Ν. 4609/2019 (ΦΕΚ 67/Α` 3.5.2019)

Στο ν.δ. 1400/1973 (Α΄ 114) επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: 
«6. Αν η Επιτροπή αποφανθεί ότι το νόσημα του αξιωματικού είναι ανίατο ή ότι το τραύμα του ιάθηκε μεν αλλά η φύση του τον καθιστά σωματικά ανίκανο για τη στρατιωτική υπηρεσία, ο αξιωματικός, εφόσον επιθυμεί την υπαγωγή του στις καταστάσεις των άρθρων 14 έως 16, υποβάλλει μέσα σε δέκα (10) ημέρες σχετική αίτηση. Το Ανώτατο κατά κλάδο Συμβούλιο: 
α. Αποδέχεται την αίτηση, υπάγει τον αξιωματικό σε μία από τις καταστάσεις αυτές, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση προϋποθέσεις και διαδικασίες, εξαιρουμένης της εκ νέου παραπομπής του ενώπιον της Επιτροπής και τον τοποθετεί σε θέση, αναλόγως του βαθμού και της ειδικότητάς του, 
β. αν η προθεσμία υποβολής της αίτησης παρήλθε άπρακτη, αποφασίζει την αποστρατεία του αξιωματικού.». 
2. Οι παράγραφοι 7 και 8 του άρθρου 24 καταργούνται. 
3. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 63 προστίθεται περίπτωση δ΄ ως εξής:  
«δ) Η κατάληψη οποιασδήποτε θέσης στον δημόσιο τομέα, εκτός Ενόπλων Δυνάμεων. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται για το σύνολο του στρατιωτικού προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, εφόσον δεν προβλέπεται διαφορετικά σε ειδικές διατάξεις.».

Στο ν.δ. 445/1974 (Α΄ 160) επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: 
1. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 4 προστίθεται περίπτωση μ΄ ως εξής:  «μ) Το Οικονομικό Σώμα.» 
2. Στην παράγραφο 8 του άρθρου 4 η περίπτωση β΄ καταργείται και η περίπτωση γ΄ αναριθμείται σε β΄. 
3. Στο άρθρο 4 προστίθεται παράγραφος 9 ως εξής: 
«9. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ύστερα από πρόταση του Ανώτατου κατά Κλάδο Συμβουλίου, εφόσον αυτή δεν συνεπάγεται οικονομικές επιπτώσεις για τον Κρατικό Προϋπολογισμό, δύναται να μετατάσσονται ανθυπασπιστές και υπαξιωματικοί, από ένα όπλο σε άλλο όπλο ή σώμα και αντίστροφα, καθώς και από ένα σώμα σε άλλο σώμα του ίδιου Κλάδου, συμπεριλαμβανομένων των γενικών ειδικοτήτων, ειδικοτήτων ή τεχνών, 
στστ. τη συμμετοχή στις σχετικές με τους λιμένες ομάδες εργασίας των εμπειρογνωμόνων της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων διεθνών οργανισμών. 
β. Ειδικά σε περίοδο έντασης, κρίσης ή γενικευμένης σύρραξης: 
αα. την παροχή κάθε αναγκαίας συνδρομής στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού σε θέματα θαλάσσιων μεταφορών, υποδοχής και φορτοεκφόρτωσης των προερχόμενων από το εσωτερικό και το εξωτερικό εμπορικών πλοίων που μεταφέρουν ζωτικά φορτία, περιλαμβανομένης της αλλαγής του προορισμού τους, 
ββ. την ανάληψη πρωτοβουλιών για την αποδοτικότερη χρησιμοποίηση των λιμένων και των ακτών προς τον σκοπό της ταχείας και ασφαλούς φορτοεκφόρτωσης των πλοίων, με τη χρησιμοποίηση των κατάλληλων μέσων που διατίθενται από τους αρμόδιους φορείς, 
γγ. τον συντονισμό των ενεργειών σε θέματα πολιτικής άμυνας λιμένων, 
δδ. τον συντονισμό των εργασιών αποκατάστασης των ζημιών των λιμένων. 
3. Η Υπηρεσία Υποδοχής Πλοίων και Πολεμικής Χρησιμοποίησης Λιμένων διαρθρώνεται από: 
α. την Κεντρική Επιτροπή (ΚΕ) και τη Γενική Γραμματεία (ΓΓ), που λειτουργεί στην Κεντρική Επιτροπή, 
β. τις Περιφερειακές Επιτροπές Λιμένων (ΠΕΛ), 
γ. τις Επιτροπές Λιμένων (ΕΛ). 
4. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας τοποθετείται Διευθυντής της Υπηρεσίας Υποδοχής Πλοίων και Πολεμικής Χρησιμοποίησης Λιμένων ανώτατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, ο οποίος ασκεί τα καθήκοντα του Προέδρου της Κεντρικής Επιτροπής.

1. Συνιστάται Εθνική Στρατιωτική Αρχή Αξιοπλοΐας (ΕΣΑΑ) στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) ως ανεξάρτητη οργανωτική μονάδα. 
2. Αποστολή της Εθνικής Στρατιωτικής Αρχής Αξιοπλοΐας είναι: 
α. ο έλεγχος και η πιστοποίηση της αξιοπλοΐας αεροσκαφών ή άλλων αεροναυτικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από τις Ένοπλες Δυνάμεις και είναι καταχωρισμένα στα μητρώα τους, δηλαδή της ικανότητάς τους να λειτουργούν κατά την πτήση και στο έδαφος με αποδεκτή ασφάλεια προσώπων και πραγμάτων, 
β. η εποπτεία, ο έλεγχος και η πιστοποίηση ότι προϊόντα, εξαρτήματα, συσκευές και υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που ασχολούνται με τη σχεδίαση, την κατασκευή, τη συντήρηση ή την παροχή εκπαίδευσης σε προσωπικό συντήρησης προϊόντων, εξαρτημάτων και συσκευών, συμμορφώνονται με τις εφαρμοστέες απαιτήσεις και τα πρότυπα αξιοπλοΐας, 
γ. η αναγνώριση αρχών αξιοπλοΐας του εξωτερικού, καθώς και των πιστοποιητικών αξιοπλοΐας και πιστοποιήσεων που εκδίδουν.

Η περίπτωση α΄ του πρώτου εδαφίου του άρθρου 40 του ν. 4440/2016 (Α΄ 224) αντικαθίσταται ως εξής: «α) στην εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα Α.Β.Ε.Ε.» (ΕΑΣ), με την ειδικότητα του διοικητικού ή του οικονομικού.».

Στην παρ. Ε΄ του άρθρου 127 του ν. 4472/2017 (Α΄ 38) προστίθεται τελευταίο εδάφιο ως εξής: Στο στρατιωτικό προσωπικό, που υπηρετεί στην Κεντρική Υπηρεσία της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, καθώς και στο στρατιωτικό προσωπικό ειδικότητας μετεωρολόγου που υπηρετεί σε μετεωρολογικά κλιμάκια της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας ή σε μετεωρολογικά κλιμάκια, που εδρεύουν σε μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας καταβάλλεται αποζημίωση, το ύψος της οποίας, ο τρόπος καταβολής και κάθε άλλη λεπτομέρεια καθορίζεται με την υπουργική απόφαση της παρ. 5 του άρθρου 65 του ν. 4427/2016 (Α΄ 188).».

Στο άρθρο 5 του ν. 2292/1995 (Α΄ 35) προστίθεται παράγραφος 25 ως εξής: 
«25. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του οικείου Ανώτατου Συμβουλίου ή του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) και γνωμάτευση του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) καθορίζονται οι Μονάδες και οι Υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων που λειτουργούν σε δωδεκάωρη και εικοσιτετράωρη βάση.».

Η παρ. 2 του άρθρου 47 του ν. 4278/2014 (Α΄157) αντικαθίσταται ως εξής: 
«2. Με απόφαση του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση της Υπηρεσίας Φάρων, μετά από γνώμη της Υδρογραφικής Υπηρεσίας, της αρμόδιας διεύθυνσης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και της κατά τόπον αρμόδιας περιφερειακής ενότητας που διατυπώνεται σε αποκλειστική προθεσμία τριών (3) μηνών, ιδρύονται, αντικαθίστανται, καταργούνται, τοποθετούνται και λειτουργούν οι πυρσοί. Εφόσον η προβλεπόμενη στο προηγούμενο εδάφιο γνώμη της κατά τόπον αρμόδιας περιφερειακής ενότητας δεν διατυπωθεί στην προβλεπόμενη προθεσμία, η απόφαση του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού εκδίδεται και χωρίς αυτήν. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται και τροποποιούνται τα χαρακτηριστικά των πυρσών, ο σκοπός και η διάρκεια λειτουργίας τους, καθώς και ο τόπος και το είδος τους και ρυθμίζεται κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 4. Για την εξυπηρέτηση επειγουσών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων ή για έκτακτους λόγους ασφάλειας της ναυσιπλοΐας, η εγκατάσταση, η τροποποίηση ή η κατάργηση φωτοσήμανσης γίνεται με απόφαση του Αρχηγού ΓΕΝ χωρίς τις ανωτέρω γνωμοδοτήσεις.».

1. Η παρ. 10 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 (Α΄ 79) αντικαθίσταται ως εξής: 
«10. Τα πρωτοβάθμια σωματεία λειτουργούν σε χώρο εντός στρατοπέδου που τους παραχωρείται ύστερα από αίτησή τους, από τον Ανώτερο Στρατιωτικό Διοικητή της περιφερειακής ενότητας όπου εδρεύουν, εφόσον υφίσταται διαθέσιμος.». 
2. Η παρ. 18 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«18. Στο διοικητικό συμβούλιο των Μετοχικών Ταμείων Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας και στους αντίστοιχους Ειδικούς Λογαριασμούς συμμετέχει υποχρεωτικά ως παρατηρητής κατά περίπτωση ένας (1) εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Στρατιωτικών, του αντίστοιχου Κλάδου, από τους υπηρετούντες σε μονάδα της Αττικής, που ορίζεται από το διοικητικό της συμβούλιο.». 
3. Η προθεσμία του τρίτου εδαφίου της παρ. 6 του άρθρου 26 του ν. 4494/2017, ως προς τη λήψη απόφασης από το καταστατικό συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Στρατιωτικών σχετικά με την αναγκαιότητα και τη σκοπιμότητα της συνέχισης της νομικής εκπροσώπησης των στρατιωτικών από τις συσταθείσες μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4494/2017 ενώσεις σε επίπεδο περιφερειών, παρατείνεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

1. Τα ακίνητα που απαλλοτριώνονται αναγκαστικά με δαπάνες του Ταμείου Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.) περιέρχονται στην κυριότητα του Ταμείου Εθνικής Άμυνας.
2. Η κυριότητα ακινήτων που έχουν απαλλοτριωθεί με δαπάνες του Ταμείου Εθνικής Άμυνας και των οποίων η πλήρης κυριότητα κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος νόμου ανήκει στο δημόσιο, περιέρχεται στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας με τη μεταγραφή της οικείας πράξης κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης στο βιβλίο μεταγραφών ή στο Κτηματολόγιο στο όνομα του Ταμείου Εθνικής Άμυνας, από τη συντέλεσή της και χωρίς να απαιτείται άλλη μεταβιβαστική πράξη. Δικαιώματα τρίτων που έχουν συσταθεί επί των ανωτέρω ακινήτων δεν θίγονται.

1. Ειδικά για την καταβολή πάσης φύσεως κοινωνικών επιδομάτων, παροχών ή οικονομικών ενισχύσεων και την εφαρμογή λοιπών προγραμμάτων και δράσεων κοινωνικής ή προνοιακής πολιτικής από τους φορείς του δημόσιου τομέα, τα εφάπαξ χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν στους δικαιούχους των άρθρων 10 έως 15 του ν. 4575/2018 (Α΄ 192) δεν συνυπολογίζονται στο εισόδημα του φορολογικού έτους 2018, εφόσον το ύψος του αποτελεί κριτήριο για τη χορήγηση ή την εφαρμογή τους. 
2. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 13 του ν. 4494/2017 (Α΄ 165) αντικαθίσταται ως εξής: 
«8. Η πλήρωση των θέσεων Λοχαγών, που κενώνονται στο Σώμα μετά την αρχική στελέχωσή του, γίνεται με διαγωνισμό, στον οποίο μπορούν να συμμετέχουν αξιωματικοί απόφοιτοι των, κατά την έννοια της περίπτωσης ε΄ του άρθρου 1 του ν. 3883/2010, ανώτατων στρατιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που φέρουν τον βαθμό του Λοχαγού ή αντίστοιχων των άλλων Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.». 
3. Στο άρθρο 32 του ν. 4354/2015 (Α΄176) προστίθεται δεύτερο εδάφιο ως εξής: «Στο πολιτικό προσωπικό, που υπηρετεί στην Κεντρική Υπηρεσία της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, καθώς και στο πολιτικό προσωπικό ειδικότητας μετεωρολόγου που υπηρετεί σε μετεωρολογικά κλιμάκια της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας ή σε άλλα μετεωρολογικά κλιμάκια, που εδρεύουν σε μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας καταβάλλεται αποζημίωση, το ύψος της οποίας, ο τρόπος καταβολής της και κάθε άλλη λεπτομέρεια καθορίζεται με την υπουργική απόφαση της παρ. 5 του άρθρου 65 του ν. 4427/2016 (Α΄ 188).».

1. Οι παράγραφοι 5 και 7 έως 12 του άρθρου 3 εφαρμόζονται από τις κρίσεις έτους 2020. 
2. Εθελοντές Μακράς Θητείας (Ε.Μ.Θ.), οι οποίοι, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος, έχουν καταληφθεί από το προβλεπόμενο όριο ηλικίας και συνεχίζουν να υπηρετούν στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων, μπορούν να ζητήσουν την υπαγωγή τους στις διατάξεις του άρθρου 39Α του ν.δ. 445/1974, υποβάλλοντας σχετική αίτηση μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την έναρξη της ισχύος του παρόντος. Οι αιτούντες παραμένουν στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων μέχρι την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησής τους. Αν η αίτησή τους απορριφθεί αποστρατεύονται άμεσα, ενώ αν γίνει αποδεκτή, τίθενται Εκτός Οργανικών Θέσεων (Ε.Ο.Θ.) από την ημερομηνία κατά την οποία έπρεπε, βάσει των ορίων ηλικίας, να τεθούν σε αποστρατεία. Σε όσους Εθελοντές Μακράς Θητείας (Ε.Μ.Θ.) έχει απονεμηθεί ο αποστρατευτικός βαθμός του ανθυπολοχαγού, ανακαλείται η διοικητική πράξη της προαγωγής τους και υπηρετούν στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων με τον βαθμό που έφεραν πριν από αυτήν και μπορεί να λάβουν αποστρατευτικό βαθμό στο μέλλον. 
3. Η παράγραφος 2 εφαρμόζεται και για τους Εθελοντές Μακράς Θητείας (Ε.Μ.Θ.), οι οποίοι αποστρατεύτηκαν από την 31η Δεκεμβρίου 2018 και μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση μέσα σε έναν (1) μήνα από την έναρξη της ισχύος του παρόντος. 
4. Σε έκτακτη σύνοδο των αρμόδιων συμβουλίων κρίσεων που γίνεται μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος, επαναλαμβάνονται οι συναρτώμενες οπωσδήποτε με την κλίμακα βαθμολογίας των υποχρεωτικών σχολείων φοίτησης των Ενόπλων Δυνάμεων κρίσεις των αξιωματικών που κρίθηκαν «Διατηρητέοι στον αυτό βαθμό», ανεξαρτήτως αν στη συνέχεια κρίθηκαν ως «ευδοκίμως τερματίσαντες την υπηρεσία τους», συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν τεθεί εκτός οργανικών θέσεων, αποκλειστικά λόγω της επίδοσης στα υποχρεωτικά σχολεία φοίτησης των Ενόπλων Δυνάμεων με επίδοση «καλώς» ή «μετρίως», σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παρ. 6 του άρθρου 25 του ν. 3883/2010. Εφόσον οι ανωτέρω κρινόμενοι κριθούν προακτέοι, προάγονται αναδρομικά από τότε που προήχθησαν οι ομοιόβαθμοί τους και ανακτούν την αρχαιότητά τους. Οι προαναφερόμενες δυσμενείς κρίσεις θεωρούνται ως ουδέποτε γενόμενες και αίρεται κάθε παρεπόμενη συνέπειά τους. 
5. Οι σπουδαστές της Κατεύθυνσης Ιπτάμενων της Σχολής Ικάρων, που διαγράφηκαν από αυτήν κατά το πρώτο έτος σπουδών λόγω πτητικής ακαταλληλότητας, μπορούν να επανέλθουν στις Ένοπλες Δυνάμεις και να επανεγγραφούν στη Σχολή Ικάρων μετατασσόμενοι σε μία από τις κατευθύνσεις που ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 3187/2003 (Α΄ 233), όπως η παράγραφος αυτή αντικαθίσταται με την παράγραφο 1 του άρθρου 26 του παρόντος, εφόσον υποβάλουν αίτηση μέσα σε τρεις (3) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό τέταρτο (24ο) έτος της ηλικίας τους. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται αναλόγως η διαδικασία που καθορίζεται στην περίπτωση στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 3187/2003, όπως η περίπτωση αυτή αντικαθίσταται με το άρθρο 26 του παρόντος. 
6. Οι σπουδαστές των στρατιωτικών σχολών που διαγράφηκαν από αυτές λόγω σωματικής ανικανότητας ύστερα από γνωμάτευση της αρμόδιας Υγειονομικής Επιτροπής, μπορούν να επανεγγραφούν στις Στρατιωτικές Σχολές και να ενταχθούν στις ειδικές καταστάσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 30, εφόσον υποβάλουν σχετική αίτηση μέσα σε (3) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό τέταρτο έτος (24ο) της ηλικίας τους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30. 
7. Οι δαπάνες λειτουργίας της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου καλύπτονται όπως καθορίζεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 24 από το επόμενο οικονομικό έτος από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Η αποζημίωση διδασκαλίας του στρατιωτικού εκπαιδευτικού προσωπικού, το οποίο, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, έχει οριστεί για παροχή εκπαιδευτικού έργου διέπεται από τις προϊσχύσασες, κατά περίπτωση, διατάξεις μέχρι τη λήξη του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους. 
8. Η αποζημίωση διδασκαλίας του στρατιωτικού εκπαιδευτικού προσωπικού των παραγράφων 9 και 10 του άρθρου 26, το οποίο έχει οριστεί, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, να παρέχει εκπαιδευτικό έργο, διέπεται από τις προϊσχύσασες, κατά περίπτωση, διατάξεις, μέχρι τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους για το οποίο ορίστηκε και αν έχει οριστεί για περισσότερα του ενός ακαδημαϊκά έτη, διέπεται από τις προϊσχύσασες διατάξεις μόνο για το πρώτο από αυτά. 
9. Διαδικασίες κρίσεων, επανακρίσεων, προαγωγών, μεταθέσεων και αποσπάσεων ανθυπασπιστών και υπαξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, που βρίσκονται σε εξέλιξη, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διενεργούνται και ολοκληρώνονται σύμφωνα με το άρθρο 3. 
10. Η εφαρμογή των προβλέψεων της παραγράφου 2 του άρθρου 10 ολοκληρώνονται σε βάθος τριετίας.

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καταργούνται: 
α) η παράγραφος 10 του άρθρου 37 και η παρ. 4 του άρθρου 62 του ν. 3421/2005 (Α΄ 302), 
β) η παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 4361/2016 (Α΄ 10), 
γ) η περίπτωση ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 9 του ν.δ. 445/1974 (Α΄ 160),  
δ) η παρ. 17 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 (Α΄ 79). 
2. Το ν.δ. 3884/1958 (Α΄ 180) καταργείται από την έκδοση του διατάγματος της παραγράφου 4 του άρθρου 48, πλην της παραγράφου 1 του άρθρου 1. 
3. Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων του παρόντος, καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που ρυθμίζει αντίθετα ή διαφορετικά το ίδιο θέμα. 

Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης καταρτίζονται προγράμματα ενίσχυσης των επιχειρήσεων έκδοσης εφημερίδων πανελλήνιας κυκλοφορίας και περιφερειακών και τοπικών εφημερίδων. Με τις ίδιες αποφάσεις καθορίζονται οι κατηγορίες των επιχειρήσεων που υπάγονται σε έκαστο πρόγραμμα, η διαδικασία, οι όροι και οι προϋποθέσεις υπαγωγής, ελέγχου και λήψης της ενίσχυσης, το ύψος της συνολικής ενίσχυσης, η διάρκεια των προγραμμάτων και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την υλοποίησή τους. Τα προγράμματα χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή/και κοινοτικούς πόρους, όπως ορίζουν οι ανωτέρω αποφάσεις. Αν τα προγράμματα χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, οι ανωτέρω κοινές αποφάσεις υπογράφονται και από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Το τρίτο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου πέμπτου του ν. 3845/2010 (Α΄ 65) αντικαθίσταται ως εξής: «Από 1.5.2019 ο συντελεστής του ανωτέρω φόρου ορίζεται σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%)».

Στο πρώτο εδάφιο της περίπτωση α΄ της παρ. 2 του άρθρου 30 του ν. 4487/2017 (Α΄ 116) η φράση «το αργότερο μέσα σε εξήντα (60) μέρες» αντικαθίσταται με τη φράση «εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος που δεν μπορεί να ξεπερνά τους έξι (6) μήνες».

Στο άρθρο 13 του ν. 1911/1990 (Α΄ 166), προστίθεται παράγραφος 15 ως εξής: 
«15. Η τριετής περίοδος της παραγράφου 1 μπορεί να παραταθεί για τρία (3) επιπλέον έτη.».

1. Το άρθρο 43 του ν. 4042/2012 (Α΄ 24) αντικαθίσταται από 1.1.2019 ως εξής: 
«Άρθρο 43 Περιβαλλοντική εισφορά για την ενίσχυση δράσεων κυκλικής οικονομίας 
1. Για την επιδότηση δράσεων κυκλικής οικονομίας, οι φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και οι O.T.A. α΄ βαθμού ή τα νομικά πρόσωπα αυτών που ασκούν τις αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ του άρθρου 227 του ν. 4555/2018 (Α΄ 133), για τις ποσότητες αστικών αποβλήτων με Κωδικούς Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ) 20 02 (απόβλητα κήπων και πάρκων), 20 03 (άλλα αστικά απόβλητα), 20 01 και 15 01 (χωριστά συλλεγέντα απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των ιδιαιτέρως συλλεγέντων αστικών αποβλήτων συσκευασίας) που παράγονται εντός των ορίων τους και διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) εντός ή εκτός των ορίων τους, καταβάλλουν περιβαλλοντική εισφορά. Η εφαρμογή της παρούσας αρχίζει την 1.1.2020 και το ποσό της περιβαλλοντικής εισφοράς ορίζεται σε δέκα (10) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και από 1.1.2021 αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο έως τα τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο. 
2. Για την επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) από τους ΦΟΔΣΑ ή τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού ή τα νομικά πρόσωπα αυτών που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018 (Α’ 133), η εισφορά της παραγράφου 1 θα μειώνεται ανάλογα με την πρόοδο υλοποίησης των προβλεπόμενων στο οικείο ΠΕΣΔΑ Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και εγκαταστάσεων ανάκτησης βιοαποβλήτων, αρμοδιότητας ΦΟΔΣΑ ως εξής:

3. Για τον υπολογισμό της μείωσης, θα λαμβάνεται υπόψη ο βαθμός προόδου κάθε μονάδας επεξεργασίας Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) ή και Εγκατάστασης Ανάκτησης Βιοαποβλήτων αρμοδιότητας ΦΟΔΣΑ και η δυναμικότητα αυτής, σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο: Μολ = (Δ1χΜ1+ Δ2ΧΜ2+....+ ΔνχΜν) / Δολ, όπου: Μολ, το συνολικό ποσοστό μείωσης περιβαλλοντικής εισφοράς Δν, η δυναμικότητα της μονάδας ν Μν, το ποσοστό μείωσης βάσει της προόδου της αντίστοιχης μονάδας ν Δολ, η συνολική δυναμικότητα των μονάδων επεξεργασίας. 
4. Η εισφορά της παραγράφου 1 αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο και διατίθεται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση δράσεων πρόληψης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης αποβλήτων από τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η κατανομή του ποσού, ο τρόπος και η διαδικασία διάθεσης του ποσού, οι προϋποθέσεις χορήγησης στους δικαιούχους Ο.Τ.Α. και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας. 
5. Η εισφορά της παραγράφου 1 διατίθεται χωρίς τον περιορισμό του ποσοστού του δυόμιση τοις εκατό (2,5%) του πρώτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 3889/2010 (Α΄ 182).». 
2. Μετά το άρθρο 43 του ν.4042/2012, προστίθεται άρθρο 43Α ως εξής: «Άρθρο 43A Ρυθμίσεις για τον Κανονισμό τιμολόγησης των ΦΟΔΣΑ και την πληρωμή της περιβαλλοντικής εισφοράς για την ενίσχυση δράσεων κυκλικής οικονομίας 
1. Η περιβαλλοντική εισφορά του άρθρου 43 του ν. 4042/2012 συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισής τους και κατανέμεται στο σύνολο των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, σύμφωνα με τον κανονισμό τιμολόγησης. Στις περιπτώσεις Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού ή των νομικών προσώπων αυτών που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018, το ποσό της παραγράφου 1 του άρθρου 43 συμπεριλαμβάνεται στους προϋπολογισμούς αυτών. 
2. Η περιβαλλοντική εισφορά υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που διατέθηκαν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) λαμβάνοντας υπόψη και τη μείωση αυτής, ανάλογα με την πρόοδο υλοποίησης των προβλεπόμενων έργων των Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων (Μ.Ε.Α.) και των εγκαταστάσεων ανάκτησης βιοαποβλήτων αρμοδιότητας ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με την παραγράφου 2 του άρθρου 43 και αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο μέχρι το τέλος του επόμενου τριμήνου από τη λήξη του εξαμήνου. 
3. Έως 15 Απριλίου κάθε έτους οι ΦΟΔΣΑ και οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού ή τα νομικά πρόσωπα αυτών που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018 (Α΄ 13) υποβάλλουν στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Εσωτερικών στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό και την καταβολή της περιβαλλοντικής εισφοράς του προηγούμενου έτους.».

Ο ν. 4412/2016 τροποποιείται ως εξής: 
1. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 79Α προστίθενται οι λέξεις «ή αιτήσεων συμμετοχής». 
2. Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 92 μετά τις λέξεις «Στις περιπτώσεις αυτές η προσφορά» προστίθενται οι λέξεις «ή η αίτηση συμμετοχής». 
3. Στο τέλος της παραγράφου 7 του άρθρου 92 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Η υπεύθυνη δήλωση του προηγούμενου εδαφίου φέρει υπογραφή έως και δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών ή των αιτήσεων συμμετοχής.». 
4. Στην παράγραφο 8 του άρθρου 92 οι λέξεις «έως και δέκα (10) ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών» αντικαθίστανται με τις λέξεις «μετά την έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης». 
5. Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 94 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Οι υπεύθυνες δηλώσεις φέρουν υπογραφή μετά την έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης.». 
6. Στην παράγραφο 6 του άρθρου 205Α οι λέξεις «του έργου» αντικαθίστανται από τις λέξεις «της σύμβασης». 
7. Στο τέλος του δεύτερου εδαφίου της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 221Α προστίθεται η φράση «ή κατά σειρά μειοδοσίας». 
8. Στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 302 η λέξη «προεκτιμώμενης» αντικαθίσταται από τη λέξη «εκτιμώμενης». 
9. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 327 μετά το πρώτο εδάφιο προστίθενται εδάφια ως εξής: «Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται η υποχρεωτική συνυποβολή των εγγράφων και σε ηλεκτρονική μορφή, με τη χρήση οπτικού δίσκου. Σε περίπτωση απόκλισης μεταξύ των έντυπων και ηλεκτρονικών στοιχείων, κατισχύουν αυτά που υποβάλλονται σε έντυπη μορφή. Οι αναθέτοντες φορείς χρησιμοποιούν το Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα σε όλα τα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας, εφόσον αυτό προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης.».

1. Στο τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης στ΄ της παρ. 3 του άρθρου 99 του ν. 4548/2018 μετά τις λέξεις «Τα προηγούμενα» προστίθεται η λέξη «δύο». 
2. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 119 προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Την ίδια υποχρέωση έχουν οι ελεγκτές της εταιρείας, αν το Διοικητικό Συμβούλιο δεν προβαίνει στη σύγκληση εντός της παραπάνω προθεσμίας». 
3. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 147 προστίθενται οι λέξεις «ή, εφόσον πρόκειται για πιστωτικά ιδρύματα και από πρόσωπο ή πρόσωπα στα οποία το Διοικητικό Συμβούλιο έχει αναθέσει την ευθύνη για τη σύνταξη οικονομικών καταστάσεων.».

1. Στο άρθρο 16 του ν. 4399/2016 προστίθεται παράγραφος 10 ως εξής: 
«10. Μετά από αίτηση του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στην περίπτωση α΄ του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 3, δύναται να πιστοποιηθεί η υλοποίηση του πενήντα τοις εκατό (50%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου και να ενεργοποιηθεί η διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20, χωρίς διενέργεια ελέγχου, κατ’ επιλογή του φορέα. Στην περίπτωση αυτή, μαζί με τα ανωτέρω δικαιολογητικά υποβάλλονται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων σχετικές βεβαιώσεις υλοποίησης του πενήντα τοις εκατό (50%) υπογεγραμμένες από ορκωτό λογιστή και, όπου απαιτείται από το είδος και τους όρους υπαγωγής της επένδυσης, πολιτικό μηχανικό, μηχανολόγο μηχανικό ή άλλης επαγγελματικής ειδικότητας φυσικό πρόσωπο. Η αρμόδια Υπηρεσία ελέγχει την πληρότητα του αιτήματος ελέγχου και των ως άνω βεβαιώσεων και αναλόγως εισηγείται την έκδοση ή μη της σχετικής απόφασης. Στην περίπτωση αυτή, δεν απαιτείται καταβολή του παράβολου της παραγράφου 7. Η πιστοποίηση της υλοποίησης του πενήντα τοις εκατό (50%) με την ως άνω διαδικασία υπόκειται σε δειγματοληπτικό έλεγχο, σύμφωνα με την παράγραφο 4. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, οι απαιτούμενες ειδικότητες των επαγγελματιών που υπευθύνως βεβαιώνουν για την υλοποίηση της επένδυσης σύμφωνα με τον ν. 4399/2016, οι συνέπειες που επέρχονται σε περίπτωση μη πλήρωσης των προϋποθέσεων πιστοποίησης του πενήντα τοις εκατό (50%), καθώς και κάθε αναγκαία ρύθμιση για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου. Με όμοια απόφαση ορίζονται τα καθεστώτα του παρόντος και τα είδη ενισχύσεων που αυτή αφορά.». 
2. Όπου στις διατάξεις του ν. 4399/2016 γίνεται αναφορά στην υλοποίηση του πενήντα τοις εκατό (50%) του επενδυτικού σχεδίου, αυτή δύναται να πιστοποιείται και σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 10 του άρθρου 16 του ν. 4399/2016. 3. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 1 έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τα επενδυτικά σχέδια του ν. 3908/2011.

1. Η παρ. 1 του άρθρου 75 του ν. 3982/2011 (Α΄ 143) αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Η προθεσμία απομάκρυνσης λόγω αλλαγής χρήσης γης των νομίμως υφιστάμενων μεταποιητικών δραστηριοτήτων, η οποία έληξε ή λήγει μέχρι 8.8.2021, παρατείνεται μέχρι την ημερομηνία αυτή. Προκειμένου να ισχύσει το προηγούμενο εδάφιο, οι επιχειρήσεις οφείλουν να λειτουργούν μέχρι τότε με εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους. Μετά την ημερομηνία αυτή με ευθύνη της Αδειοδοτούσας Αρχής διακόπτεται η λειτουργία των δραστηριοτήτων και σφραγίζονται όσα μηχανήματα εξακολουθούν να υπάρχουν στους χώρους της εγκατάστασης. Διαδικασίες διακοπής λειτουργίας λόγω αλλαγής χρήσης γης, οι οποίες για τον λόγο αυτό βρίσκονται σε εκκρεμότητα, αναστέλλονται σύμφωνα με τα παραπάνω εδάφια μέχρι 8.8.2021. Ως «νόμιμα υφιστάμενες» νοούνται οι δραστηριότητες, οι οποίες διαθέτουν τον απαιτούμενο διοικητικό τύπο λειτουργίας τους σε ισχύ, καθώς και εκείνες, οι οποίες πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για ανανέωση της διοικητικής διαδικασίας για τη λειτουργίας τους, εκτός από την προϋπόθεση περί χρήσης γης. Τα προηγούμενα εδάφια δεν εφαρμόζονται σε επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε περιοχή, η οποία καθορίζεται, σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 12 του ν. 3481/2006 (Α΄ 162).». 
2. Η παρ. 3 του άρθρου 163 του ν. 4512/2018 (Α΄ 5) αντικαθίσταται ως εξής: 
«3. Η παρ. 1 του άρθρου 75 του ν. 3982/2011 και το άρθρο 7 του ν. 3325/2005 (Α΄ 68) εφαρμόζονται και για τις δραστηριότητες που αποτελούν Κέντρα Αποθήκευσης και Διανομής κατά την έννοια του παρόντος νόμου.».

1. Στο τέλος του άρθρου 1 του ν. 3551/2007 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Εξαιρούνται του νόμου οι καταδυτικές εργασίες, για τις οποίες εφαρμόζεται ο Γενικός Κανονισμός Λιμένα με αριθμό 10, που εγκρίθηκε με την 3131.1/20/95/95 απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας (Β΄ 978).». 
2. Στο άρθρο 7 του ν. 3551/2007 προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: 
«5. Στους παραβάτες των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 3 επιβάλλεται, από την κατά περίπτωση αρμόδια Λιμενική Αρχή, πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ, ανάλογα με τη συχνότητα και τη βαρύτητα της παράβασης, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 157 του ν.δ. 187/1973 (Α΄ 261). Υπόχρεοι για την καταβολή του προστίμου είναι αλληλεγγύως και εις ολόκληρο ο πλοιοκτήτης, ο διαχειριστής, ο εφοπλιστής ή ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτών και ο πλοίαρχος του πλοίου. Το πρόστιμο επιβάλλεται ανεξάρτητα των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία ποινικών και αστικών ευθυνών κατά την ισχύουσα νομοθεσία. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής τα ποσά των προστίμων μπορεί να αναπροσαρμόζονται ως προς το ανώτερο και κατώτερο όριο.».

1. Το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής δύναται, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις, με: 
α. Διεθνείς οργανισμούς, 
β. Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Ελληνικών και Ξένων ΜΚΟ της περίπτωσης γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 31 του ν. 4375/2016, 
γ. το Δημόσιο και φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (Α΄ 65), δήμους, περιφέρειες, συνδέσμους δήμων, δίκτυα δήμων και περιφερειών, περιφερειακές ενώσεις δήμων, την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, την Ένωση Περιφερειών, 
δ. τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι φορείς, καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, στα οποία συμμετέχουν ή συνιστούν η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος και η Ένωση Περιφερειών, 
ε. τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, την Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Ε.Δ.Ε.Υ.Α.), τις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., τα δημοτικά και περιφερειακά ιδρύματα, καθώς και με τα κοινωφελή ιδρύματα και κληροδοτήματα, 
στ. τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, 
ζ. τα πιστωτικά ιδρύματα και ειδικούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς. 
2. Στις προγραμματικές συμβάσεις απαραίτητα ορίζονται το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός, το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων, των προμηθειών ή των υπηρεσιών, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης, καθώς και ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της προγραμματικής σύμβασης λειτουργικών εξόδων, καθώς και οι λεπτομέρειες καταβολής τους. Για την εκπλήρωση του σκοπού της προγραμματικής σύμβασης, κάθε συμβαλλόμενος αναλαμβάνει συγκεκριμένο αντικείμενο με συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Επίσης, ορίζεται το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλόμενου που παραβιάζει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης. 
3. Η χρηματοδότηση των παραπάνω προγραμματικών συμβάσεων μπορεί να γίνεται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων ή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, καθώς και από τους προϋπολογισμούς των συμβαλλόμενων φορέων. 
4. Με τις προγραμματικές συμβάσεις συμφωνείται ο συντονισμός των ενεργειών των διαφόρων συμβαλλομένων μερών, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η υλοποίηση της αποστολής του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, κατά το μέρος, ιδίως, που αφορά, την επιτάχυνση έκδοσης αδειών διαμονής μείζονος ενδιαφέροντος για την οικονομική ανάπτυξη, τη διασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών υποδοχής και φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών, τη σύνταξη και εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης στην τοπική κοινωνία δικαιούχων διεθνούς προστασίας και μεταναστών. 
5. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Μεταναστευτικής Πολιτικής καθορίζονται η διαδικασία και οι όροι δημοσιότητας της σύναψης προγραμματικών συμβάσεων και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων.

Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4540/2018 η φράση «του Διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου» αντικαθίσταται με τη φράση «του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής».

Το άρθρο 2 του β.δ. της 14/19 Ιανουαρίου 1939 (Α΄ 24) αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Οι Λιμενικές Επιτροπές των Λιμενικών Ταμείων που λειτουργούν σε επίπεδο νομού, εκείνων που έχουν έδρα την έδρα του νομού, καθώς και των λοιπών Λιμενικών Ταμείων συγκροτούνται με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και αποτελούνται από τα εξής μέλη: 
α) τον Προϊστάμενο της οικείας Λιμενικής Αρχής, ως Αντιπρόεδρο, 
β) τον Προϊστάμενο της οικείας Τελωνειακής Αρχής, 
γ) έναν (1) κάτοικο της έδρας του νομού και δύο (2) κατοίκους του νομού, στον οποίο βρίσκεται η έδρα του Ταμείου, που ορίζονται ως μέλη από τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μαζί με τους αναπληρωτές τους και είναι ιδιώτες ή υπάλληλοι του Δημοσίου ή υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι. της ημεδαπής ή κάτοχοι ισότιμου τίτλου της αλλοδαπής, με πιστοποιητικό αναγνώρισης από το Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) ή απόφοιτοι Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού (Α.Ε.Ν.), 
δ) έναν (1) εκπρόσωπο της οικείας Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (Π.Ε.Δ.) ή του οικείου δήμου αντίστοιχα, ο οποίος προτείνεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης μεταξύ τεσσάρων (4) προσώπων που υποδεικνύονται από την ολομέλεια της οικείας Π.Ε.Δ. ή τον οικείο δήμο αντίστοιχα, 
ε) έναν (1) αντιπρόσωπο του οικείου Εμπορικού Επιμελητηρίου, ο οποίος προτείνεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τη Διοίκησή του. Αν η έδρα του Εμπορικού Επιμελητηρίου δεν συμπίπτει με την έδρα του Λιμενικού Ταμείου, αλλά βρίσκεται σε άλλη πόλη του ίδιου νομού, τα μέλη αυτά υποδεικνύονται από το Διοικητικό Συμβούλιο του Εμπορικού Επιμελητηρίου του νομού. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται Εμπορικό Επιμελητήριο στον νομό, τότε τα μέλη αυτά ορίζονται από τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και επιλέγονται μεταξύ των εμπόρων της έδρας του Λιμενικού Ταμείου, 
στ) έναν (1) εκπρόσωπο του οικείου Εργατικού Κέντρου με τον αναπληρωτή του που υποδεικνύεται από τη Διοίκησή του, 
ζ) έναν (1) εκπρόσωπο του οικείου Σωματείου Ναυτικών Πρακτόρων, με τον αναπληρωτή του που υποδεικνύεται από τη Διοίκησή του, 
2. Κάθε γενική ή ειδική διάταξη νόμου ή κανονιστική πράξη, που αντίκειται στις ρυθμίσεις του παρόντος καταργείται. Ομοίως, καταργείται η κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Δημοκρατίας και Εμπορικής Ναυτιλίας αριθμ. 4121.9/22/1990 (Β΄ 811). 
3. Η θητεία των Λιμενικών Επιτροπών, που λειτουργούν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Οι νέες Λιμενικές Επιτροπές συγκροτούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος για τριετή θητεία.».

1. Είναι δυνατή, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, η σύναψη Συμβάσεων Παραχώρησης μεταξύ Λιμενικών ή Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων και τρίτων-επενδυτών, για την παραχώρηση της χρήσης και εκμετάλλευσης τμημάτων της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης των λιμένων δικαιοδοσίας των Ταμείων, για σκοπούς που σχετίζονται με την εκ μέρους των τρίτων άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας ναυπηγοεπισκευής και παροχής λιμενικών υπηρεσιών και δραστηριοτήτων, με εξαίρεση την Ακτοπλοΐα. 
2. Οι Συμβάσεις της προηγουμένης παραγράφου συνάπτονται, ύστερα από διαγωνιστική διαδικασία που διεξάγουν τα Λιμενικά και Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, μετά από απόφαση της Διοίκησής τους, η οποία εγκρίνεται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στην περίπτωση των Κρατικών Λιμενικών Ταμείων και από τους Υπουργούς Οικονομικών, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Εσωτερικών, στην περίπτωση των Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων. Η έκδοση ρητής εγκριτικής πράξης δεν απαιτείται μετά την άπρακτη παρέλευση ενενήντα (90) ημερών από την επομένη της υποβολής της παραπάνω απόφασης στον αρμόδιο Υπουργό. Στην απόφαση της Παραχώρησης καθορίζεται το ελάχιστο οικονομικό αντάλλαγμα για τη χρήση των παραχωρούμενων χώρων και δραστηριοτήτων, το οποίο προκύπτει από χρηματοοικονομική μελέτη που διενεργείται από ανεξάρτητο εκτιμητή/ εμπειρογνώμονα, που ορίζει το Ταμείο. Επίσης καθορίζεται η χρονική διάρκεια, καθώς και οι λοιποί όροι της Παραχώρησης. Οι Συμβάσεις του πρώτου εδαφίου συνάπτονται μεταξύ του επενδυτή που αναδείχθηκε από τη διαγωνιστική διαδικασία και του Λιμενικού ή Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, νομίμως, εκπροσωπούμενου και περιλαμβάνουν τους όρους της Παραχώρησης που καθορίσθηκαν με την απόφαση της Διοίκησης που εγκρίθηκε σιωπηρά ή ρητά από τους συναρμόδιους Υπουργούς. 
3. Το προβλεπόμενο στη Σύμβαση οικονομικό αντάλλαγμα της Παραχώρησης δύναται να υπερβαίνει το ελάχιστο που εγκρίθηκε με την απόφαση της Παραχώρησης της παραγράφου 2, εισπράττεται στο σύνολό του από το Λιμενικό Ταμείο και αποτελεί οικονομικό πόρο του. 
4. Η χρονική διάρκεια της Σύμβασης Παραχώρησης δεν υπερβαίνει τα σαράντα (40) έτη. Μετά την πάροδο του συμβατικού χρόνου διάρκειας της Σύμβασης Παραχώρησης, με την σύμφωνη γνώμη των συμβαλλομένων, και εφόσον έχει συμπεριληφθεί στην Προκήρυξη και την Σύμβαση σχετικός όρος, είναι δυνατή η παράταση της χρονικής διάρκειας της Σύμβασης Παραχώρησης με τους ίδιους όρους, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη. 
5. Δεν επιτρέπεται η σύναψη σύμβασης για την παραχώρηση του συνόλου της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης λιμένα, δικαιοδοσίας των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, ούτε η παραχώρηση του συνόλου των λιμενικών υποδομών, υπηρεσιών και δραστηριοτήτων των οποίων τη χρήση, διαχείριση και εκμετάλλευση ασκούν τα Ταμεία ως φορείς διαχείρισης των Λιμένων. 
6. Στις Συμβάσεις Παραχώρησης που συνάπτονται δυνάμει του παρόντος, εφαρμόζονται τα άρθρα 108 και 112, πλην του δευτέρου εδαφίου της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1, καθώς και τα άρθρα 113, 114 και 124 του ν. 4389/2016 (Α΄ 94). 
7. Η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων (Ρ.Α.Λ.) ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα που είναι συναφής με τις συμβάσεις που συνάπτονται, σύμφωνα με το παρόν και δεν έχει ρητά απονεμηθεί σε άλλον φορέα. 
8. Οι συμβάσεις παραχώρησης της παραγράφου 1 υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αναλογικά εφαρμοζομένης της παρ. 4 του άρθρου 9 του ν. 3986/2011 (Α΄ 152). 
9. Από την εφαρμογή του παρόντος άρθρου εξαιρούνται λιμένες ή τμήματα λιμένων που αξιοποιούνται από το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.Π.Ε.Δ.).

Για τις διαδικασίες πρόσληψης μόνιμου πολιτικού προσωπικού προς κάλυψη εργασιών Υποβρυχίων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας που διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 2190/1994 (Α΄28), συντάσσεται ενιαίος πίνακας για τους υποψηφίους με εμπειρία και τους υποψηφίους χωρίς εμπειρία. Η κατάταξη όλων των υποψηφίων, εχόντων και μη εχόντων εμπειρία, γίνεται με βάση τη βαθμολογία τους σε όλα τα βαθμολογούμενα κριτήρια. Το σύνολο της μοριοδοτούμενης εμπειρίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους ογδόντα τέσσερις (84) μήνες, ως ακολούθως: 
α. Η εμπειρία σε καθήκοντα ή έργα συναφή με το αντικείμενο της θέσης μοριοδοτείται με επτά (7) μονάδες ανά μήνα και συνολικά μέχρι ογδόντα τέσσερις (84) μήνες. 
β. Ειδικά η εμπειρία που έχει αποκτηθεί από την παροχή υπηρεσιών κατά τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 26 του ν. 4258/2014 (Α΄ 97) μοριοδοτείται με είκοσι (20) μονάδες ανά μήνα για τους πρώτους τριάντα έξι (36) μήνες και με επτά (7) μονάδες για κάθε επόμενο μήνα μέχρι τους ογδόντα τέσσερις (84) μήνες.

1. Η παρ. 1 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 (Α΄ 79) αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Ο νόμος αυτός, όπως ισχύει σήμερα, εκτός από τις διατάξεις των άρθρων 7 παράγραφος 1, 14 παράγραφοι 3 έως 10, 15, 16 παράγραφοι 5 και 7 έως 9, 18 παράγραφος 1, 19 έως 22, 23 παράγραφοι 1 και 2, 24, 26, 27 και 30, εφαρμόζεται ανάλογα, με τις ειδικές ρυθμίσεις που προβλέπονται στις επόμενες παραγράφους του άρθρου αυτού και στους εν ενεργεία στρατιωτικούς όλων των Κλάδων και βαθμών των Ενόπλων Δυνάμεων, ως και των Κοινών Σωμάτων, ανεξαρτήτως προέλευσης.». 
2. Η περίπτωση β΄ της παρ. 4 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: «β. Δέκα ή περισσότερες ενώσεις της περίπτωσης α΄ μπορούν να συστήσουν Ομοσπονδία, η οποία αποτελεί δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση των εν ενεργεία στρατιωτικών.». 
3. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«6. Οι γενικές συνελεύσεις των πρωτοβάθμιων σωματείων και τα συνέδρια των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων συγκαλούνται, υποχρεωτικά, σε μη εργάσιμες ημέρες και ώρες.». 
4. Η παρ. 7 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«7. Το σύνολο των μελών της διοίκησης των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων των εν ενεργεία στρατιωτικών δεν μετατίθενται, για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους στη διοίκηση της συνδικαλιστικής οργάνωσης, εκτός αν το ζητήσουν τα ίδια τα μέλη ή αν αυτό κριθεί αναγκαίο, κατόπιν προαγωγής ή αμετάκλητης απόφασης επιβολής καταστατικής πειθαρχικής ποινής. Για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, τα μέλη της διοίκησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εν ενεργεία στρατιωτικών, λαμβάνουν τις συνδικαλιστικές άδειες, σύμφωνα με το άρθρο 17. Όσοι δικαιούνται τις ανωτέρω άδειες ενημερώνουν εγγράφως τον Διοικητή της Μονάδας, στην οποία υπηρετούν, τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την έναρξη της άδειας. Αν η σύγκληση των οργάνων, στα οποία συμμετέχουν, λαμβάνει χώρα εκτάκτως, ενημερώνουν αμελλητί τον Διοικητή. Τα μέλη της διοίκησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων απολαμβάνουν πλήρη προστασία έναντι κάθε είδους δίωξης, λόγω της συνδικαλιστικής τους δράσης. Ο χρόνος της θητείας του Προέδρου και του Γενικού Γραμματέα στις ανωτέρω ενώσεις λογίζεται ως χρόνος διοίκησης-ειδικής υπηρεσίας, σύμφωνα με τον ν. 3883/2010.». 
5. Το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παρ. 8 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: «Κατ’ εξαίρεση, οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 4 μπορούν να γίνουν μέλη Διεθνών και Ευρωπαϊκών Στρατιωτικών Οργανώσεων και Οργανισμών.». 
6. Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της περίπτωσης γ΄ της παρ. 8 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίστανται ως εξής: «Τα Διοικητικά Συμβούλια των πρωτοβάθμιων ενώσεων απευθύνονται για επίλυση τυχόν προβλημάτων τους, τοπικού ή ευρύτερου ενδιαφέροντος, στους Ανώτερους Στρατιωτικούς Διοικητές των Περιφερειακών Ενοτήτων όπου ευρίσκεται η έδρα των σωματείων και στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4. Στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, στον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Άμυνας και στους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων των Ενόπλων Δυνάμεων απευθύνονται μόνο οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις του προηγούμενου εδαφίου.». 
7. Η παρ. 9 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«9. Οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4 μπορούν να διατηρούν ιστοσελίδα και σελίδες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για την επίτευξη των σκοπών τους, μέσα από τις οποίες προβάλλονται τα πρωτοβάθμια σωματεία μέλη τους, για κάθε δραστηριότητά τους.». 
8. Η παρ. 11 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«11. Το ΥΠΕΘΑ και το ΓΕΕΘΑ οφείλουν να παραχωρήσουν κατάλληλο χώρο, προκειμένου να λειτουργούν οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4.». 
9. Η παρ. 12 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«12. Οι συνδρομές των μελών των πρωτοβάθμιων σωματείων, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4, στις οποίες ανήκουν τα εν λόγω σωματεία, παρακρατούνται από τη μισθοδοσία αυτών, μέσω των οικείων οικονομικών μισθοδοτικών φορέων των Γενικών Επιτελείων, στους οποίους διαβιβάζονται, με μέριμνα του Διοικητικού Συμβουλίου της οικείας δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, ονομαστικές καταστάσεις των μελών των πρωτοβάθμιων σωματείων, που ανήκουν σε αυτές. Το ένα τρίτο (1/3) του ποσού των συνδρομών του προηγούμενου εδαφίου αποδίδεται σε τραπεζικούς λογαριασμούς των πρωτοβάθμιων σωματείων και τα δύο τρίτα (2/3) σε τραπεζικούς λογαριασμούς των οικείων δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων.». 
10. Η παρ. 13 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«13. Οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4, πέραν των οργάνων της, που είναι το Συνέδριο των Αντιπροσώπων, το Διοικητικό Συμβούλιο, η Εξελεγκτική Επιτροπή και η Εκτελεστική Γραμματεία, οφείλουν να συγκροτούν Πειθαρχικά Συμβούλια, ενώπιον των οποίων παραπέμπεται κάθε ένωση μέλος τους, που παραβιάζουν τον παρόντα νόμο και το καταστατικό της οικείας δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης. Τα καθήκοντα του Πειθαρχικού Συμβουλίου μπορούν να ανατεθούν και στο Διοικητικό Συμβούλιο ή άλλο ειδικό όργανο, που συστήνεται γι’ αυτόν τον σκοπό. Οι πειθαρχικές ποινές που μπορούν να επιβληθούν στα πρωτοβάθμια σωματεία από την οικεία δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση είναι: 
α. η έγγραφη επίπληξη, 
β. η προσωρινή διαγραφή από μέλος των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, μέχρι δώδεκα (12) μήνες. Το πρωτοβάθμιο σωματείο που διαγράφεται προσωρινά αποστερείται των προνομίων της παραγράφου 7, για όσο χρόνο διαρκεί η προσωρινή διαγραφή. Η πειθαρχική ποινή της έγγραφης επίπληξης επιβάλλεται με απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου, ενώ η πειθαρχική ποινή της προσωρινής διαγραφής επιβάλλεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, ενώπιον του οποίου καλείται εγγράφως και επί αποδείξει να παρευρεθεί ο νόμιμος εκπρόσωπος του πρωτοβάθμιου σωματείου. Μετά την πάροδο του διαστήματος της προσωρινής διαγραφής το πρωτοβάθμιο σωματείο μπορεί να επανέλθει στην οικεία δευτεροβάθμια συνδικαλιστική ένωση, με σχετική αίτησή του. Η αίτηση εξετάζεται στο πρώτο επόμενο Συνέδριο των Αντιπροσώπων, το οποίο είτε τη δέχεται, αν έχουν εκλείψει οι λόγοι της προσωρινής διαγραφής, είτε παρατείνει αιτιολογημένα την προσωρινή διαγραφή για δώδεκα (12) ακόμα μήνες, μετά την πάροδο των οποίων, το πρωτοβάθμιο σωματείο επανεγγράφεται αυτοδίκαια και υποχρεωτικά στην οικεία δευτεροβάθμια συνδικαλιστική ένωση.». 
11. Η παρ. 15 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«15. Η εκλογή των οργάνων των πρωτοβάθμιων σωματείων και των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4, καθώς και των αντιπροσώπων για τα συνέδρια των οργανώσεων γίνεται από ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο περιλαμβάνονται όλοι οι υποψήφιοι, κατ’ απόλυτη αλφαβητική σειρά και σύμφωνα με τις διαδικασίες αρχαιρεσιών, που προβλέπονται στα καταστατικά τους.». 
12. Η παρ. 17 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: 
«17. Ένας (1) εκπρόσωπος από κάθε δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση της περίπωσης β΄ της παραγράφου 4, που κατέχει οργανική θέση εσωτερικού, υπηρετεί σε Μονάδα της Αττικής και εκλέγεται από το συνέδριο κάθε δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, συμμετέχει ως παρατηρητής στα κατά Κλάδο Συμβούλια Μεταθέσεων του άρθρου 8 του ν. 3883/2010, εξαιρουμένων των Συμβουλίων Ανωτάτων.». 
13. Η παρ. 18 του άρθρου 30Γ του ν. 1264/1982 αντικαθίσταται ως εξής: «18. Ένας (1) εκπρόσωπος από κάθε δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 4, ο οποίος κατέχει οργανική θέση εσωτερικού, υπηρετεί σε Μονάδα της Αττικής και εκλέγεται από το συνέδριο κάθε δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, συμμετέχει υποχρεωτικά στο Διοικητικό Συμβούλιο του αντίστοιχου Μετοχικού Ταμείου και των υπ’ αυτών λογαριασμών.».

Στο άρθρο 8 του ν. 1911/1990 (Α΄ 166), προστίθεται παράγραφος 7 ως εξής: 
«7. Όσοι διαγράφονται από μία (1) στρατιωτική σχολή, λόγω αποτυχίας τους κατά την εκπαίδευση, δεν έχουν υποχρέωση καταβολής της αποζημίωσης που προβλέπεται στις προηγούμενες παραγράφους. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, ειδικά για τη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων και τη Σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής, ως αποτυχία κατά την εκπαίδευση νοείται η αποτυχία κατά τη στρατιωτική εκπαίδευση.».

1. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 2 και 3 και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις, ο παρών νόμος ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 
2. Η ισχύς του άρθρου 39 αρχίζει με την έναρξη ισχύος του διατάγματος που εκδίδεται, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 48. 
3. Η ισχύς του άρθρου 40 αρχίζει με την έναρξη ισχύος του διατάγματος που εκδίδεται, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 48. Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους. 

Αθήνα, 2 Μαΐου 2019 
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας 
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Β. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ