούν τις εκάστοτε υγειονομικές διατάξεις και απαγορεύεται να εγκαθίστανται προσωρινά σε χώρους που απαγορεύεται η στάση και η
στάθμευση, σε σημεία που δυσχεραίνεται η κυκλοφορία, και σε χώρους που απέχουν λιγότερο από 150 μέτρα από ομοειδή καταστήματα και επιχειρήσεις, καθώς και από καντίνες υπαίθριου στάσιμου εμπορίου. Η διάθεση των τροφίμων και ποτών στους διερχόμενους πρέπει να γίνεται με τρόπο που θα προστατεύεται η ασφάλεια και η σωματική ακεραιότητά αυτών.
Οι παραβάτες των ως άνω υποχρεώσεων τιμωρούνται με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Ζ’».
3. Η παρ. 1 του άρθρου 29 του Ν. 4264/2014 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Κατ’εξαίρεση, κατά την καλοκαιρινή περίοδο μπορεί να δίδονται μία φορά το χρόνο, άδειες παρασκευής και διάθεσης πρόχειρων γευμάτων σε αδειούχους υπαιθρίου εμπορίου, πλανόδιου ή στάσιμου, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 25 και της παραγράφου 2 του άρθρου 26 με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα με διάρκεια ισχύος μέχρι τέσσερις (4) μήνες και για συγκεκριμένη θέση, εφαρμοζομένων αναλόγως του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 3 και της παραγράφου 4 του άρθρου 22. Οι άδειες χορηγούνται με κλήρωση που διενεργείται μεταξύ των ενδιαφερομένων, η διαδικασία της οποίας καθορίζεται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου».
4. Στην παρ. 1 του άρθρου 32 του Ν. 4264/2014 προστίθενται περιπτώσεις η’ και θ’ ως εξής:
«η) για μη τήρηση των υποχρεώσεων της παραγράφου 3 του άρθρου 25 επιβάλλεται στους αδειούχους: α) σε περίπτωση υπέρβασης της χρονικής διάρκειας των δύο ωρών, πρόστιμο πεντακοσίων (500) ευρώ, β) για τη μη τήρηση φακέλου φύλλων παρουσίας ανά μήνα πρόστιμο χιλίων (1000) ευρώ, γ) για τη μη ενημέρωση του εν λόγω φακέλου πρόστιμο διακοσίων (200) ευρώ και δ) για μη τήρηση της υποχρέωσης της ελάχιστης απόστασης των 150 μέτρων πρόστιμο πεντακοσίων (500) ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής των ως άνω παραβάσεων σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός έτους το πρόστιμο διπλασιάζεται.
θ) Για μη τήρηση της υποχρέωσης του χρόνου δραστηριοποίησης της παραγράφου 2 του άρθρου 29 επιβάλλεται στους αδειούχους πρόστιμο πεντακοσίων (500) ευρώ».
5. Στην παρ. 2 του άρθρου 32 του Ν. 4264/2014 προστίθεται περίπτωση δ’ ως εξής:
«δ) Εάν διαπιστωθεί η τέλεση των παραβάσεων της περίπτωση η’ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου για τρίτη φορά ανεξαρτήτως του χρόνου της παράβασης η άδεια ανακαλείται υποχρεωτικά από τον οικείο Περιφερειάρχη για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών».
6. Στο Ν. 4264/2014 προστίθεται Παράρτημα ως εξής:

7. Μεταβατική διάταξη:
α. Όλες οι υφιστάμενες άδειες άσκησης υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα ανεξαρτήτως αδειοδοτούσας αρχής και χρόνου έκδοσης, ισχύουν για τα διοικητικά όρια της Περιφέρειας, εντός της οποίας βρίσκεται γεωγραφικά η αδειοδοτούσα αρχή.
β. Από τη δημοσίευση του παρόντος, η έκδοση νέων αδειών άσκησης υπαίθριου εμπορίου, πλανόδιου ή στάσιμου, με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα, με εξαίρεση τις άδειες που δίδονται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 29 του Ν. 4264/2014 (Α’ 118), καθώς και κάθε προς το σκοπό αυτόν σχετική προπαρασκευαστική ενέργεια, αναστέλλεται έως τις 30.6.2017, με εξαίρεση τις περιπτώσεις για τις οποίες έχει δημοσιευτεί σχετική προκήρυξη και οι ενδιαφερόμενοι έχουν κληθεί να υποβάλλουν δικαιολογητικά.

Η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 172 του Ν. 4261/2014 (Α’ 107), με τίτλο «Ρυθμίσεις του Ν. 2971/2001», αντικαθίσταται ως εξής:
«Μέχρι την 31.12.2016, ξενοδοχειακές εν γένει επιχειρήσεις, κάμπινγκ ή κέντρα αναψυχής, θεωρούνται, για την εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 13 του Ν. 2971/2001 (Α’ 285), ως όμορες, και σε περίπτωση που μεταξύ των προβολών που εκκινούν από τις πλάγιες πλευρές της επιχείρησης και του αιγιαλού παρεμβάλλεται δημόσιο κτήμα, ακόμα και αν μεταξύ της πρόσοψης της επιχείρησης προς το δημόσιο κτήμα μεσολαβεί δρόμος οιασδήποτε μορφής, εφόσον έχουν ήδη αιτηθεί ή αιτηθούν εντός δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου προς την Εταιρία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.), μέσω του οικείου Αυτοτελούς Γραφείου Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών, τη μίσθωση του ανωτέρω τμήματος δημοσίου κτήματος, που ορίζεται από τις προβολές, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση του παρόντος Νόμου. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι, η διαδικασία και κάθε λεπτομέρεια για τις μισθώσεις του προηγούμενου εδαφίου».
 

1. Τα υφιστάμενα κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 4276/2014, όπως ισχύει, αδειοδοτημένα κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος Νόμου διατηρούν το Ειδικό Σήμα Λειτουργίας τους και αν από το σύνολο των προσηκόντως κατατεθειμένων στην αρμόδια για τη χορήγηση του ΕΣΛ υπηρεσία προβλεπόμενων δικαιολογητικών λείπει Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, με την προϋπόθεση ότι έχει κατατεθεί το σχετικό αίτημα για την έκδοσή της στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, ή ότι αυτό θα κατατεθεί εντός τεσσάρων μηνών από τη δημοσίευση του Νόμου αυτού.
Για την προσκόμιση της ΑΕΠΟ στην αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση του ΕΣΛ τίθεται προθεσμία δύο ετών από την ημερομηνία δημοσίευσης του Νόμου αυτού. 
Άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου συνεπάγεται άμεση ανάκληση του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας.
2. Σε υφιστάμενα κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα, που διέθεταν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας, το οποίο κατά τη δημοσίευση του Νόμου αυτού έχει ανακληθεί λόγω έλλειψης ΑΕΠΟ, πλην όμως έχει κατατεθεί για την έκδοσή της σχετικό αίτημα στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή εντός τεσσάρων μηνών από τη δημοσίευση του Νόμου αυτού, επαναχορηγείται με την κατάθεση το ανακληθέν ΕΣΛ. Στις ως άνω επιχειρήσεις τίθεται προθεσμία δύο ετών από την ημερομηνία δημοσίευσης του Νόμου αυτού για την προσκόμιση της ΑΕΠΟ στην αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση του ΕΣΛ. Άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου συνεπάγεται άμεση ανάκληση του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας. 

Το άρθρο 33 του Ν. 4342/2015 (Α’ 143) αντικαθίσταται ως εξής:
Η προθεσμία του εδαφίου α’ και του εδαφίου β’ της περίπτωσης β’ της παρ. 6 του άρθρου 9 του Π.δ. 100/2010 (Α’ 177), που προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 52 του Ν. 4178/2013 (Α’ 174), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 23 του άρθρου 10 του Ν. 4315/2014 (Α’ 269), παρατείνεται από 30 Ιουνίου 2015 έως 31 Ιουλίου 2016. Από την 1η Αυγούστου 2016 διαγράφονται αυτοδίκαια από το Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών και απολύουν τη δυνατότητα άσκησης της δραστηριότητας οι Ενεργειακοί Επιθεωρητές που δεν έχουν υποβάλει Πιστοποιητικό Επιτυχούς Εξέτασης.
Τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που εκδίδονται κατά το ως άνω χρονικό διάστημα θεωρούνται έγκυρα ως προς κάθε συνέπεια.

Στην παρ. 1 του άρθρου 17 του Ν. 4174/2013 προστίθενται περιπτώσεις ια’, ιβ’ και ιγ’ ως εξής:
«ια) σε εξουσιοδοτημένο προσωπικό της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης ΑΕ «ΗΔΙΚΑ ΑΕ» του Ν. 3607/2007 (Α’ 245) για σκοπούς υλοποίησης κοινωνικών προγραμμάτων προνοιακού χαρακτήρα της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και σχετικών προβλέψεων παροχών υγείας σε ομάδες πληθυσμού από το Υπουργείο Υγείας και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.
ιβ) Στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται από αυτόν, σε εξουσιοδοτημένους προς τούτο υπαλλήλους του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται από αυτό, ή κατόπιν εντολής του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και σε εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους των ιδιαίτερων Σωμάτων και Υπηρεσιών Επιθεώρησης και Ελέγχου των φορέων της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 3074/2002 (Α’ 296) στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται κατόπιν εντολής του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
ιγ) Στα πρόσωπα και τα όργανα της παρ. 1 του άρθρου 3 και 3Α του Ν. 3213/2003 (Α’ 309), όπως εκάστοτε ισχύει, στο πλαίσιο ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων του άρθρου 1 του ίδιου Νόμου. Τα στοιχεία χορηγούνται αποκλειστικά για τα ελεγχόμενα πρόσωπα αρμοδιότητάς τους και αφορούν μόνον τα ελεγχόμενα έτη».

Στο άρθρο 12 του Καταστατικού της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» (παρ. 3 άρθρου πρώτου του Ν. 2372/1996, Α’ 29 ) προστίθεται τελική παράγραφος ως εξής:
«Οι εργαζόμενες μητέρες υπάλληλοι της Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε. έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν από την εταιρεία την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας, καθώς και την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας του άρθρου 142 του Ν. 3655/2008, κατά αναλογική εφαρμογή. Σε υπαλλήλους της εταιρείας, που ενώ πληρούσαν τις προϋποθέσεις, δεν τους εγκρίθηκε από τον ΟΑΕΔ η εν λόγω παροχή ή αναζητείται από τον ΟΑΕΔ η επιστροφή της, καταβάλλεται αυτή από την εταιρεία. Μέσω του Εσωτερικού Κανονισμού της εταιρείας, όπως αυτός εγκρίνεται με απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργού, μπορεί να ορίζεται κάθε επιμέρους θέμα σε σχέση με την αναλογική εφαρμογή της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας».

Ο παρών Νόμος ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 7 Ιουλίου 2016
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Β. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.
Αθήνα, 7 Ιουλίου 2016
Ο επί της Δικαιοσύνης Υπουργός
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ