1. Τo άρθρο 90 του Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα (π.δ. 63/2005, Α’ 98), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με την παρ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α’ 133).
2. Τo άρθρο δεύτερο του ν. 2077/1992 «Κύρωση Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση» (Α’ 136) καθώς και τo άρθρο 1 και την παρ. 1ζ του άρθρου 2 του ν. 1338/1983 «Εφαρμογή του Κοινοτικού Δικαίου» (Α’ 34).
3. Τον ν. 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (Α’ 160) και ιδίως της παρ. 3 του άρθρου 11.
4. Τον ν. 4819/2021 «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων - Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της
Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές-πολεοδομικές ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις» (Α’ 129) και ιδίως της παρ. 13 του άρθρου 72 αυτού.
5. Το π.δ. 2/2021 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 2).
6. Το π.δ. 56/2021 «Διορισμός Υπουργού και Υφυπουργών» (Α’ 142).
7. Την 6309/09.09.2021 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γεώργιο Στύλιο» (Β’ 4190).
8. Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α’ 133) και ιδίως της παρ. 5 του άρθρου 111 αυτού.
9. Την Οδηγία 86/278/ΕΟΚ της 12ης Ιουνίου 1986 του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και ιδίως του εδάφους κατά τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία.
10. Την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΠΔΑ/16715/373/2023 εισήγηση του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με τις δημοσιονομικές επιπτώσεις της παρούσας κοινής υπουργικής απόφασης.
11. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι η εναρμόνιση με τις διατάξεις της Οδηγίας 86/278/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 1986 «σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και ιδίως του εδάφους κατά τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία», όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/1010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019 και η αντικατάσταση της υπ’ αρ. 80568/4225/1991 (Β’ 641) κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Γεωργίας, Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και αναπληρωτών Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, ώστε, με τον καθορισμό κατάλληλων μέτρων,
όρων και διαδικασιών για την παραγωγή, διαχείριση και χρησιμοποίηση της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων, να επιτυγχάνεται η εδαφική αξιοποίηση της ιλύος αυτής στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους και παράλληλα να αποφεύγονται τυχόν επιβλαβείς επιπτώσεις στο έδαφος, στη βλάστηση, στα νερά, στη γεωργική παραγωγή, στα ζώα και στην υγεία του ανθρώπου, ενθαρρύνοντας παράλληλα την ορθή χρήση της και εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας.

Για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης νοούνται ως:
1. «Ιλύς»:
i. Η ιλύς που προέρχεται από εγκαταστάσεις επεξεργασίας οικιακών ή αστικών λυμάτων και από άλλους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων (waste waters) των οποίων η σύνθεση είναι παρόμοια με τη σύνθεση των οικιακών και αστικών λυμάτων,
ii. η ιλύς που προέρχεται από σηπτικούς βόθρους και άλλες παρόμοιες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία των λυμάτων.
2. «Επεξεργασμένη ιλύς»: Η ιλύς που έχει υποστεί βιολογική, χημική ή θερμική επεξεργασία με μακροχρόνια αποθήκευση ή με οποιαδήποτε άλλη κατάλληλη διαδικασία ώστε να μειωθεί σημαντικά η ικανότητα της προς ζύμωση και ο κίνδυνος για την υγεία που προκαλεί η χρησιμοποίησή της.
3. «Χρησιμοποίηση»: Η διασπορά της ιλύος επί του εδάφους ή οποιαδήποτε άλλη εφαρμογή της ιλύος επί και εντός στο έδαφος.
4. «Χρήστης επεξεργασμένης ιλύος»: Το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων που προβαίνει σε χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος.
5. «Παραγωγός επεξεργασμένης ιλύος»: Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο έχει την ευθύνη λειτουργίας της εγκατάστασης επεξεργασίας της ιλύος, προκειμένου η επεξεργασμένη ιλύς να καταστεί κατάλληλη για να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους.
6. «Γεωργία»: Κάθε γεωργική καλλιέργεια για παραγωγή προϊόντων προς εμπορία και διατροφή, καθώς και για την κτηνοτροφία.
7. «Αποκατάσταση εδάφους»: Η χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος για τη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης διαταραχθέντων δασικών εδαφών ήτοι, του ευρύτερου διαταραχθέντος δασικού χώρου, κατόπιν ολοκλήρωσης του σκοπού επέμβασης ή στην περίπτωση εγκατάλειψης του εξυπηρετούντος σκοπού, όπως ορίζει ειδικώς η διάταξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 12 του άρθρου 45 του ν. 998/1979 (Α΄ 289).
8. Για τους όρους «παραγωγός», «κάτοχος», «διαχείριση», «ανάκτηση» και «συλλογή» ισχύουν οι αντίστοιχοι ορισμοί που προβλέπονται στο άρθρο 3 του ν. 4819/2021 (Α΄ 129).
9. Για τους όρους «αστικά λύματα» και «οικιακά λύματα» ισχύουν οι ορισμοί που προβλέπονται στο άρθρο 2 της υπ’ αρ. 5673/400/1997 (Β’ 192) κοινής υπουργικής απόφασης. 
10. Για τους όρους «σύνολο γεωχωρικών δεδομένων» και «Υπηρεσίες γεωχωρικών δεδομένων» ισχύουν οι αντίστοιχοι ορισμοί που προβλέπονται στο άρθρο 3 του ν. 3882/2010 (Α’ 166).

Η ιλύς, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 2 χρησιμοποιείται μόνο μετά από κατάλληλη επεξεργασία, όπως ορίζεται στο Κεφάλαιο ΙΙΙ του παραρτήματος Ι, στη γεωργία, και στην αποκατάσταση του εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης διαταραχθέντων δασικών εδαφών ήτοι, του ευρύτερου διαταραχθέντος δασικού χώρου, κατόπιν ολοκλήρωσης του σκοπού επέμβασης ή στην περίπτωση εγκατάλειψης του εξυπηρετούντος σκοπού, όπως ορίζει ειδικώς η διάταξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 12 του άρθρου 45 του ν. 998/1979, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης.

1. Κάθε παραγωγός ή χρήστης ιλύος αστικού τύπου που χρησιμοποιεί επεξεργασμένη ιλύ αστικού τύπου πάνω ή μέσα στο έδαφος πρέπει να τηρεί τις απαιτήσεις που ορίζονται στην παρούσα απόφαση.
2. Η επεξεργασία της ιλύος που προορίζεται για χρησιμοποίηση με την έννοια που καθορίζεται στην παρούσα απόφαση πρέπει να πραγματοποιείται με την εφαρμογή μίας ή συνδυασμού των μεθόδων επεξεργασίας που περιγράφονται στο Κεφάλαιο ΙΙΙ του παραρτήματος Ι.
3. Η χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος πρέπει να γίνεται με τρόπο, ώστε:
α. Να αποφεύγεται ο κίνδυνος δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων, στα ζώα και στα φυτά, στην ποιότητα των επιφανειακών και υπογείων υδάτων, στην μακροχρόνια ποιότητα του εδάφους και στην βιοποικιλότητα του εδάφους,
β. να τηρούνται οι προβλέψεις του ν. 4819/2021, της υπ’ αρ. 39626/2208/2009 κοινής υπουργικής απόφασης, της υπ’ αρ. 51354/2641/2010 κοινής υπουργικής απόφασης, της υπ’ αρ. 1811/2011 κοινής υπουργικής απόφασης, καθώς και των εγκεκριμένων Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών,
γ. να τηρούνται οι προϋποθέσεις διασφάλισης της δημόσιας υγείας.
4. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος:
α. Σε εδάφη παγωμένα ή καλυμμένα με χιόνι,
β. σε εδάφη πλημμυρισμένα ή κορεσμένα με νερό,
γ. σε εδάφη με pH μικρότερο του 5,
δ. σε πάρκα και άλση με χώρους αναψυχής και παιδικές χαρές και σε χώρους υπαίθριας δασικής αναψυχής,
ε. σε αθλητικά γήπεδα,
στ. σε φυσικά δάση και σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις,
ζ. σε εδάφη που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από λίμνες, ποταμούς και ρέματα,
η. σε υγροτόπους και ελώδεις περιοχές και
θ. σε πολύ ελαφρά εδάφη (αμμώδη - αμμοπηλώδη).
5. Η ποσότητα των θρεπτικών συστατικών της χρησιμοποιούμενης επεξεργασμένης ιλύος πρέπει να συνυπολογίζεται στη λίπανση των καλλιεργειών ή του εδάφους, με βάση την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών όπως ορίζονται από το καθεστώς πολλαπλής συμμόρφωσης που θεσμοθετήθηκε με την υπ’ αρ. 1791/74062/02.07.2015 (Β’ 1468) απόφαση Αναπληρωτή Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τους
κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής για την προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1848/278812/08.10.2021 (Β’ 4855) απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Κατ’ αντιστοιχία τα προαναφερόμενα εφαρμόζονται και στην περίπτωση της χρησιμοποίησης επεξεργασμένης ιλύος στην αποκατάσταση του εδάφους.
6. Η επεξεργασμένη ιλύς να εφαρμόζεται σε εδάφη με κλίσεις 0-3% ή διαμορφωμένα σε αναβαθμίδες. Επιτρέπεται η χρήση σε εδάφη με κλίσεις έως 25% με την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται ότι παραμένει στο έδαφος εφαρμογής π.χ. με κατάλληλη άροση του εδάφους.
7. Η χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος σε οποιαδήποτε από τις χρήσεις που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση λογίζεται ως εργασία ανάκτησης R10 «Επεξεργασία εδάφους προς όφελος της γεωργίας ή οικολογική βελτίωση» του παραρτήματος II του Μέρους Β’ του ν. 4819/2021.

1. Οι οριακές τιμές συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων, νατρίου (Na) και οργανικών ουσιών στην επεξεργασμένη ιλύ που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους καθορίζονται στο Κεφάλαιο Ι του παραρτήματος Ι.
2. Σε περιπτώσεις μίγματος ιλύων από διαφορετικές εγκαταστάσεις, οι οριακές τιμές των παραμέτρων του κεφαλαίου Ι του παραρτήματος Ι ισχύουν για κάθε συνιστώσα ιλύ του μίγματος.
3. Στις περιπτώσεις που η επεξεργασμένη ιλύς αναμιγνύεται με ανόργανα συστατικά και συστατικά του εδάφους πριν τη χρήση της για αποκατάσταση του εδάφους, τόσο η επεξεργασμένη ιλύς πριν την ανάμιξη όσο και το μίγμα που προκύπτει πρέπει να συμμορφώνεται με τις οριακές τιμές που καθορίζονται στο Κεφάλαιο Ι του παρατήματος Ι.
4. Οι οριακές τιμές συγκέντρωσης μετάλλων στα εδάφη που πρόκειται να δεχθούν την επεξεργασμένη ιλύ καθορίζονται στο Κεφάλαιο Ι του παραρτήματος ΙΙ. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος σε εδάφη στα οποία μία ή περισσότερες από τις συγκεντρώσεις μετάλλων υπερβαίνουν τις ανωτέρω οριακές τιμές.

1. Για τη χρησιμοποίηση στη γεωργία, η επεξεργασμένη ιλύς πρέπει να ενσωματώνεται στο ανώτερο στρώμα του εδάφους όπως ενδείκνυται κατά περίπτωση.
2. Η ποσότητα της επεξεργασμένης ιλύος που χρησιμοποιείται στη γεωργία πρέπει να συμμορφώνεται με τα όρια που καθορίζονται στο παράρτημα IV.
3. Για θέματα που σχετίζονται με την παρούσα απόφαση και δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις της, εφαρμόζονται συμπληρωματικά ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1848/278812/2021 (Β’ 4855) απόφαση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και οι ισχύουσες κανονιστικές απαιτήσεις στο πλαίσιο της Πολλαπλής Συμμόρφωσης, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 (L 347).
4. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος:
α. Σε καλλιέργειες οπωροκηπευτικών, καθώς και σε καλλιέργειες παραγωγής λυκίσκου, κατά την περίοδο της καλλιέργειας. Εξαιρούνται οι καλλιέργειες οπωροφόρων δέντρων,
β. σε καλλιέργειες βοτάνων για την παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και μπαχαρικών,
γ. σε οικιακούς και δημόσιους κήπους και
δ. σε μόνιμα θερμοκήπια.
5. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, πρέπει να ακολουθούνται οι κανόνες εφαρμογής και οι περίοδοι αναμονής που ορίζονται στο παράρτημα ΙV.
 

1. Η επεξεργασμένη ιλύς μπορεί να χρησιμοποιείται ως υλικό αποκατάστασης εδάφους:
α. Για τις ακόλουθες εργασίες, σε έργα ή δραστηριότητες που κατατάσσονται στην Α’ κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων του ν. 4014/2011 (Α’ 209):
i. Για την αποκατάσταση ορυγμάτων σε ορυχεία, μεταλλεία και λατομεία, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης και των διαταραχθέντων δασικών χώρων μετά την ολοκλήρωση των λατομικών, μεταλλευτικών εργασιών,
ii. σε έργα οδοποιίας και, συγκεκριμένα, σε πρανή ορυγμάτων ή επιχωμάτων σε κλειστούς αυτοκινητοδρόμους, για την ανάπτυξη της βλάστησης,
iii. στη δημιουργία του ανώτερου στρώματος του εδάφους σε έργα επίχωσης, υπό την προϋπόθεση ότι η τελική στρώση επικάλυψης του νέου ανάγλυφου θα αποτελείται από γη πάχους τουλάχιστον ενός (1) μέτρου και
iv. ως συμπλήρωμα για το υλικό τελικής επικάλυψης σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ),
β. σε εργασίες αποκατάστασης του εδάφους σε χώρους όπου πρόκειται να εγκατασταθούν έργα ή δραστηριότητες που κατατάσσονται στην Α’ κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων του ν. 4014/2011,
γ. ως συμπλήρωμα για το υλικό αποκατάστασης στο ανώτερο στρώμα φυτικής γης σε χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ).
2. Για τις χρήσεις της παρ. 1, η επεξεργασμένη ιλύς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως συστατικό για τη δημιουργία ανώτερου στρώματος φυτικής γης, μέσω της ανάμιξής της με άλλα κατάλληλα υλικά, όπως χώμα και άλλα ανόργανα υλικά, στο βαθμό που τεκμηριώνεται η επίτευξη των εκάστοτε απαιτούμενων εδαφολογικών
χαρακτηριστικών, καθώς και η προστασία των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων.
3. Για τις χρήσεις των παρ. 1 και 2, η προκύπτουσα συγκέντρωση οργανικού άνθρακα (Corg) στο ανώτερο στρώμα του εδάφους πάχους 0 έως 20 εκατοστών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 4% αερόξηρου εδάφους.
4. Η επεξεργασμένη ιλύς ή το μίγμα ιλύος που χρησιμοποιείται στην αποκατάσταση του εδάφους θα πρέπει να έχει περιεκτικότητα σε υγρασία μικρότερη από 50%.
 

1. Για την χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους απαιτείται άδεια χρησιμοποίησης.
2. Η άδεια χρησιμοποίησης επεξεργασμένης ιλύος στη γεωργία εκδίδεται με απόφαση του Περιφερειάρχη, μετά από εισήγηση της αρμόδιας κατά τόπο Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, και δεν μπορεί να έχει διάρκεια μεγαλύτερη των δέκα (10) ετών, με την επιφύλαξη της διάρκειας ισχύος των αποφάσεων των παρ. 8 και 9.
3. Για τη χορήγηση της άδειας, ο ενδιαφερόμενος χρήστης της επεξεργασμένης ιλύος ή ο παραγωγός για λογαριασμό του χρήστη, κατόπιν σχετικής υπεύθυνης δήλωσης του χρήστη, υποβάλλει αίτηση στην αρμόδια, σύμφωνα με την παρ. 2, υπηρεσία.
4. Η αίτηση της παρ. 3 πρέπει να περιλαμβάνει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο παράρτημα V.
5. Κατά το στάδιο εξέτασης της αίτησης, η αρμόδια αδειοδοτούσα υπηρεσία, λαμβάνοντας υπόψη το εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής των Υδατικών Διαμερισμάτων και τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής, μπορεί να καθορίζει αιτιολογημένα και να ζητά από τον ενδιαφερόμενο τυχόν πρόσθετα στοιχεία και πληροφορίες που διασφαλίζουν πληρέστερα την προστασία των υδατικών συστημάτων. Ειδικότερα σε ζώνες που έχουν χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητες σε νιτρορρύπανση πρέπει να εξασφαλίζεται και η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις των ειδικών προγραμμάτων μέτρων που έχουν θεσπιστεί για την εκάστοτε ζώνη. Εφόσον απαιτείται, κατά την κρίση της αρμόδιας αδειοδοτούσας υπηρεσίας, γνωμοδοτεί η Διεύθυνση Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
6. Πριν την έκδοση της άδειας χρησιμοποίησης οι προαναφερόμενες αρμόδιες υπηρεσίες, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, είναι δυνατό, όταν κρίνεται απαραίτητο, να διενεργούν στην περιοχή που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί η ιλύς επιτόπιους ελέγχους, και να προτείνουν πρόσθετα μέτρα ώστε να αποφεύγεται ενδεχόμενη υποβάθμιση των εδαφών καθώς και ρύπανση ή υποβάθμιση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.
7. Η άδεια χρησιμοποίησης χορηγείται στον χρήστη μέσα σε προθεσμία 60 ημερών από την υποβολή πλήρους φακέλου του ενδιαφερόμενου και αναφέρεται κατ’ ελάχιστον στα ακόλουθα:
α) Στις οριακές τιμές που προβλέπονται στο άρθρο 5,
β) στις επιτρεπόμενες ετήσιες φορτίσεις επεξεργασμένης ιλύος (τόνοι ξηράς ουσίας ανά μονάδα επιφάνειας ανά έτος) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη συγκεκριμένη περιοχή,
γ) σε ενδεχόμενους πρόσθετους περιοριστικούς όρους σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 6,
δ) σε τυχόν πρόσθετους όρους για τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος,
ε) στο χρόνο ισχύος της,
στ) στην υποχρέωση του χρήστη ή του παραγωγού όταν ενεργεί εξ ονόματος και για λογαριασμό του χρήστη, να προβαίνει σε ανάλυση της ποιότητας του εδάφους, σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο άρθρο 5 και
ζ) στις προϋποθέσεις τροποποίησης ή ανανέωσης της άδειας.
8. Στην περίπτωση των εργασιών των περ. α) και β), της παρ. 1, του άρθρου 7, τη θέση άδειας χρησιμοποίησης ιλύος, ενέχει η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), με την προϋπόθεση οι απαιτήσεις των παρ. 4 και 7 να καλύπτονται αναλογικά από το περιεχόμενο της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων/μελέτης τροποποίησης και την ΑΕΠΟ αντίστοιχα.
9. Στην περ. γ) της παρ. 1, του άρθρου 7, τη θέση άδειας χρησιμοποίησης ιλύος ενέχει η απόφαση της παρ. 4 του άρθρου 52 του ν. 4819/2021, με την προϋπόθεση οι απαιτήσεις των παρ. 4 και 7 να καλύπτονται από το περιεχόμενο της σχετικής μελέτης και της απόφασης αντίστοιχα.

1. Η επεξεργασμένη ιλύς που χρησιμοποιείται στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους υποβάλλεται σε αναλύσεις ως προς τις παραμέτρους που ορίζονται στα Κεφάλαια Ι και ΙΙ του παραρτήματος Ι, με τη συχνότητα που ορίζεται στο Κεφάλαιο Ι του παραρτήματος ΙΙΙ και με την εφαρμογή των μεθόδων που ορίζονται στον πίνακα 6 του κεφαλαίου ΙΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ.
2. Το έδαφος στο οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί η επεξεργασμένη ιλύς υποβάλλεται σε αναλύσεις ως προς τις παραμέτρους που ορίζονται στο παράρτημα ΙΙ με τη συχνότητα που ορίζεται στο Κεφάλαιο ΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ και με την εφαρμογή των μεθόδων που ορίζονται στον πίνακα 6 του κεφαλαίου ΙΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ.
3. Οι σχετικές αναλύσεις και δειγματοληψίες πραγματοποιούνται από εργαστήρια τα οποία είναι διαπιστευμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025 ή άλλο ισοδύναμο διεθνώς αποδεκτό πρότυπο, σύμφωνα με τις μεθόδους που ορίζονται στο Κεφάλαιο ΙΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ καθώς και από εργαστήρια φορέων του Δημοσίου και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου όπως πανεπιστήμια και δημόσια ερευνητικά ιδρύματα.
4. Ο δειγματολήπτης καταρτίζει πρωτόκολλο δειγματοληψίας για κάθε δείγμα που λαμβάνεται, σύμφωνα με τα πρότυπα του παραρτήματος VI, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση δοκιμών.

1. Οι παραγωγοί της επεξεργασμένης ιλύος υποχρεούνται:
α. Να μεταφέρουν την επεξεργασμένη ιλύ καλυμμένη σε κατάλληλα φορτηγά οχήματα και να την παραδίδουν μόνον απευθείας στον χρήστη ή να την μεταφέρουν στην περιοχή όπου πρόκειται να εφαρμοστεί η επεξεργασμένη ιλύς στο έδαφος για λογαριασμό του χρήστη, με την προϋπόθεση ο χρήστης να διαθέτει σχετική άδεια.
Η ιλύς δεν επιτρέπεται να αποτελέσει αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής με άλλους φορείς πέραν του χρήστη της επεξεργασμένης ιλύος,
β. να παρέχουν, στους χρήστες της ιλύος, όλες τις πληροφορίες ως προς τα χαρακτηριστικά της επεξεργασμένης ιλύος,
γ. να πραγματοποιούν, τις σχετικές δειγματοληψίες και αναλύσεις επεξεργασμένης ιλύος, σύμφωνα με το άρθρο 9,
δ. να προσκομίζουν στον χρήστη της ιλύος το «δελτίο παραλαβής» σύμφωνα με το σημείο A του παραρτήματος VI, με κάθε παράδοση επεξεργασμένης ιλύος ή μίγματος ιλύων,
ε. να υποβάλουν στις αρμόδιες αρχές τα αποτελέσματα των αναλύσεων, εφόσον αυτά ζητηθούν και
στ. να τηρούν έγγραφα ή ηλεκτρονικά αρχεία, για τουλάχιστον 10 χρόνια, όπου θα καταγράφονται:
i. Οι ποσότητες της παραγόμενης ιλύος (επεξεργασμένης ή μη) και οι ποσότητες της επεξεργασμένης ιλύος που παραδίδονται στους χρήστες για χρησιμοποίηση στη γεωργία και στην αποκατάσταση του εδάφους,
ii. η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά της ιλύος σε σχέση με τις παραμέτρους που αναφέρονται στο παράρτημα Ι,
iii. το είδος της πραγματοποιούμενης επεξεργασίας της ιλύος,
iv. το ονοματεπώνυμο/επωνυμία και η διεύθυνση του μεταφορέα,
v. το ονοματεπώνυμο/επωνυμία και η διεύθυνση του χρήστη,
vi. η παραδιδόμενη ποσότητα ανά χρήστη σε τόνους ξηράς ουσίας,
vii. η ημερομηνία παράδοσης και η ημερομηνία εφαρμογής,
viii. η τοποθεσία χρησιμοποίησης, με αναφορά σε περιφέρεια/περιφερειακή ενότητα/δήμο/δημοτική ενότητα/τοπωνύμιο, λωρίδα καλλιέργειας και αριθμό αγροτεμαχίου (εφόσον εφαρμόζονται), μέγεθος (εμβαδό) της περιοχής εφαρμογής σε εκτάρια και γεωχωρικά
δεδομένα.
2. Οι χρήστες της επεξεργασμένης ιλύος ή οι παραγωγοί για λογαριασμό των χρηστών, κατόπιν σχετικής υπεύθυνης δήλωσης, υποχρεούνται:
α. Να προβαίνουν στις απαιτούμενες από το άρθρο 9 δειγματοληψίες και αναλύσεις του εδάφους,
β. να τηρούν αρχεία, για τουλάχιστον 10 έτη από την έναρξη της εφαρμογής επεξεργασμένης ιλύος στο έδαφος που θα παρέχουν πληροφορίες στην αρμόδια αρχή, εφόσον τους ζητηθεί, σχετικά με:
i. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων της ιλύος και του εδάφους,
ii. την ποσότητα, τον τρόπο και το χρόνο χρησιμοποίησης της ιλύος,
iii. τις ποσότητες άλλης ιλύος, κοπριάς ή άλλων στερεών που χρησιμοποιούνται στα γεωργικά εδάφη που δέχονται επεξεργασμένη ιλύ,
iv. τις ποσότητες λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που εφαρμόζονται στα γεωργικά εδάφη που δέχονται επεξεργασμένη ιλύ,
γ. να υπολογίζουν τις ετήσιες φορτίσεις ανά μονάδα επιφάνειας, σε όρους ξηρών στερεών και θρεπτικών συστατικών,
δ. να εφαρμόζουν την ιλύ εντός τριών (3) ημερών από την παράδοσή της.
3. Εάν ο παραγωγός ή ο χρήστης της επεξεργασμένης ιλύος εντοπίσει ενδείξεις ότι η χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος εγκυμονεί κινδύνους δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον ή/και στη δημόσια υγεία, το γνωστοποιεί αμέσως στην αδειοδοτούσα υπηρεσία.
4. Ο παραγωγός ή ο χρήστης της επεξεργασμένης ιλύος υποχρεούται να λαμβάνει τα αναγκαία προληπτικά μέτρα και μέτρα αποκατάστασης του περιβάλλοντος, κατ’ εφαρμογή του π.δ. 148/2009 (Α’ 190).
 

1. Για την περίπτωση χρησιμοποίησης της επεξεργασμένης ιλύος στη γεωργία οι κατά τόπο Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων δύνανται να διενεργούν επιθεωρήσεις/ελέγχους, προκειμένου να διαπιστωθεί η συμμόρφωση προς τους όρους και τις απαιτήσεις της παρούσας απόφασης.
2. Για την περίπτωση παραγωγής επεξεργασμένης ιλύος καθώς και τη χρησιμοποίηση της επεξεργασμένης ιλύος στις εργασίες του άρθρου 7 διενεργούνται περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις, στα αντίστοιχα έργα/δραστηριότητες, σύμφωνα με την παρ. 20 του ν. 4014/2011.
3. Για την περίπτωση της χρησιμοποίησης της ιλύος στην αποκατάσταση των ΧΑΔΑ διενεργούνται επιθεωρήσεις/έλεγχοι από τις αρμόδιες για περιβαλλοντικούς ελέγχους υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών και από τα Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος.
4. Κατά τις επιθεωρήσεις/ελέγχους, μπορεί να λαμβάνονται δείγματα ιλύος και εδάφους για ανάλυση, σύμφωνα με τα πρότυπα του κεφ. ΙΙΙ του παραρτήματος ΙΙΙ, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον τα χαρακτηριστικά τους συμμορφώνονται προς τις οριακές τιμές που καθορίζονται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ.

1. Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων των Περιφερειών, το μήνα Απρίλιο κάθε έτους υποβάλλουν εκθέσεις προς την Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.), σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας απόφασης. Οι εκθέσεις κοινοποιούνται στη Διεύθυνση Χωροταξίας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι εκθέσεις αυτές αναφέρονται στον αριθμό των αδειών που χορηγήθηκαν για την χρησιμοποίηση ιλύος και στα βασικά ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία της επεξεργασμένης ιλύος.
2. Ο παραγωγός επεξεργασμένης ιλύος υποβάλλει στοιχεία για την παραγωγή, διαχείριση και σύσταση ιλύος στην τυποποιημένη ηλεκτρονική φόρμα της περίπτωσης ε) της παρ. 3 του άρθρου 53 του ν. 4819/2021, έως το τέλος Μαρτίου κάθε έτους, για το προηγούμενο έτος, παρέχοντας τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:
α. Ποσότητα ιλύος που παράγεται ανά έτος, σε τόνους ξηράς ουσίας,
β. Μέθοδος επεξεργασίας ιλύος, σύμφωνα με το Κεφάλαιο ΙΙΙ του παραρτήματος Ι,
γ. Σύνθεση και χαρακτηριστικά της επεξεργασμένης ιλύος όσον αφορά τις παραμέτρους του παραρτήματος Ι,
δ. Ποσότητα ιλύος που χρησιμοποιήθηκε στη γεωργία το έτος αναφοράς, σε τόνους ξηράς ουσίας, διαφοροποιημένη για κάθε τύπο επεξεργασίας,
ε. Ποσότητα ιλύος που χρησιμοποιήθηκε στην αποκατάσταση του εδάφους το έτος αναφοράς, σε τόνους ξηράς ουσίας, διαφοροποιημένη για κάθε τύπο επεξεργασίας,
στ. Τα στοιχεία των χρηστών της επεξεργασμένης ιλύος η οποία χρησιμοποιείται για τους σκοπούς που ορίζονται στα σημεία δ) και ε), όπως ονοματεπώνυμο ή επωνυμία εταιρείας ή αναφορά στον δήμο στην περίπτωση αποκατάστασης ΧΑΔΑ, διεύθυνση και στοιχεία επικοινωνίας, τόπος χρησιμοποίησης της ιλύος και σχετικά γεωχωρικά δεδομένα,
ζ. Ποσότητα ιλύος που οδηγήθηκε προς ανακύκλωση μέσω κομποστοποίησης το έτος αναφοράς, σε τόνους ξηράς ουσίας,
η. Ποσότητα ιλύος που οδηγήθηκε προς ανάκτηση ενέργειας το έτος αναφοράς, σε τόνους ξηράς ουσίας,
θ. Ποσότητα ιλύος που οδηγήθηκε προς διάθεση το έτος αναφοράς, σε τόνους ξηράς ουσίας.
Έως την έναρξη λειτουργίας της εν λόγω πλατφόρμας οι ανωτέρω πληροφορίες υποβάλλονται στη Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων του Υ.Π.ΕΝ., έως την 31η Μαρτίου του έτους που έπεται του έτους αναφοράς, στη βάση τυποποιημένου εντύπου που αποστέλλεται από
την ανωτέρω υπηρεσία.
3. Οι υπηρεσίες γεωχωρικών δεδομένων, χρησιμοποιούνται για την υποβολή των συνόλων γεωχωρικών δεδομένων που περιλαμβάνονται στην πλατφόρμα της παρ. 2, σύμφωνα με τον ν. 3882/2010.
4. Οι πληροφορίες της παρ. 2, προκειμένου να καθίστανται διαθέσιμες στο κοινό, αναρτώνται στο διαδικτυακό χώρο του Υ.Π.ΕΝ., εντός οκτώ μηνών από το τέλος του σχετικού ημερολογιακού έτους, σε ενοποιημένη μορφή. 
Ιδίως σε ότι αφορά την ιλύ που χρησιμοποιήθηκε στη γεωργία ακολουθείται το παράρτημα της απόφασης 94/741/ΕΚ της Επιτροπής.
5. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων του Υ.Π.ΕΝ. υποβάλλει στην Επιτροπή, με ηλεκτρονικά μέσα, τις πληροφορίες που αναφέρονται στην παρ. 4.

1. Σε όποιον προκαλεί ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος με πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει τις διατάξεις της παρούσας απόφασης, επιβάλλονται οι ποινικές και διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται στα άρθρα 28, 29 και 30 του ν. 1650/1986 (Α’ 160).
Ειδικά στους χρήστες της επεξεργασμένης ιλύος στη γεωργία ή στους παραγωγούς σε περίπτωση που ενεργούν για λογαριασμό του χρήστη, επιβάλλονται πρόστιμα, ως ακολούθως:
α) Για μη τήρηση των απαγορεύσεων της παρ. 4 του άρθρου 4 και της παρ. 4 του άρθρου 6: 1 € για κάθε χιλιόγραμμο ιλύος που εφαρμόστηκε, με ελάχιστο ποσό τα 1.000 €.
β) Για χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος ή μίγματος ιλύος ή μίγματος ιλύος με ανόργανα συστατικά και συστατικά του εδάφους που δεν συμμορφώνεται με τις οριακές τιμές του άρθρου 5: 0,5 € για κάθε χιλιόγραμμο ιλύος που εφαρμόστηκε, με ελάχιστο ποσό τα 1.000 €.
Το ποσό πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των οριακών τιμών στις οποίες παρατηρήθηκε υπέρβαση.
γ) Για χρησιμοποίηση επεξεργασμένης ιλύος σε εδάφη που δεν συμμορφώνονται με τις οριακές τιμές του άρθρου 5: 1.000 € ανά εκτάριο γης ακατάλληλης για εφαρμογή ιλύος στην οποία εφαρμόστηκε ιλύς.
δ) Για χρησιμοποίηση ποσότητας επεξεργασμένης ιλύος που δεν συμμορφώνεται με τα όρια i. της παρ. 2 του άρθρου 6 στη γεωργία: 1 € για κάθε επιπλέον χιλιόγραμμο ιλύος που εφαρμόστηκε και
ii. Της παρ. 4 του άρθρου 7 για την αποκατάσταση εδάφους: 1 € για κάθε χιλιόγραμμο ιλύος μείγματος που εφαρμόστηκε και είχε υγρασία μεγαλύτερη του 50%.
ε) Για μη τήρηση των κανόνων εφαρμογής και των περιόδων αναμονής της παρ. 5 του άρθρου 6: 0,5 € ανά χιλιόγραμμο ιλύος που εφαρμόστηκε, με το ποσό να πολλαπλασιάζεται, όπου εφαρμόζεται, επί το κλάσμα που αριθμητή έχει τον αριθμό των ημερών που απέχει η ημερομηνία μετά την οποία ξεκινά η απαγόρευση εφαρμογής ιλύος από την ημερομηνία συγκομιδής και παρονομαστή τον αριθμό των ημερών που απέχει η ημερομηνία εφαρμογής ιλύος από την ημερομηνία συγκομιδής. Το ποσό του προστίμου δεν είναι δυνατό να είναι μικρότερο των 1.000 € και μεγαλύτερο των 20.000 €. Στην περίπτωση που το ανωτέρω κλάσμα λάβει τιμή μεγαλύτερη του 2 απαγορεύεται η συγκομιδή του προϊόντος. 
στ) Για χρησιμοποίηση ιλύος χωρίς σχετική άδεια σύμφωνα με το άρθρο 8: 1 € για κάθε χιλιόγραμμο ιλύος που εφαρμόστηκε, με ελάχιστο ποσό τα 1.000 €.
ζ) Για μη συμμόρφωση ως προς τις υποχρεώσεις δειγματοληψίας και αναλύσεων εδάφους του άρθρου  9: 500 € ανά εκτάριο γης στο οποίο έγινε δειγματοληψία.
η) Για μη τήρηση αρχείων του άρθρου 10: 300 €.
Τα ανωτέρω πρόστιμα επιβάλλονται με απόφαση του Περιφερειάρχη, μετά από εισήγηση της αρμόδιας κατά τόπο Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας. Οι ανωτέρω κυρώσεις υπολογίζονται σωρευτικά και αθροίζονται στην περίπτωση διαπίστωσης περισσότερων της μιας παραβάσεων.
Τα ανωτέρω πρόστιμα επιβάλλονται αναλογικά και στους χρήστες της ιλύος για την αποκατάσταση ΧΑΔΑ.
2. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του οποίου η δραστηριότητα προκαλεί ζημία ή άμεση απειλή ζημίας στο περιβάλλον κατά παράβαση των διατάξεων της παρούσας απόφασης, φέρει περιβαλλοντική ευθύνη, η οποία διέπεται από τις διατάξεις του π.δ. 148/2009.
3. Οι κυρώσεις που προβλέπονται στην παρ. 1 επιβάλλονται ανεξάρτητα από τις κυρώσεις που προβλέπονται σε άλλες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
4. Σε περίπτωση που από έλεγχο από την αρμόδιες ελεγκτικές αρχές του άρθρου 11, διαπιστωθεί ότι ο χρήστης της επεξεργασμένης ιλύος ή ο παραγωγός για λογαριασμό του χρήστη, δεν συμμορφώνεται προς τους όρους της παρούσας απόφασης, δύναται να ανακαλείται η άδεια χρησιμοποίησης ιλύος με εντολή της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής.

1. Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ιλύος, καθώς και οι χρήστες αυτής, υποχρεούνται να συμμορφωθούν με όλες τις απαιτήσεις της παρούσας απόφασης εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της.
2. Κατά το χρονικό διάστημα που προβλέπεται στην παρ. 1 και μέχρι τη λήξη του, μπορούν να εκδίδονται νέες άδειες χρησιμοποίησης επεξεργασμένης ιλύος σύμφωνα με την υπ’ αρ. 80568/4225/1991 κοινής υπουργικής απόφασης, η ισχύς τους όμως δεν θα υπερβαίνει το χρονικό διάστημα που ορίζεται στην παρ. 1.

Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα παραρτήματα Ι - VΙ που ακολουθούν.

Με την επιφύλαξη του άρθρου 14, από την έναρξη της ισχύος της παρούσας απόφασης, καταργείται η υπ’ αρ. 80568/4225/1991 (Β’ 641) κοινή υπουργική απόφαση, καθώς και κάθε άλλη διάταξη που έρχεται σε αντίθεση με την παρούσα ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτήν.

Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από την δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως,
εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις της.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 18 Απριλίου 2023
Οι Υπουργοί

Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΥΛΙΟΣ