Υ.Α. 12609 Φ.700.18/2019 (ΦΕΚ 1514/Β` 7.5.2019)

1. Τις διατάξεις: 
α. του άρθρου 14 του ν. 3511/2006 «Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος, αναβάθμιση της αποστολής του και άλλες διατάξεις» (Α΄ 258), όπως αυτό τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 100 του ν. 4249/2014 «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις» (Α΄ 73) και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 49 του ν. 4442/2016 (Α΄ 230) «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις», 
β. των άρθρων 90, 91 και 100 του ν. 4249/2014 «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις» (Α΄ 73), 
γ. του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 45), 
δ. του άρθρου 10 του ν. 1599/1986 «Σχέσεις Κράτους Πολίτη, καθιέρωση νέου τύπου ταυτότητας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 75), 
ε. του άρθρου 90 του «Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα», που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του π.δ. 63/2005 (Α΄ 98), 
στ. του άρθρου 1 του π.δ. 210/1992 «Κωδικοποίηση διατάξεων Προεδρικών Διαταγμάτων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος» (Α΄ 99), του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και τροποποίηση του π.δ. 215/2007» (Α΄167), 
η. του π.δ. 86/2018 «Ανασύσταση του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και μετονομασία του σε Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη» (Α΄ 159), 
θ. του π.δ. 88/2018 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α΄ 160), 
ι. του π.δ. 41/2018 «Κανονισμός πυροπροστασίας κτιρίων» (Α΄ 80), 
ια. του π.δ. 71/1988 «Κανονισμός πυροπροστασίας κτιρίων» (Α΄ 32), 
ιβ. της αριθμ. 13/2013 πυροσβεστικής διάταξης «Απλοποίηση διαδικασίας χορήγησης πιστοποιητικού (ενεργητικής) πυροπροστασίας σε επιχειρήσεις-εγκαταστάσεις και τροποποίηση της αριθμ. 12/2012 πυροσβεστικής διάταξης» (Β΄ 1586), 
ιγ. της αριθμ. 14/2014 πυροσβεστικής διάταξης «Οργάνωση, εκπαίδευση και ενημέρωση προσωπικού των επιχειρήσεων-εγκαταστάσεων σε θέματα πυροπροστασίας» (Β΄ 2434), 
ιδ. της αριθμ. 15/2014 πυροσβεστικής διάταξης «Προδιαγραφές μελέτης, σχεδίασης και εγκατάστασης των φορητών, μόνιμων και λοιπών προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας» (Β΄ 3149), 
ιε. της αριθμ. 3/2015 πυροσβεστικής διάταξης «Μέτρα και μέσα πυροπροστασίας χώρων συνάθροισης κοινού» (Β΄ 529), όπως ισχύει, 
ιστ. της αριθμ. 16/2015 πυροσβεστικής διάταξης «Μέτρα και μέσα πυροπροστασίας εκπαιδευτηρίων» (Β΄ 2326), 
ιζ. της αριθμ. 17/2016 πυροσβεστικής διάταξης «Μέτρα και μέσα πυροπροστασίας γραφείων» (Β΄ 388), 
ιη. της αριθμ. 8/2016 πυροσβεστικής διάταξης «Μέτρα και μέσα εμπορικών καταστημάτων» (Β΄ 165/2017). 
2. Το γεγονός ότι υφίσταται ανάγκη καθορισμού μέτρων και μέσων πυροπροστασίας στις εγκαταστάσεις (μονάδες) υγείας και κοινωνικής πρόνοιας που δεν υπάγονται στις διατάξεις των π.δ. 41/2018 (Α΄ 80) ή π.δ. 71/1988 (Α΄ 32). 
3. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, σύμφωνα με το αριθμ. 8000/1/2019/17836 9-γ΄/12.3.2019 έγγραφο της Διεύθυνσης Δημοσιονομικής Διαχείρισης του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, αποφασίζουμε: Eγκρίνεται η υπ’ αριθμ. 18/2019 Πυροσβεστική Διάταξη, που έχει ως εξής: Καθορίζουμε τα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα και μέσα πυροπροστασίας τα οποία, πρέπει να λαμβάνονται στις εγκαταστάσεις (μονάδες) υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και τις κυρώσεις που επιβάλλονται στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.

1. Οι διατάξεις της παρούσας έχουν εφαρμογή σε κτίρια με αίτηση για έκδοση Οικοδομικής Άδειας πριν την 17.2.1989, ημερομηνία έναρξης ισχύος του π.δ. 71/1988 (Α΄ 32), όπου δραστηριοποιούνται μονάδες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται για ιατρική πρόληψη, διάγνωση ή και θεραπεία, για περίθαλψη ατόμων ηλικιωμένων ή ασθενών μειωμένης πνευματικής ή σωματικής ικανότητας, για ύπνο, σωματική υγιεινή και απασχόληση βρεφών και παιδιών ηλικίας μικρότερης των πέντε ετών. Ειδικότερη κατάταξη δίνεται στο άρθρο 3 της παρούσας. 
2. Επιπροσθέτως η παρούσα εφαρμόζεται: 
α. Σε δραστηριότητες όπου υφίστανται επιμέρους βοηθητικές δραστηριότητες που έχουν λειτουργική εξάρτηση με τις μονάδες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας και είναι της αυτής ιδιοκτησίας-εκμετάλλευσης, όπως γραφεία, αποθήκες, χώροι ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και λοιποί χώροι όπως αποδυτήρια, χώροι υγιεινής, μαγειρεία, πλυντήρια, εργαστήρια, λεβητοστάσια, μετασχηματιστές μέσης και υψηλής τάσης, αποθήκες καυσίμων. 
β. Με την επιφύλαξη της παρ. 4β, σε χώρους συνάθροισης κοινού, καταστήματα, εντός των εγκαταστάσεων της παρ. 1 ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας, όπως εστιατόριο, καφετέρια, αναψυκτήριο, θρησκευτικός χώρος, καθώς και σε συστεγαζόμενες χρήσεις μονάδων υγείας και κοινωνικής πρόνοιας με εκπαιδευτήρια, όπως βρεφικοί, βρεφονηπιακοί, παιδικοί σταθμοί με νηπιαγωγεία, σχολές εκπαίδευσης ή κατάρτισης (νοσηλευτικές σχολές) εντός νοσοκομείων. 
3. Στις περιπτώσεις εγκαταστάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας, που απαρτίζονται από δύο (2) ή περισσότερα ανεξάρτητα κτίρια, για την επιβολή των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας, κάθε κτίριο εξετάζεται ξεχωριστά. Ανεξάρτητα κτίρια, κατά την έννοια του προηγουμένου εδαφίου, θεωρούνται και τα κτίρια που, εάν και συνδέονται μεταξύ τους με γέφυρα ή διάδρομο υπέργειο ή υπόγειο, αποτελούν ανεξάρτητα πυροδιαμερίσματα. 
4. Οι διατάξεις της παρούσας δεν έχουν εφαρμογή: 
α. Στις περιπτώσεις εγκαταστάσεων (μονάδων) υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, που περιλαμβάνουν κτίρια, τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρ. 2.1. του άρθρου 2 του Κεφαλαίου Α΄ του π.δ. 41/2018 (Α΄ 80) ή του π.δ. 71/1988 (Α΄ 32). 
β. Σε αποθήκες, σε χώρους διοίκησης (γραφεία) ή/και σε επιμέρους δραστηριότητες, όπως καταστήματα, εκπαιδευτήρια, χώροι συνάθροισης κοινού κ.λπ., που στεγάζονται σε ανεξάρτητα κτίρια ή πυροδιαμερίσματα με δικές τους οδεύσεις διαφυγής και εξόδους κινδύνου. Οι ανωτέρω δραστηριότητες εξετάζονται με τις αντίστοιχες διατάξεις περί πυροπροστασίας. 
γ. Σε ξενώνες μεταβατικής φιλοξενίας αστέγων, οι οποίες εξετάζονται με τις διατάξεις της χρήσης «Προσωρινή Διαμονή». 
δ. Στα προστατευόμενα διαμερίσματα επανένταξης ψυχικά ασθενών, στα υποστηριζόμενα διαμερίσματα επανένταξης αστέγων, τα οποία εξετάζονται με τις διατάξεις της χρήσης «Κατοικία». 
ε. Στα απλά ιατρεία, περιφερειακά ιατρεία καθώς και τα οδοντιατρεία που δεν διαθέτουν νοσηλευτική κλίνη, ούτε μονάδα εφαρμογής ισοτόπων, ούτε ακτινολογικό εργαστήριο, ούτε εγκαταστάσεις φυσιοθεραπείας, τα οποία εξετάζονται με τις διατάξεις της χρήσης «Γραφεία».

Α. Υπολογισμός θεωρητικού πληθυσμού

Ο θεωρητικός πληθυσμός των μονάδων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας αποτελεί το άθροισμα των θεωρητικών πληθυσμών των παρακάτω δραστηριοτήτων του Πίνακα 1. Για τον υπολογισμό του θεωρητικού πληθυσμού, λαμβάνεται υπόψη η μικτή επιφάνεια δαπέδων των χώρων που προορίζονται αποκλειστικά για την εκάστοτε δραστηριότητα, καθώς και των διαδρόμων κυκλοφορίας τους.

Β. Υπολογισμός οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου 
1. Παροχή οδεύσεων διαφυγής. Η παροχή όδευσης διαφυγής ανά μονάδα πλάτους (ορίζεται 0,60 του μέτρου) καθορίζεται σε: 
α. 50 άτομα για τις οριζόντιες οδεύσεις (διάδρομοι, πόρτες, προθάλαμοι). 
β. 30 άτομα για τις κατακόρυφες οδεύσεις (κλιμακοστάσια, ράμπες). 
2. Υπολογισμός παροχής οδεύσεων διαφυγής. 
α. Η παροχή της οριζόντιας όδευσης διαφυγής υπολογίζεται για κάθε όροφο (υπέργειο ή υπόγειο), ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού. 
β. Η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής των υπερκείμενων ή υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης, καθορίζεται με βάση τους υπέργειους ή υπόγειους ορόφους που εξυπηρετούν αντίστοιχα. 
Ειδικότερα: 
i) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έως και δύο (2) ορόφους υπολογίζεται από τον όροφο με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό. 
ii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν τρεις (3) έως και πέντε (5) ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των δύο (2) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων. 
iii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έξι (6) ή περισσότερους ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των τριών (3) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων. 
γ. Εφόσον οι απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής είναι πυροπροστατευμένες με αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες, ο όροφος με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό, καθορίζει την παροχή των οδεύσεων διαφυγής, ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων. 
δ. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω υπολογισμών, τα ελάχιστα επιτρεπόμενα πλάτη των οδεύσεων διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης στα κτίρια των κατηγοριών Ε1, Ε2 και Ε3 είναι σύμφωνα με τον Πίνακα 2:

ε. Κατ΄ εξαίρεση του εδ. (δ), το ελάχιστος πλάτος της όδευσης διαφυγής και των θυρών εργαστηρίων, γραφείων, καταστημάτων και χώρων συνάθροισης κοινού με θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 20 άτομα, δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο από 0,80 μ. στ. Το ελάχιστος πλάτος της όδευσης διαφυγής και των θυρών των βοηθητικών χώρων, δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο από 0,70 μ. 
ζ. Το πλάτος της όδευσης διαφυγής δεν πρέπει να μειώνεται στην πορεία προς την έξοδο-τελική έξοδο κινδύνου. 
3. Έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου. 
3.1. Αριθμός και πλάτος εξόδων-τελικών εξόδων κινδύνου. 
3.1.1. Απροστάτευτες οδεύσεις διαφυγής. 
α. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε έως και δύο (2) υπέργειους ή υπόγειους ορόφους δίνεται στον Πίνακα 3 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα του θεωρητικού πληθυσμού των ορόφων. 
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους ή υπόγειους ορόφους δίνεται στον Πίνακα 3 και είναι σύμφωνα με τον θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα: 
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης και 
ii. Του 1/2 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης. 
3.1.2. Πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής. 
α. Ο αριθμός και το πλάτος των εξόδων κινδύνου δίνεται στον Πίνακα 3 και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού. 
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε δύο (2) ή περισσότερους υπέργειους ή υπόγειους ορόφους και διαθέτουν τις απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής με αυτοκλειόμενες πυράντοχες θύρες, δίνεται στον Πίνακα 3 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό του πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα: 
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης και αναπτύσσονται σε τρεις (3) ή περισσότερους υπέργειους ΠΙΝΑΚΑΣ 3 
ii. Του 1/4 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης.

* Κατ΄ εξαίρεση σε υπόγειους χώρους κύριας χρήσης επιβάλλονται δύο (2) τουλάχιστον έξοδοι κινδύνου ελάχιστου πλάτους 1,00 μ. Για πληθυσμό μεγαλύτερο των 800 ατόμων προστίθεται μία (1) έξοδος πλάτους 1,80 μ. ανά 400 άτομα ή κλάσμα αυτών.

3.2. Διάταξη τελικών εξόδων κινδύνου Εφόσον επιβάλλονται δύο (2) τελικές έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν τουλάχιστον το 1/3 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου ή του κτιρίου που εξυπηρετούν (Σχήμα 1). Εφόσον απαιτούνται τρεις (3) ή περισσότερες τελικές έξοδοι κινδύνου, η θέση τουλάχιστον δύο (2) εξ΄ αυτών, πρέπει να ικανοποιεί τα παραπάνω κριτήρια.

4. Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής και αδιεξόδων 
α. Η μέγιστη απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής από τους χώρους κύριας χρήσης μονάδων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας έως την πλησιέστερη έξοδο ή τελική έξοδο κινδύνου ορίζεται για την κατηγορία Ε1 σε 35μ, και για τις κατηγορίες Ε2 και Ε3 σε 45μ. Όταν υπάρχουν δύο (2) ή περισσότερες εναλλακτικές οδεύσεις διαφυγής, αρκεί η μία (1) από αυτές να πληροί το μέγιστο όριο μήκους της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής. 
β. Η απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής, αναφέρεται συνήθως σε οριζόντια διαδρομή. Όταν στην όδευση περιλαμβάνεται απροστάτευτη κατακόρυφη όδευση, προστίθεται το μετρούμενο μήκος της αξονικής γραμμής στο μέσο του πλάτους της κλίμακας προσαυξημένο κατά 50%. 
γ. Το μέγιστο μήκος απροστάτευτων αδιέξοδων τμημάτων διαδρόμου, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 15 μ. (Σχήμα 2).

Γ. Λοιπά χαρακτηριστικά οδεύσεων διαφυγής-εξόδων κινδύνου 
1. Οδεύσεις διαφυγής-έξοδοι κινδύνου 
1.1. Γενικά 
α. Το ελεύθερο ύψος των χώρων, όπου διέρχεται όδευση διαφυγής να είναι τουλάχιστον 2,20 μ. και για τις σκάλες, δοκούς, θύρες οδεύσεων τουλάχιστον 2μ. 
β. Απαγορεύεται η χρήση των ανελκυστήρων ως οδεύσεων διαφυγής. 
γ. Απαγορεύεται οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης που οδηγούν σε εξόδους ή τελικές εξόδους κινδύνου να διέρχονται μέσα από βοηθητικούς χώρους όπως αποθήκες, χώρους υγιεινής, χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, κ.λπ. δ. Οι οδεύσεις διαφυγής πρέπει να είναι πυράντοχης κατασκευής και να μην περιλαμβάνουν καυστά υλικά. Κατ΄ εξαίρεση εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) που χρησιμοποιούνται ως βοηθητικοί χώροι καθώς και οι οδεύσεις αυτών, απαλλάσσονται από την απαίτηση να είναι πυράντοχης κατασκευής. ε. Εξωτερικά μεταλλικά κλιμακοστάσια, γίνονται αποδεκτά ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής. 
1.2. Κλιμακοστάσια 
α. Έξοδοι κινδύνου-θύρες οδεύσεων διαφυγής, από χώρους κύριας χρήσης, πρέπει να διαθέτουν πλατύσκαλο εφόσον οδηγούν σε κλιμακοστάσιο. Το ελάχιστο πλάτος του πλατύσκαλου πρέπει να είναι 0,60 μ. 
β. Κάθε θύρα που έχει άμεση πρόσβαση στο κλιμακοστάσιο, πρέπει κατά το άνοιγμά της να μην φράσει σκαλοπάτια ή πλατύσκαλα, ούτε να μειώνει το πλάτος της σκάλας ή του πλατύσκαλου, διασφαλίζοντας μία (1) τουλάχιστον μονάδα πλάτους (0,60 του μέτρου) οδεύσεως διαφυγής (Σχήμα 3).

γ. Το ελάχιστο πλάτος (πάτημα) των βαθμίδων των κλιμάκων που χρησιμοποιούνται ως οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης πρέπει να είναι 0,24 μ. και αντίστοιχα το ύψος (ρίχτυ) των βαθμίδων των κλιμάκων μεταξύ 0,13 έως 0,18μ. Κατ΄ εξαίρεση απαλλάσσονται από την ανωτέρω απαίτηση μονάδες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας που η κύρια χρήση τους αναπτύσσεται σε έως και δύο (2) ορόφους υπέρ του ορόφου εκκένωσης και ο θεωρητικός πληθυσμός κάθε ορόφου δεν υπερβαίνει τα είκοσι (20) άτομα. 
δ. Οι κυλιόμενες κλίμακες, γίνονται αποδεκτές ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής μόνο όταν πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις σωρευτικά: 
i) έχουν το απαιτούμενο πλάτος 
ii) ακινητοποιούνται αυτόματα, σε περίπτωση ενεργοποίησης του συστήματος πυρανίχνευσης ή με κομβίο χειροκίνητης ακινητοποίησης. 
1.3. Πυραντίσταση οδεύσεων διαφυγής 
1.3.1. Εξωτερικές οδεύσεις Οι εξωτερικές, οριζόντιες και κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής θεωρούνται ως πυροπροστατευμένες εφόσον είναι μόνιμης πυράντοχης κατασκευής χωρίς να περιλαμβάνουν καυστά υλικά και διαχωρίζονται από το κτίριο με δομικά στοιχεία με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 4. Η πυραντίσταση των εξωτερικών τοίχων πρέπει να επεκτείνεται εκατέρωθεν του κλιμακοστασίου κατά τουλάχιστον 2 μ. (Σχήμα 4).

1.3.2. Εσωτερικές οδεύσεις διαφυγής Τα περιβλήματα των πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής πρέπει να έχουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 4. 
1.3.3. Ανοίγματα πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής Τα ανοίγματα που χρησιμοποιούνται ως είσοδος και έξοδος της πυροπροστατευμένης όδευσης διαφυγής των ανωτέρω παρ. 1.3.1 και 1.3.2 πρέπει να διαθέτουν αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες με δείκτη πυραντίστασης που μπορεί να υπολείπεται μέχρι 30 λεπτά από τον ελάχιστο δείκτη πυραντίστασης του Πίνακα 4. 
2. Θύρες 
2.1. Κατεύθυνση περιστροφής-πλάτος Οι θύρες των οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου πρέπει να ανοίγουν προς την κατεύθυνση της διαφυγής. Από την εν λόγω απαίτηση απαλλάσσονται θύρες με θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 30 άτομα. Σε κάθε περίπτωση οι θύρες πρέπει να παρέχουν το πλήρες πλάτος του ανοίγματός τους (Σχήμα 5).

2.2. Θύρες περιορισμού πορείας-ελέγχου 
α. Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που χρησιμοποιούνται ως έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το επιβαλλόμενο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμά τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές. 
β. Οι περιστρεφόμενες θύρες γύρω από τον κεντρικό άξονα αυτών και οι περιστροφικοί φραγμοί επιτρέπονται ως δευτερεύουσες οδεύσεις διαφυγής ή ως δεύτερες έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου. 
γ. Θύρες προθαλάμων εξόδων-τελικών εξόδων κινδύνου πρέπει να έχουν το αντίστοιχο πλάτος και φορά ανοίγματος των εξόδων-τελικών εξόδων κινδύνου. δ. Οι θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης και οι διατάξεις ελέγχου ατόμων (όπως μαγνητικές κάρτες και πληκτρολόγια απασφαλίσεως) επιτρέπεται να τοποθετούνται στις εναλλακτικές-δεύτερες οδεύσεις διαφυγής ή/και να χρησιμοποιούνται ως δεύτερες έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου υπό την προϋπόθεση ότι απελευθερώνονται αυτόματα με την ενεργοποίηση του αυτόματου συστήματος πυρανίχνευσης στις περιπτώσεις που αυτό επιβάλλεται ή χειροκίνητα με ειδικό κομβίο απελευθέρωσης που εγκαθίσταται πλησίον των θυρών. Επιπροσθέτως, οι θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης πρέπει να απελευθερώνονται αυτόματα σε περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος. 
2.3. Εξοπλισμός 
α. Κάθε πόρτα πρέπει να έχει κατάλληλο εξοπλισμό λειτουργίας, ώστε να ανοίγει με προφανή και εύκολο τρόπο. 
β. Σύρτες ή παρόμοια μέσα ασφαλίσεως δεν γίνονται αποδεκτά.

Σε όλες τις εγκαταστάσεις της παρούσας, πρέπει να λαμβάνονται τα παρακάτω προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας: 
1. Ανάρτηση πινακίδων σε εμφανή σημεία της εγκατάστασης με οδηγίες πρόληψης πυρκαγιάς και τρόπους ενέργειας του προσωπικού της επιχείρησης σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς. 
2. Σήμανση επικίνδυνων υλικών και χώρων. 
3. Μόνιμη ανάρτηση ευδιάκριτων πινακίδων, για απαγόρευση καπνίσματος σε άτομα που εισέρχονται στους επικίνδυνους χώρους και κατά περίπτωση προειδοποιητικών πινακίδων μη χρήσης νερού σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς στους χώρους όπου δεν ενδείκνυται η χρήση νερού ως κατασβεστικού μέσου. 
4. Ειδική σήμανση στους χώρους των ανελκυστήρων για τη μη χρήση τους σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς. 
5. Κατάλληλη διευθέτηση του χώρου αποθήκευσης υλών που μπορούν να αναφλεγούν και απομάκρυνση των εύφλεκτων και καυστών υλών από θέσεις όπου γίνεται χρήση γυμνής φλόγας, προκαλούνται σπινθήρες και γενικά από πηγές εκπομπής θερμότητας. 
6. Αποθήκευση των υλικών κατά τρόπο ώστε αυτά να απέχουν από την οροφή τουλάχιστον 0,50μ. 
7. Τήρηση διόδων μεταξύ των αποθηκευμένων υλικών για τη διευκόλυνση επέμβασης σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς σ΄ αυτά. 
8. Τακτικός καθαρισμός όλων των χώρων της εγκατάστασης και άμεση απομάκρυνση των υλών που μπορούν να αναφλεγούν. 
9. Επιμελής συντήρηση και τακτική επιθεώρηση και έλεγχος των εγκαταστάσεων και συσκευών, σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς και τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. 
10. Θέση εκτός λειτουργίας του εξοπλισμού κατά τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες, εκτός από τις εγκαταστάσεις εκείνες των οποίων η λειτουργία είναι απαραίτητη και κατά τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες. 
11. Τήρηση επαρκών αποστάσεων συσκευών θέρμανσης από καυστά υλικά και κατά περίπτωση κατάλληλη στήριξή τους. 
12. Επαρκής και συχνός αερισμός (φυσικός ή τεχνητός) των χώρων αποθήκευσης.
13. Επιθεώρηση από υπεύθυνο υπάλληλο όλων των μετά τη διακοπή της δραστηριότητας καθώς και τις εργάσιμες ώρες για επισήμανση και εξάλειψη τυχόν υφισταμένων προϋποθέσεων εκδήλωσης πυρκαγιάς. 
14. Λήψη όλων των μέτρων προστασίας έναντι εκρήξιμων ατμοσφαιρών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμούς, εφόσον υφίσταται κίνδυνος έκρηξης λόγω της φύσης των αποθηκευμένων προϊόντων. 
15. Λήψη όλων των μέτρων κατά τον χειρισμό και αποθήκευση των υλικών, σύμφωνα με τα δεδομένα ασφαλείας τους. 
16. Τοποθέτηση ειδικών συρμάτινων πλεγμάτων για προστασία των ανοιγμάτων των υπόγειων χώρων. 
17. Τοποθέτηση λεκάνης ασφαλείας επαρκούς χωρητικότητας σε δεξαμενές υγρών καυσίμων ή/και εύφλεκτων υγρών για συγκέντρωση τυχόν διαρροών. 
18. Απελευθέρωση των διαδρόμων, κλιμάκων, οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου από χωρίσματα, υλικά και γενικά αντικείμενα, τα οποία μπορεί να μειώσουν το πλάτος αυτών ή να εμποδίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία σε περίπτωση κινδύνου. 
19. Απαγόρευση τοποθέτησης επί των θυρών ή πλησίον αυτών, καθρεπτών ή άλλων αντικειμένων τα οποία δύναται να παραπλανήσουν ως προς την ορθή πορεία για την έξοδο κινδύνου. 
20. Απαγόρευση διακόσμησης και επένδυσης των δαπέδων, τοίχων και οροφών, με υλικά ταχείας επιφανειακής εξάπλωσης φλόγας. 
21. Απαγόρευση κάλυψης της σήμανσης ασφαλείας και των μέσων πυροπροστασίας, από υλικά ή κατασκευαστικές διατάξεις. 
22. Απαγόρευση αποθήκευσης καυστών ή εύφλεκτων υλικών σε επικίνδυνους χώρους (όπως καυσόξυλα, οικιακός εξοπλισμός κ.λπ.). 
23. Εφόσον πραγματοποιείται χρήση ή αποθήκευση υγρών ή αερίων καυσίμων και άλλων καυστών ή εν γένει επικίνδυνων υλικών, ισχύουν κατά περίπτωση και εφαρμόζονται επιπροσθέτως, οι διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας. 
24. Λήψη κάθε άλλου κατά περίπτωση προληπτικού μέτρου που αποβλέπει στην αποφυγή αιτίων και τη μείωση του κινδύνου από πυρκαγιά. 
1. Πυροσβεστήρες 
Α. Φορητοί πυροσβεστήρες

α. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων ξηρής σκόνης ή βάσης νερού, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 21Α-113Β-C. 
β. Στις κατηγορίες Ε1 και Ε2 επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 100 τ.μ. μικτής επιφάνειας 
γ. Στην κατηγορία Ε3 επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 150 τ.μ. μικτής επιφάνειας 
δ. Στις περιπτώσεις που κατά τους παραπάνω υπολογισμούς, το πηλίκο που προκύπτει είναι δεκαδικός αριθμός, αυτό στρογγυλοποιείται στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό. 
ε. Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, ο ελάχιστος αριθμός των ανωτέρω πυροσβεστήρων δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2). 
στ. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 55B-C στους χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων όπως μετασχηματιστών μέσης ή υψηλής τάσης, ηλεκτρικών πινάκων, εξυπηρετητών (server) δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών και λεβητοστασίων, σε τέτοιες θέσεις ώστε κάθε σημείο των εν λόγω χώρων, να απέχει οριζοντίως μέχρι 15 μ. από κάθε τέτοιο πυροσβεστήρα. Σε κάθε περίπτωση ο ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα σε αυτούς τους χώρους δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2). 
Β. Πυροσβεστήρες οροφής 
Επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτοδιεγειρόμενου πυροσβεστήρα οροφής άνωθεν των καυστήρων κεντρικής θέρμανσης στερεών ή υγρών καυσίμων. 
2. Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης-Χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης και Χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς επιβάλλεται στις κάτωθι περιπτώσεις: 
α. Στις εγκαταστάσεις των κατηγοριών Ε1 και Ε3. 
β. Στις εγκαταστάσεις κατηγορίας Ε2 με τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους κύριας και βοηθητικής χρήσης ή θεωρητικό πληθυσμό πάνω από εκατό (100) άτομα. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, το αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης καλύπτει όλους τους χώρους κύριας και βοηθητικής χρήσης της εγκατάστασης. 
γ. Στους επικίνδυνους χώρους της παρ. 4.2.1 του άρθρου 4 (Κατηγορία Α). 
3. Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο-απλό υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο 
3.1. Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις: 
α. Σε κτίρια των κατηγοριών Ε1, Ε2 και Ε3 ύψους άνω των 20 μ. 
β. Σε κτίρια της κατηγορίας Ε1, και Ε2 με τέσσερις (4) ή περισσότερους ορόφους κύριας και βοηθητικής χρήσης και συνολικό εμβαδόν τουλάχιστον 2.500 τ.μ. 
γ. Στα κτίρια των κατηγοριών Ε1 και Ε2 με συνολικό εμβαδόν μεγαλύτερο των 4.000 τ.μ. ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων. 
δ. Σε κτίρια της κατηγορίας Ε3 με περισσότερες από 100 κλίνες και εφόσον η στάθμη του δαπέδου του υψηλοτέρου ορόφου τους βρίσκεται σε ύψος μεγαλύτερο από 12 μ. από τη στάθμη του δαπέδου του ορόφου εκκένωσης. 
3.2 Εγκαταστάσεις (μονάδες) υγείας και κοινωνικής πρόνοιας που δεν υποχρεούνται στην εγκατάσταση μόνιμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου υποχρεούνται στην εγκατάσταση απλού υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου (πυροσβεστικό ερμάριο). 
4. Αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης Αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις: 
α. Σε κτίρια της κατηγορίας Ε1 με συνολικό εμβαδόν άνω των 500 τ.μ. 
β. Σε υπόγειους χώρους κτιρίων της κατηγορίας Ε3 με θεωρητικό πληθυσμό πάνω από 100 άτομα. 
γ. Σε κτίρια των κατηγοριών Ε2 και Ε3 ύψους άνω των 23 μ. 
δ. Στους επικίνδυνους χώρους της παρ. 4.2.2 του άρθρου 4 (Κατηγορία Β). Στους χώρους, όπου δεν ενδείκνυται η χρήση νερού (όπως χώροι μετασχηματιστών Μ/Τ και Υ/Τ, χώροι φύλαξης-αποθήκευσης ευφλέκτων υγρών, δεξαμενές υγρών καυσίμων με συνολική χωρητικότητα > (3) κ.μ., χώροι Η/Ζ), δύναται να εγκαθίσταται εναλλακτικό αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης. 
5. Σύστημα τοπικής κατάσβεσης Σύστημα τοπικής κατάσβεσης εγκαθίσταται στους χώρους παρασκευής φαγητών που χρησιμοποιούν εστίες μαγειρικής και καυτές επιφάνειες, εφόσον επιβάλλεται από την αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.

Οι προδιαγραφές μελέτης, σχεδίασης και εγκατάστασης των φορητών, μόνιμων και λοιπών προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας καθορίζονται στην αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.

1. Μελέτη Πυροπροστασίας-Σχέδια κάτοψης 
α. Για τις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας, επιβάλλεται η σύνταξη μελέτης πυροπροστασίας (τεύχος μελέτης και σχέδια κάτοψης), από αρμόδιο κατά τον νόμο μηχανικό, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος Α. 
β. Η μελέτη πυροπροστασίας εγκρίνεται από τις κατά τόπου αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες. Οι τεχνικές περιγραφές των μόνιμων συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας αποτελούν Παραρτήματα αυτής σε ξεχωριστά τεύχη, και θεωρούνται σύμφωνα με την αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη όπως κάθε φορά ισχύει. 
2. Αποκλίσεις 
α. Σε εγκαταστάσεις (μονάδες) υγείας και κοινωνικής πρόνοιας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας, είναι δυνατόν να εγκρίνονται αποκλίσεις από την εφαρμογή των όρων δομικής πυροπροστασίας των άρθρων 4 και 5, με απαραίτητη προϋπόθεση την εγκατάσταση αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) στην περίπτωση προσαύξησης του εμβαδού πυροδιαμερίσματος του Πίνακα 5 του άρθρου 5. Για την έγκριση των αποκλίσεων απαιτείται υποβολή αιτιολογημένης έκθεσης του αρμόδιου κατά νόμο μηχανικού η οποία συνοδεύει την μελέτη πυροπροστασίας και στην οποία περιγράφονται οι λόγοι αδυναμίας πλήρους συμμόρφωσης με τους όρους των άρθρων 4 και 5. Οι αποκλίσεις εγκρίνονται με απόφαση τριμελούς Επιτροπής αποτελούμενης από βαθμοφόρους της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, προερχόμενους από παραγωγική Σχολή του Πυροσβεστικού Σώματος, στην οποία συμμετέχει ένας (1) τουλάχιστον Αξιωματικός, υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται τουλάχιστον ισοδύναμος βαθμός πυρασφάλειας του κτιρίου και των χρηστών της εγκατάστασης, με αύξηση των δομικών, προληπτικών, παθητικών μέτρων ή/και ενεργητικών μέσων πυροπροστασίας. 
β. Την απόφαση της Πυροσβεστικής Αρχής, δύναται να προσβάλει ο φορέας της δραστηριότητας, με ένστασή του που υποβάλλεται εντός ενός (1) μηνός στην κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Αρχή, μετά από αιτιολογημένη έκθεση του αρμόδιου κατά νόμο μηχανικού. Η εν λόγω ένσταση εξετάζεται από Δευτεροβάθμια Επιτροπή, συγκροτούμενη με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, ύστερα από πρόταση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Αρχής και αποτελείται από το Διοικητή αυτής ως Πρόεδρο και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης Δευτεροβάθμιας Επιτροπής σε κάποια πόλη, ο κατά τόπο αρμόδιος Διοικητής διαβιβάζει την υποβληθείσα ένσταση με το σχετικό φάκελο στη έχουσα αυτή τη δυνατότητα πλησιέστερη Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος. Στην περίπτωση αυτή η Δευτεροβάθμια Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, μετά από πρόταση του Διοικητή της Υπηρεσίας αυτής και απαρτίζεται από το Διοικητή της αρμόδιας πλέον Πυροσβεστικής Αρχής και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου και υπηρετούν σε Υπηρεσία που εδρεύει στην περιοχή δικαιοδοσίας του Αντιπεριφερειάρχη αυτού. Στην αυτοψία που διενεργείται από τις παραπάνω Επιτροπές δικαιούται να παρίσταται ο ιδιοκτήτης-εκμεταλλευτής ή κατά νόμο εκπρόσωπος της εγκατάστασης και ο αρμόδιος κατά νόμο μηχανικός.