Καρκινογόνες, μεταλλαξιγόνες και τοξικές για την αναπαραγωγή ουσίες (CMR)

Ορισμένες χημικές ουσίες έχουν την ιδιότητα να προκαλούν, είτε μεσοπρόθεσμα, είτε μακροπρόθεσμα, καρκίνο, μεταλλάξεις στο γονίδιο ή καταστροφή της αναπαραγωγικής ικανότητας των εκτεθειμένων. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται καρκινογόνες (cancerogens), μεταλλαξιγόνες (mutagens) και τοξικές για την αναπαραγωγή (toxic for reproduction = reprotoxic). Διεθνώς, αναφέρονται ως ουσίες CMR.

O Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1272/2008 (Κανονισμός CLP) για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και μειγμάτων αναφέρει αναλυτικά τα κριτήρια για την κατάταξη μιας ουσίας σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την προστασία από την έκθεση σε αυτές τις ουσίες έχει προωθήσει μια σειρά οδηγιών, όπως είναι οι 2017/2398/ΕΕ, 2019/130/ΕΕ και 2019/983/ΕΕ. Στην Ελλάδα η σχετική εναρμόνιση έγινε με το ΠΔ 26/2020.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat στην Ευρωπαϊκή Ένωση παράγονται ετησίως περί τα 30 εκατομμύρια τόνoι ουσιών CMR. Ο αριθμός των επαγγελματικών ασθενειών που προκαλούνται από τις ουσίες αυτές είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, δεδομένου ότι πολύ συχνά δεν διαγιγνώσκονται ως τέτοιες και αποδίδονται σε άλλα, μη επαγγελματικά, αίτια.