1. Τo άρθρο 54, την υποπαρ. Β΄ της παρ. 1 του άρθρου 55 και την παρ. 22 του άρθρου 72 του ν. 4819/2021 «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων - Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές - πολεοδομικές, ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις» (Α΄ 129).
2. Την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 39 της 31.8.2020 «Έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Α.)» (Α΄ 185), όπως τροποποιήθηκε με την Πράξη 5 της 18.4.2023 (Α΄ 94).
3. Το άρθρο 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα (π.δ. 63/2005, Α΄ 98), σε συνδυασμό με την περ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α΄ 133).
4. Το π.δ. 79/2023 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α΄ 131).
5. Το π.δ. 87/2023 «Διορισμός Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής» (Α΄ 151).
6. Το π.δ. 2/2024 «Διορισμός Υπουργών και Υφυπουργών» (Α΄ 2).
7. Το π.δ. 32/2024 «Διορισμός Υπουργών και Υφυπουργών» (Α΄ 91).
8. Την υπό στοιχεία Υ14/2023 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη» (Β΄ 4435).
9. Την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/100998/7104/19.9.2024 (ΑΔΑ: Ρ46Α4653Π8-3ΟΗ) απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την οποία εγκρίθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΣΔΕΑ.
10. Την υπ’ αρ. οικ.62952/5384/2016 κοινή υπουργική απόφαση «Έγκριση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), σύμφωνα με το άρθρο 31 του ν. 4342/2015» (Β΄ 4326).
11. Το γεγονός ότι τα επικίνδυνα απόβλητα χρήζουν ειδικότερης συνολικής αντιμετώπισης λόγω της ποιοτικής και ποσοτικής σύστασής τους, καθώς και των εξειδικευμένων εγκαταστάσεων που απαιτούνται για τη διαχείρισή τους.
12. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Εγκρίνουμε το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων, το οποίο έχει ως εξής:

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

To αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ) συνιστά ένα Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης για τα Επικίνδυνα Απόβλητα που παράγονται στη χώρα, το οποίο απαιτείται σύμφωνα με τα άρθρα 54 και 55 του ν. 4819/2021 (Α’ 129), δεδομένου ότι τα απόβλητα αυτά, λόγω της ποιοτικής και ποσοτικής σύστασής τους, καθώς και των εξειδικευμένων εγκαταστάσεων που απαιτούνται για τη διαχείρισή τους, χρήζουν ειδικότερης συνολικής αντιμετώπισης.
Το αναθεωρημένο ΕΣΔΕΑ έχει εκπονηθεί στη βάση του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που εγκρίθηκε με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) 39/2020 (Α΄ 185) και τροποποιήθηκε με την ΠΥΣ 5/2023 (Α΄ 94) καθώς και του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων που εγκρίθηκε με την ΠΥΣ 11/2022 (Α’ 83) και αποτελεί τον εθνικό οδικό χάρτη για τη μετάβαση από το υφιστάμενο γραμμικό μοντέλο διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων σε ένα σύγχρονο, αποδοτικό, φιλικό προς το περιβάλλον και ανταγωνιστικό κυκλικό μοντέλο διαχείρισης, μέχρι το 2030.
Στόχος του σχεδιασμού είναι η μείωση τόσο της ποσότητας των παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων όσο και της επικινδυνότητάς τους και η συνακόλουθη προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, σε συμμόρφωση με τους σχετικούς όρους και προϋποθέσεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας και με εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, οι οποίες θα πρέπει πλέον να ενσωματώνουν ευθέως τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει όλες τις προβλέψεις του άρθρου 28 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, καλύπτοντας ταυτόχρονα όλες τις νέες υποχρεώσεις και όλα τα νέα στοιχεία που εισήχθησαν στο άρθρο αυτό μέσω της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Μαΐου 2018.
Με τον παρόντα σχεδιασμό αναθεωρείται ο σχεδιασμός που είχε εγκριθεί με την Κοινή Υπουργική Απόφαση οικ.62952/5384/2016 (Β’ 4326) ο οποίος είχε χρονικό ορίζοντα το έτος 2020.

2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΣΔΕΑ

Τα απόβλητα τα οποία αποτελούν αντικείμενο του ΕΣΔΕΑ είναι τα ακόλουθα:

- Επικίνδυνα Αστικά Στερεά Απόβλητα

Αφορά τις μικρές ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων (ΜΠΕΑ) που εμπεριέχονται στο ρεύμα των ΑΣΑ. Στις ΜΠΕΑ εμπεριέχονται επίσης τα απόβλητα φορητών μπαταριών καθώς και τα ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης.

- Βιομηχανικά επικίνδυνα απόβλητα (ΒΕΑ) μη συμπεριλαμβανομένων όσων εντάσσονται στην εναλλακτική διαχείριση ή σε άλλες κατηγορίες

- Λοιπά επικίνδυνα απόβλητα

Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο
Απόβλητα συσκευασιών επικίνδυνων ουσιών
Απόβλητα που περιέχουν πολυχλωριωμένα διφαινύλια/τριφαινύλια (PCB/PCT)

- Λοιπά ρεύματα επικίνδυνων αποβλήτων που εντάσσονται στη εναλλακτική διαχείριση

Απόβλητα (Λιπαντικών) Ελαίων (ΑΕ)
Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής (ΟΤΚΖ)
Απόβλητα Συσσωρευτών Οχημάτων και Βιομηχανίας (ΑΣΟΒ) - Απόβλητα μπαταριών Εκκίνησης, Φωτισμού και Ανάφλεξης (SLI), Ελαφρών Μέσων Μεταφοράς (LMT), Βιομηχανικού Τύπου και Ηλεκτρικών Οχημάτων
Απόβλητα Ηλεκτρικού Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)

- Επικίνδυνα απόβλητα υγειονομικών μονάδων (ΕΑΥΜ)

Επικίνδυνα Απόβλητα Αμιγώς Μολυσματικά (ΕΑΑΜ)
Μικτά Επικίνδυνα Απόβλητα (ΜΕΑ)
Άλλα Επικίνδυνα Απόβλητα (ΑΕΑ)

_-Επικίνδυνα απόβλητα από πλοία (ΕΑΠ) (συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων καταλοίπων φορτίου)

Ακολούθως παρατίθεται περιγραφή των εξεταζόμενων ρευμάτων αποβλήτων και οι ορισμοί αυτών:

¹Σύμφωνα με τον ν. 4819/2021 απόβλητο είναι κάθε ουσία ή αντικείμενο, το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει

3. ΟΙ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΝΕΟ ΕΣΔΕΑ

Οι ποσότητες ανά κατηγορία αποβλήτων που εξετάζεται στο παρόν σχέδιο φαίνονται στον επόμενο πίνακα:

4. ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΣΔΕΑ

Επιγραμματικά οι κύριοι στόχοι του νέου ΕΣΔΕΑ, για τα επικίνδυνα απόβλητα, είναι οι ακόλουθοι:

Χωριστή συλλογή για τα επικίνδυνα κλάσματα των αποβλήτων που παράγονται από τα νοικοκυριά (όπως επικίνδυνα απόβλητα από χρώματα, βερνίκια, διαλύτες, μελάνια ή προϊόντα καθαρισμού κ.λπ.), προκειμένου να διασφαλισθεί ότι τα επικίνδυνα απόβλητα υποβάλλονται σε κατάλληλη επεξεργασία και δεν ρυπαίνουν άλλες ροές αστικών αποβλήτων.
Διασφάλιση της ορθολογικής διαχείρισης των βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων, κατά το δυνατό στο χώρο παραγωγής τους, στη βάση της ιεράρχησης των αποβλήτων και αύξηση στο μέγιστο δυνατό της ανάκτησης/αξιοποίησης αυτών - προώθηση της συνέργειας μεταξύ των βιομηχανικών κλάδων (βιομηχανική συμβίωση) για την αξιοποίηση/ανάκτηση των βιομηχανικών αποβλήτων.
Επιδίωξη αυτάρκειας της χώρας σε δίκτυα διάθεσης (D) βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων και ενίσχυση του δικτύου αξιοποίησης αυτών και κάλυψη των λοιπών αναγκών σε ανάκτηση / διάθεση μέσω των διασυνοριακών μεταφορών.
Διαχείριση αμιαντούχων αποβλήτων με τη διαμόρφωση δικτύου εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων αμιάντου, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης αμιαντούχων υλικών από παλιές βιομηχανικές μονάδες.
Αύξηση των επιδόσεων στη συλλογή των απόβλητων λιπαντικών ελαίων.
Αύξηση των επιδόσεων συλλογής, ανακύκλωσης / ανάκτησης για τα απόβλητα μπαταριών και ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού προκειμένου να καλύπτονται οι στόχοι που απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ (Κανονισμός (ΕΕ) 1542/2023 και οδηγία 2012/19/ΕΚ).
Ενίσχυση της χωριστής συλλογής και περαιτέρω διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων μικρών μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας (π.χ. ΥΜ που δεν αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά, ιατρείων, κτηνιατρείων και οδοντιατρείων).
Διασφάλιση της ορθολογικής διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία και διατήρηση των υψηλών επιπέδων ανάκτησης/αξιοποίησης αυτών.

5. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΠΕΑ) ΣΤΑ ΑΣΑ (ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΟΙΚΙΑΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ)

Τα στοιχεία που αφορούν στην υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των ΜΠΕΑ στα ΑΣΑ, παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 1: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης ΜΠΕΑ

Το προηγούμενο ΕΣΔΕΑ προέβλεπε για τις ΜΠΕΑ τη χωριστή συλλογή τους, την άμεση εφαρμογή προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης καθώς και την ενεργή συμμετοχή των δήμων και την προώθηση της συνέργειας στη διαχείρισή τους.
Ωστόσο, οργανωμένη διαχείριση μέσω ΣΕΔ γίνεται μόνο για τους λαμπτήρες φθορισμού και τις μπαταρίες, όχι όμως για τα υπόλοιπα υλικά.
Σχετικά με τα απόβλητα φορητών ΗΣ&Σ, δεν επιτυγχάνεται ο τιθέμενος στόχος συλλογής του 45% (κυα 41624/2057/Ε103/2010 (Β’ 1625) και Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1542 για τις μπαταρίες και τα απόβλητα μπαταριών).
Αναφορικά με τα ΑΗΗΕ, τα στοιχεία παρουσιάζονται αναλυτικά στην ενότητα 8.4.

Σύμφωνα με την εκτίμηση της ποιοτικής σύστασης των ΑΣΑ που δίνεται στο αναθεωρημένο ΕΣΔΑ, οι ΜΠΕΑ αποτελούν το 0,1% των παραγόμενων ΑΣΑ. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη το ποσοστό των ΜΠΕΑ στα ΑΣΑ και την εξέλιξη της παραγωγής ΑΣΑ έως το 2030, η εκτιμώμενη παραγωγή ΜΠΕΑ για τα έτη 2025 και 2030 παρουσιάζεται ακολούθως, συγκριτικά και με την αντίστοιχη παραγωγή του έτους αναφοράς:
Πίνακας 2: Εξέλιξη παραγωγής ΜΠΕΑ έως το 2030

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στην ποσότητα αυτή συμπεριλαμβάνονται οι φορητές μπαταρίες, ενώ δεν συμπεριλαμβάνονται τα ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης τα οποία αν και αποτελούν ΜΠΕΑ αντιμετωπίζονται στο συνολικό ρεύμα των ΑΗΗΕ παρακάτω.

Για το ρεύμα των μικρών ποσοτήτων επικίνδυνων αποβλήτων (ΜΠΕΑ) των ΑΣΑ τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 3: Στόχοι διαχείρισης για τις ΜΠΕΑ

Διευκρινίζεται ότι οι στόχοι για τα ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης αναφέρονται στην ενότητα 8.4 μαζί με τα υπόλοιπα ΑΗΗΕ, επειδή οι στόχοι είναι κοινοί.
Ειδικά για τα απόβλητα φορητών μπαταριών που εμπεριέχονται στις ΜΠΕΑ τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 4: Στόχοι διαχείρισης για τα Απόβλητα Φορητών Μπαταριών

Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στους πίνακες που ακολουθούν μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες, φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.
Επίσης διευκρινίζεται, ότι τα μέτρα για το ρεύμα των ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης παρατίθενται στο ρεύμα των ΑΗΗΕ που περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο των λοιπών ρευμάτων που υπάγονται στην εναλλακτική διαχείριση, δεδομένου ότι οι στόχοι αφορούν το σύνολο των ΑΗΗΕ (οικιακής και μη προέλευσης) και δεν υπάρχουν διακριτοί στόχοι για κάθε υπο-ρεύμα των ΑΗΗΕ.

6. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (μη συμπεριλαμβανομένων όσων εντάσσονται στην εναλλακτική διαχείριση ή σε άλλες κατηγορίες)

Τα στοιχεία που αφορούν στην υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 7: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα ΒΕΑ

Η λειτουργία του ηλεκτρονικού μητρώου αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα των παραγόμενων ΒΕΑ και γενικά στην παρακολούθηση της διαχείρισής τους. Επιπλέον, για τον έλεγχο των επικίνδυνων αποβλήτων και κατ΄εφαρμογή του άρθρου 43 του ν.4819/21 έχει επιβληθεί η υποχρέωση στους συλλέκτες μεταφορείς για τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος εντοπισμού θέσης (GPS) σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων και παράλληλα για καταχώριση στο ΗΜΑ των στοιχείων του συνδέσμου πρόσβασης στο/στα κέντρο/κέντρα λήψης σημάτων GPS.
Συνέργειες μεταξύ βιομηχανικών εγκαταστάσεων για συνεπεξεργασία/αξιοποίηση των ΒΕΑ με στόχο να μειωθούν οι ποσότητες που καταλήγουν για διάθεση και να ανακτηθούν αξιοποιήσιμα υλικά δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό, η δε εισαγωγή Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (ΒΔΤ) στην παραγωγική διαδικασία των βιομηχανιών για πρόληψη/μείωση της παραγωγής ΒΕΑ (σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ) είναι σε εξέλιξη, σε συνδυασμό και με την έκδοση των εκτελεστικών αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον καθορισμό των συμπερασμάτων σχετικά με τις ΒΔΤ ανά κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων, βάσει της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ.
To μεγαλύτερο μέρος των ΒΕΑ υφίσταται διαχείριση εντός της χώρας ενώ ένα μέρος των αποβλήτων αυτών εξάγεται κυρίως προς εργασίες ανάκτησης (διασυνοριακές μεταφορές).
Σχετικά με τα επικίνδυνα απόβλητα, έχει επιβληθεί χρηματική ποινή στη χώρα από το Δικαστήριο της Ε.Ε., με την απόφασή του της 7ης Σεπτεμβρίου 2016, στην υπόθεση C584/14, λόγω μη εκτέλεσης προηγούμενης απόφασης (απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2009, Επιτροπή κατά Ελλάδας, C-286/08) διότι:

δεν είχε ακόμη υιοθετήσει ειδικό σχέδιο για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων,
δεν έθεσε σε εφαρμογή διαχείριση των «ιστορικών» αποβλήτων σύμφωνη με τις διατάξεις του δικαίου της Ένωσης,
δεν είχε δημιουργήσει ολοκληρωμένο και κατάλληλο δίκτυο εγκαταστάσεων διάθεσης των επικίνδυνων αποβλήτων.

Αναφορικά με την εξέλιξη της εν λόγω υπόθεσης σημειώνεται ότι, δεδομένου ότι υιοθετήθηκε Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων εντός του πρώτου εξαμήνου από την Απόφαση του ΔΕΕ (κυα οικ. 62952/5384/2016 (Β΄ 4326)) παραμένουν σε εκκρεμότητα:
Α. Η διαχείριση των «ιστορικών» επικίνδυνων αποβλήτων

Τα «ιστορικά» απόβλητα στα οποία αναφέρεται η καταδικαστική απόφαση αντιστοιχούν στα επικίνδυνα απόβλητα που ήταν αποθηκευμένα εντός των εγκαταστάσεων παραγωγής τους, στο τέλος του 2014. Η συνολική ποσότητα «ιστορικά» αποθηκευμένων επικίνδυνων αποβλήτων, όπως αναφέρεται στο προηγούμενο ΕΣΔΕΑ, ανερχόταν το 2014 σε 545.085 t εκ των οποίων το 95,8 % αντιστοιχούσε σε έξι (6) εγκαταστάσεις.
Έκτοτε, κυρίως μέσω διασυνοριακών μεταφορών, συνολικά έχει απομακρυνθεί ποσοστό που πλησιάζει το 80% (στοιχεία 3.2024) των «ιστορικά» αποθηκευμένων αποβλήτων που αφορά η καταγγελία.
Οι υπολειπόμενες ποσότητες αποτελούν «ιστορικά» απόβλητα δύο (2) εγκαταστάσεων ως ακολούθως:

βιομηχανία σιδήρου χάλυβα: απόβλητα με κωδικό καταλόγου αποβλήτων (ΕΚΑ) 10 02 07* στερεά απόβλητα από την επεξεργασία αερίων που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες
θερμική μεταλλουργία αλουμινίου: απόβλητα με κωδικό ΕΚΑ 10 03 08* αλατώδεις σκωρίες δευτεροβάθμιας παραγωγής μεταλλεύματος

Η διευθέτηση της ποσότητας αποβλήτων με κωδικό ΕΚΑ 10 03 08* θα γίνει μέσω της διάθεσης στο κελί αλατώδους σκωρίας (ΚΥΤΑΣ) δυναμικότητας 80.000t, που θα κατασκευαστεί ως τμήμα του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΧΥΤΒΑ) στην Ολοκληρωμένη Εγκατάστασης Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΟΕΔΒΑ), που αναφέρεται ακολούθως, ενώ τα απόβλητα με κωδικό ΕΚΑ 10 02 07* οδηγούνται για εργασίες ανάκτησης σε μονάδα της χώρας και στο εξωτερικό.
Β. Η δημιουργία ολοκληρωμένου και κατάλληλου δικτύου εγκαταστάσεων διάθεσης:
Στη χώρα δεν υφίστανται προς το παρόν εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, πέραν ιδιωτικών χώρων που καλύπτουν ίδιες ανάγκες (Πίνακας 11 Παραρτήματος) και ως εκ τούτου μέρος των αποβλήτων προς διάθεση οδηγούνται σε χώρες του εξωτερικού (διασυνοριακές μεταφορές).
Αναφορικά με την υλοποίηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, ήδη κατασκευάζεται η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΟΕΔΒΑ) στον Δ. Τανάγρας, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται και η κατασκευή χώρου διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων. Η εν λόγω εγκατάσταση αναμένεται να καλύψει τις μεγαλύτερες ανάγκες της χώρας σε διάθεση αποβλήτων. Η ΟΕΔΒΑ, σύμφωνα με την οικεία ΜΠΕ και την εκδοθείσα ΑΕΠΟ,
περιλαμβάνει:
1. Μονάδα θερμικής επεξεργασίας ξαφρισμάτων αλουμινίου (κωδικοί ΕΚΑ 10 03 15* και 10 03 16) ετήσιας δυναμικότητας 18.000 t/έτος.
2. Μονάδα επεξεργασίας αλατώδους σκωρίας (κωδικός ΕΚΑ 10 03 08*), που θα υποδέχεται την αλατώδη σκωρία που προκύπτει από τη θερμική επεξεργασία των ξαφρισμάτων αλουμινίου, ετήσιας δυναμικότητας 11.700 t/έτος.
3. Χώρους διάθεσης βιομηχανικών αποβλήτων (ΧΥΤΒΑ). Ο ΧΥΤΒΑ προβλέπεται να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, κελί διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων (ΚΥΤΕΑ) ετήσιας δυναμικότητας 11.000 t/έτος και κελί διάθεσης αλατώδους σκωρίας (ΚΥΤΑΣ) δυναμικότητας 80.000 t.
4. Μονάδα σταθεροποίησης βιομηχανικών αποβλήτων, επικινδύνων και μη επικινδύνων, ετήσιας δυναμικότητας περίπου 5.000 t/έτος.
Επίσης, έχει εκδοθεί τροποποίηση της ΑΕΠΟ του διυλιστηρίου της εταιρείας “ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) – ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.”, σχετικά με την κατασκευή και λειτουργία μονάδας σταθεροποίησης ιλύος και ΧΥΤΕΑ.
Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερόμενα και επιπλέον ότι:

Τα απόβλητα με κωδικό ΕΚΑ 10 02 07* απομακρύνονται για εργασίες ανάκτησης (R4) και όχι για εργασίες διάθεσης, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο σημαντικά την απαραίτητη δυναμικότητα για σχετικές υποδομές διάθεσης που είχε εκτιμηθεί στον προηγούμενο ΕΣΔΕΑ,
Για τον υπολογισμό της δυναμικότητας σε χώρους διάθεσης αποβλήτων του προηγούμενου ΕΣΔΕΑ είχαν συνυπολογισθεί οι ποσότητες των «ιστορικών» αποβλήτων,
Τα τελευταία χρόνια οι εξαγωγές ΒΕΑ προς εργασίες διάθεσης D1, D5, D9 βαίνουν συνεχώς μειούμενες και για το 2022 ανέρχονται σε 3.372 τόνους (από 6.322 τόνους το 2018),
Παρακολουθείται η διαδικασία απομάκρυνσης των ΒΕΑ που είναι αποθηκευμένα σε εγκαταστάσεις παραγωγών, ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει αποθήκευση ΒΕΑ πέραν του οριζόμενου στη νομοθεσία χρονικού διαστήματος,

η απαιτούμενη δυναμικότητα σε υποδομές διάθεσης έχει μειωθεί σημαντικά και εκτιμάται ότι η χώρα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για υποδομές διάθεσης ΒΕΑ (συμπεριλαμβανομένων μονάδων επεξεργασίας / σταθεροποίησης, ΧΥΤΕΑ) με την κατασκευή και λειτουργία της ΟΕΔΒΑ στο δήμο Τανάγρας, Βοιωτίας καθώς και τη δημιουργία επιπλέον ιδιωτικών ΧΥΤΕΑ, είτε για την εξυπηρέτηση ιδίων αναγκών, είτε αναγκών τρίτων.

Για την εκτίμηση της εξέλιξης παραγωγής ΒΕΑ έως το 2030 ελήφθη ως βάση η παραγωγή ΒΕΑ για το έτος αναφοράς (2022), η οποία ανήλθε συνολικά σε 118.237 τόνους, εκ των οποίων 109.522 τόνοι προέρχονται από τον κλάδο της μεταποίησης και 8.715 τόνοι από τον τομέα της ενέργειας (στην ποσότητα αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται ποσότητα από 49.768 τόνων που προέκυψε από τον καθαρισμό δεξαμενών πετρελαίου). Αναλυτικά οι παραγόμενες ποσότητες ΒΕΑ του έτους 2022, ανά κλάδο μεταποίησης και τύπο εγκατάστασης ηλεκτροπαραγωγής που ελήφθησαν υπόψη, παρουσιάζονται παρακάτω στον πίνακα 8.
Επιπλέον, για την εκτίμηση της εξέλιξης παραγωγής ΒΕΑ ελήφθησαν υπόψη τα ακόλουθα:

Το ποσοστό συμμετοχής της μεταποίησης στο ΑΕΠ της χώρας για το έτος 2022, το οποίο ανήλθε στο 10,3% του ΑΕΠ (Πηγή: «Η συμβολή της βιομηχανίας στην οικονομία», ΣΕΒ, Οκτώβριος 2023).
Η κυβερνητική πολιτική για την ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής (με έμφαση στον τομέα της μεταποίησης), η οποία έχει ως στόχο την αύξηση της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ σε 15% έως το 2030.
Οι προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής της χώρας έως το 2030, λαμβάνοντας υπόψη την σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, για την εκτίμηση της παραγωγής ΒΕΑ έως το 2030, έγιναν οι εξής παραδοχές:

Η παραγωγή ΒΕΑ από τον κλάδο της μεταποίησης για τα έτη 2023-2030, θεωρήθηκε ότι θα ακολουθήσει αντίστοιχη ετήσια μεταβολή με αυτή που θα έχει η συμμετοχή της μεταποίησης στο ΑΕΠ ώστε να αυξηθεί από 10,3% το 2022 σε 15% έως το 2030 (με βάση όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω). Αυτό μεταφράζεται σε 4,8% ετήσια μεταβολή.
Η παραγωγή ΒΕΑ από τον τομέα της ενέργειας έως το 2030, θεωρήθηκε ότι σχετίζεται με τη συνολική ετήσια εγκαταστημένη ισχύ ανά τύπο μονάδας ηλεκτροπαραγωγής (λιγνιτική, διυλιστήρια, μονάδες αξιοποίησης βιομάζας κ.λπ.), βάσει των προβλέψεων του ΕΣΕΚ για τη σύνθεση του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, για την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Τα στοιχεία του ΕΣΕΚ που ελήφθησαν υπόψη φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί:

Από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτει ότι:
- για τις μεν πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εγκατεστημένης ισχύος από το 2022 έως το 2025 είναι
-16,21% και από το 2025 έως το 2030 είναι -21,40%,
- για τις λοιπές μονάδες, ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εγκατεστημένης ισχύος από το 2022 έως το 2025 είναι 1,88% και από το 2025 έως το 2030 είναι 3,22%.
Για την εκτίμηση της πρόβλεψης παραγωγής ΒΕΑ από τον τομέα της ενέργειας έγινε η παραδοχή ότι η παραγωγή ΒΕΑ από τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και τις λοιπές μονάδες ακολουθεί τον αντίστοιχο ετήσιο ρυθμό μεταβολής εγκατεστημένης ισχύος που αναφέρθηκε ανωτέρω.
Επίσης θεωρήθηκε ότι η συνολική παραγωγή από τον τομέα της ενέργειας το 2022 (έτος αναφοράς) η οποία ανήλθε σε 8.715 τόνους, προέρχεται κατά 65% από πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και κατά 35% από τις υπόλοιπες μονάδες, με βάση την κατανομή των ποσοτήτων του 2018 για τις οποίες υπήρχαν αναλυτικά διαθέσιμα στοιχεία.
Λαμβάνοντας επομένως υπόψη όλα όσα προαναφέρθηκαν, παρουσιάζεται αθροιστικά ακολούθως, η παραγωγή ΒΕΑ από τον τομέα της μεταποίησης και της ενέργειας, για τα έτη 2025 και 2030, συγκριτικά με την αντίστοιχη υφιστάμενη παραγωγή.
Πίνακας 8: Πρόβλεψη παραγωγής ΒΕΑ σε τόνους για τα έτη 2025 και 2030, συγκριτικά με την υφιστάμενη παραγωγή (2022)

Η ανωτέρω πρόβλεψη αποτελεί το δυσμενέστερο σενάριο παραγωγής επικίνδυνων αποβλήτων για τα έτη 2025 και 2030 καθώς στη βάση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και της ιεράρχησης των αποβλήτων προβλέπεται η λήψη μέτρων με σκοπό αφενός την πρόληψη δημιουργίας ΒΕΑ και αφετέρου την προώθηση της επεξεργασίας ΒΕΑ μέσω εργασιών ανάκτησης (R), που ήδη αποτελεί την κυρίαρχη πρακτική, με περαιτέρω μείωση της ανάγκης για εργασίες διάθεσης (D), όπως μέσω της εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ) και της «βιομηχανικής συμβίωσης» με ενδυνάμωση της συνέργειας μεταξύ βιομηχανιών για ανταλλαγή ή/ και συνεπεξεργασία αποβλήτων.

Για το ρεύμα των βιομηχανικών επικίνδυνων αποβλήτων (ΒΕΑ) τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:

Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες, φορείς κ.λπ., είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

7. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Τα στοιχεία που αφορούν στην υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των λοιπών επικίνδυνων αποβλήτων παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 11: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα λοιπά επικίνδυνα απόβλητα

Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο:

Για την διάθεση αποβλήτων αμιάντου υφίστανται στη χώρα μόνο ιδιωτικές εγκαταστάσεις, για την κάλυψη των ιδίων αναγκών (ΔΕΗ, ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ). Ως εκ τούτου τα απόβλητα αμιάντου αποθηκεύονται προσωρινά και εξάγονται για διάθεση.
Σημειώνεται ότι στον χώρο υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων της προαναφερόμενης, στην παρ. 6.2, Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΟΕΔΒΑ) στον Δ. Τανάγρας, θα παραλαμβάνονται προς διάθεση και απόβλητα αμιάντου ενώ η Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.) προτίθεται να κατασκευάσει Χώρο Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων Αμιάντου (ΧΥΤΑΜ) σε τμήμα της υφιστάμενης λεκάνης των κυττάρων Γ’ και Δ’ του ΧΥΤΑ στην Κοζάνη για τη διάθεση των αποβλήτων αμιάντου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με ταυτόχρονη κατάργηση του υφιστάμενου χώρου αποθήκευσης αποβλήτων αμιάντου.
Τέλος αναφέρεται ότι στις 16/2/2022 εγκρίθηκε η Οριστική Παύση λειτουργίας του χώρου Υγειονομικής Ταφής Αμιάντου (ΧΥΤΑΜ) στο χώρο των πρώην Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ Α.Ε.) (ΑΔΑ: ΨΤ94ΟΡ1Γ-ΨΛΜ).

Απόβλητα συσκευασιών επικίνδυνων ουσιών:

Το σύνολο των συσκευασιών επικίνδυνων ουσιών υποβάλλεται σε εργασίες αξιοποίησης (R).
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι διαχείρισης αυτών των αποβλήτων στον υπάρχοντα σχεδιασμό.

Απόβλητα που περιέχουν πολυχλωριωμένα διφαινύλια/τριφαινύλια (PCB/PCT)

Οι κάτοχοι συσκευών/υλικών με PCB/PCT υποχρεούνται να προβούν στις
προβλεπόμενες από την νομοθεσία ενέργειες για την απορρύπανση/ διάθεσή τους.
Στο ΥΠΕΝ τηρείται αρχείο καταγραφής συσκευών και υλικών με PCB που ενημερώνεται
με στοιχεία προερχόμενα από τους κατόχους και τα οποία αφορούν:
- Καταχώριση των συσκευών/υλικών με PCB/PCT,
- Διαγραφή συσκευών/υλικών που έχουν απορρυπανθεί/διατεθεί.
Τέλος η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα και παρακολούθηση της διαχείρισης των ανωτέρω αναφερόμενων κατηγοριών αποβλήτων. Επιπλέον για τον καλύτερο έλεγχο της συλλογής – μεταφοράς
αυτών, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 43 του ν.4819/21, έχει επιβληθεί η υποχρέωση για τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος εντοπισμού θέσης (GPS) σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων που διαθέτουν σχετική άδεια.

Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο

Τα απόβλητα που παράγονται ανά έτος προέρχονται μόνο από εργασίες κατεδαφίσεων και αφαίρεσης στοιχείων αμιάντου από παλαιότερες χρήσεις (ιδίως κτίρια/βιομηχανικές εγκαταστάσεις).
Οι ποσότητες που εξήχθησαν το 2018 ανέρχονται σε 1.403 τόνους και εκτιμάται ότι περίπου 1.000 τόνοι/έτος θα προκύπτουν μέχρι το 2030 (σύνολο: 10.000 τόνοι).

Απόβλητα συσκευασιών επικίνδυνων ουσιών

Με βάση την ετήσια αύξηση (κατά 2,2%) του μέσου ετήσιου δείκτη βιομηχανικής παραγωγής την πενταετία 2017-2022 και με την παραδοχή ότι η αύξηση αυτή αφενός θα συνεχίσει έως το 2030 και αφετέρου αντικατοπτρίζεται στις βιομηχανίες που παράγουν απόβλητα συσκευασιών επικίνδυνων ουσιών, οι εκτιμώμενες ποσότητες των αποβλήτων αυτών για τα έτη 2025 και 2030, φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί:

Απόβλητα που περιέχουν πολυχλωριωμένα διφαινύλια/τριφαινύλια (PCB/PCT)

Δεδομένου ότι δεν υφίσταται παραγωγή νέων ποσοτήτων παρά μόνο σταδιακή απομάκρυνση (εξαγωγή) από τους κατόχους των συσκευών που περιέχουν PCB/PCT, δεν μπορεί να γίνει ασφαλής πρόβλεψη των συνολικά παραγόμενων ποσοτήτων για την επόμενη δεκαετία.

Για τα λοιπά επικίνδυνα απόβλητα (ΛΕΑ) τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης ανά επιμέρους κατηγορία:
Πίνακας 12: Στόχοι διαχείρισης για τα Λοιπά Επικίνδυνα Απόβλητα (ΛΕΑ)

8. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΜΠΙΠΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

8.1. Απόβλητα (Λιπαντικών) Ελαίων (ΑΕ)
8.1.1. Συγκεντρωτικά στοιχεία υφιστάμενης παραγωγής και διαχείρισης
Τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 14: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα ΑΕ

8.1.2. Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης και υλοποίησης υφιστάμενου σχεδιασμού
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία διαχείρισης, ο στόχος συλλογής του 70% κ.β. που τίθεται από την εθνική νομοθεσία (πδ 82/2004) έχει επιτευχθεί από το 2017, όμως υπολείπεται ακόμα σε σχέση με τον στόχο του 85% κ.β. που έθετε το προηγούμενο ΕΣΔΕΑ.
Όσον αφορά στο στόχο αναγέννησης, ο στόχος του πδ (ήτοιτο 80% κ.β.των συλλεγόμενων αποβλήτων ελαίων) έχει επιτευχθεί ήδη από το 2015 ενώ πρακτικά έχει επιτευχθεί και ο στόχος που έχει θέσει το προηγούμενο ΕΣΔΕΑ (ήτοι αναγέννηση του συνόλου της συλλεγόμενης ποσότητας) καθώς μικροδιαφορές της τάξης του 2% και λιγότερο από τον στόχο του 100% που παρατηρούνται, οφείλονται στην αφαίρεση προσμίξεων που υπάρχουν στα ΑΕ κατά την διεργασία της αναγέννησης.
Τέλος η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα και παρακολούθηση της διαχείρισης των λιπαντικών ελαίων.
Επιπλέον για τον έλεγχο των λιπαντικών ελαίων και κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 43 του ν.4819/21 έχει επιβληθεί η υποχρέωση για τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος εντοπισμού θέσης (GPS) σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων που διαθέτουν σχετική άδεια.
8.1.3. Εξέλιξη παραγωγής ΑΕ έως το 2030
Η παραγωγή ΑΕ έως το 2030 εκτιμάται ότι ακολουθεί τον αντίστοιχο ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ (real GDP) της χώρας.
Τα δεδομένα και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί και ελήφθησαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF). Για το έτος 2030 που δεν υπήρχαν στοιχεία θεωρήθηκε ότι η μεταβολή θα είναι ίδια με του έτους 2029.
Πίνακας 15: Μεταβολή πραγματικού ΑΕΠ της χώρας (%) για τα έτη 2019-2030

Λαμβάνοντας επομένως υπόψη την εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ καθώς και την παραγόμενη ποσότητα ΑΕ για το έτος αναφοράς (2022), η οποία ανέρχεται σε 37.198,42 τόνους, υπολογίζεται στον πίνακα που ακολουθεί η παραγωγή ΑΕ για τα έτη 2025 και 2030.
Πίνακας 16: Εξέλιξη παραγωγής των ΑΕ έως το 2030

8.1.4. Στόχοι διαχείρισης
Για το ρεύμα των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων (ΑΕ) τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 17: Στόχοι διαχείρισης για τα ΑΕ

8.1.5. Προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για την υλοποίηση του σχεδίου
– Δείκτες παρακολούθησης
Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες και φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

8.2.1. Συγκεντρωτικά στοιχεία υφιστάμενης παραγωγής και διαχείρισης
Τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των ΟΤΚΖ παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 19: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα ΟΤΚΖ

8.2.2. Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης και υλοποίησης υφιστάμενου σχεδιασμού
Οι ποσοτικοί στόχοι για τη διαχείριση των ΟΤΚΖ καθορίζονται στο πδ 116/2004 και αφορούν στην επαναχρησιμοποίηση & ανακύκλωση καθώς και στην επαναχρησιμοποίηση και ανάκτηση των ΟΤΚΖ.
Τόσο ο στόχος επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης (85% κατά μέσο βάρος ανά όχημα) όσο και ο στόχος επαναχρησιμοποίησης και ανάκτησης (95% κατά μέσο βάρος ανά όχημα) έχουν επιτευχθεί όλα τα έτη της περιόδου 2015-2021 με εξαίρεση τα έτη 2015 και 2019. Η χαμηλή επίδοση που παρατηρήθηκε τα προαναφερόμενα έτη αποδίδεται στο γεγονός ότι η τιμή των μετάλλων ήταν ιδιαίτερα χαμηλή, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση των ΟΤΚΖ στις μονάδες επεξεργασίας και τη μειωμένη παράδοσή τους σε τελικούς αποδέκτες (χαλυβουργίες). Το 2022 υπήρξε μικρή απόκλιση από την επίτευξη των ανωτέρω στόχων.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα και παρακολούθηση της διαχείρισης των ΟΤΚΖ.
8.2.3. Εξέλιξη παραγωγής ΟΤΚΖ έως το 2030
Η παραγωγή ΟΤΚΖ έως το 2030 εκτιμάται ότι ακολουθεί τον αντίστοιχο ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ (real GDP) της χώρας (βλ. παρ. 8.1.3).
Λαμβάνοντας επομένως υπόψη την εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ καθώς και τις παραγόμενες ποσότητες ΟΤΚΖ για το έτος 2022, υπολογίζεται στον πίνακα που ακολουθεί η παραγωγή ΟΤΚΖ (σε τόνους και τεμάχια) για τα έτη 2025 και 2030.
Πίνακας 20: Εξέλιξη παραγωγής των ΟΤΚΖ έως το 2030

8.2.4. Στόχοι διαχείρισης
Για το ρεύμα των ΟΤΚΖ τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 21: Στόχοι διαχείρισης για τα ΟΤΚΖ

8.2.5. Προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για την υλοποίηση του σχεδίου
– Δείκτες παρακολούθησης
Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες και φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

8.3.1. Συγκεντρωτικά στοιχεία υφιστάμενης παραγωγής και διαχείρισης
Τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των αποβλήτων μπαταριών παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 23: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα απόβλητα μπαταριών

8.3.2. Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης και υλοποίησης υφιστάμενου σχεδιασμού
Οι ποσοτικοί στόχοι για τη διαχείριση των ΑΣΟΒ καθορίζονται στην κυα 41624.2057.Ε103/2010 και αφορούν στη συλλογή και ανακύκλωση.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία διαχείρισης δεν έχει επιτευχθεί ακόμα ο στόχος συλλογής του συνόλου των αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέος. Επιπλέον υπάρχει σημαντική απόκλιση μεταξύ των δηλωθεισών ποσοτήτων διακινούμενων προϊόντων και των εκτιμώμενων ποσοτήτων παραγόμενων αποβλήτων τους. Δεδομένου λοιπόν ότι οι ποσότητες ΑΣΟΒ που διακινούνται παράνομα στη χώρα υπερβαίνουν τις δηλωθείσες (μέσω εντύπων αναγνώρισης επικίνδυνων αποβλήτων), το επίπεδο συλλογής υπολείπεται ακόμα περισσότερο του θεσμοθετημένου στόχου (100% συλλογή).
Αναφορικά με τον στόχο ελάχιστης απόδοσης ανακύκλωσης των εγκαταστάσεων ανακύκλωσης μπαταριών Pb-οξέος της χώρας (τουλάχιστον 65% κατά μέσο βάρος των μπαταριών Pb-οξέος), επισημαίνεται ότι ο στόχος έχει επιτευχθεί από το 2015.
Τέλος η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα και παρακολούθηση της διαχείρισης των ΑΣΟΒ. Επιπλέον για τον έλεγχο των ΑΣΟΒ και κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 43 του ν.4819/21 έχει επιβληθεί η υποχρέωση για τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος εντοπισμού θέσης (GPS) σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων που διαθέτουν σχετική άδεια.
8.3.3. Εξέλιξη παραγωγής αποβλήτων μπαταριών
Η παραγωγή αποβλήτων μπαταριών Μολύβδου-Οξέος και Νικελίου-Καδμίου Οχημάτων και Βιομηχανίας έως το 2030 θεωρήθηκε καταρχάς ότι ακολουθεί τον αντίστοιχο ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ (real GDP) της χώρας.
Η πρόβλεψη της μελλοντικής παραγωγής αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέoς έγινε στη βάση της παραγωγής του 2018 η οποία ανήλθε στους 47.540 τόνους (στοιχεία αναθεωρημένου ΕΣΔΑ), ενώ για την εκτίμηση της παραγωγής των αποβλήτων μπαταριών Ni-Cd χρησιμοποιήθηκε ως βάση η ποσότητα του 2022 η οποία ανήλθε σε περίπου 41 τόνους.
Οι εκτιμώμενες ποσότητες φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 24: Προκαταρκτική εκτίμηση εξέλιξης παραγωγής αποβλήτων Pb-Οξέος και Ni-Cd έως το 2030

Ειδικά για τα απόβλητα μπαταριών Pb-οξέος ωστόσο, θεωρήθηκε ότι η παραγωγή τους θα επηρεαστεί από την αναμενόμενη αύξηση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων που θα αγοραστούν έως το 2030, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του βασικού σεναρίου του Εθνικού Σχεδίου για το Κλίμα και την Ενέργεια (ΕΣΕΚ, 2019).
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, η αύξηση του ποσοστού υβριδικών και ηλεκτροκίνητων οχημάτων (BEV–PHEV)(τα οποία χρησιμοποιούν συσσωρευτές ΝικελίουΥδριδίου του Μετάλλου και Ιόντων Λιθίου), επί των νέων οχημάτων έως το 2030, εκτιμάται ότι θα είναι η ακόλουθη:
Πίνακας 25: Ποσοστό ηλεκτροκίνητων οχημάτων επί των νέων οχημάτων έως το 2030

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα έγινε η παραδοχή ότι αντίστοιχο ποσοστό ανά έτος, θα πρέπει να αφαιρεθεί από τις ποσότητες αποβλήτων μπαταριών Pbοξέος που αναμένεται να παραχθούν από επιβατικά οχήματα έως το 2030, λόγω της σταδιακής αντικατάστασης συμβατικών οχημάτων με ηλεκτροκίνητα.
Κάνοντας επομένως την παραδοχή ότι τα απόβλητα μπαταριών από επιβατικά οχήματα αποτελούν περίπου το 40% των συνολικά παραγόμενων αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέος (το ποσοστό προέκυψε από το ΕΣΔΑ 2015-2020), υπολογίστηκαν αρχικά για τα έτη 2019-2030, οι ποσότητες μπαταριών Pb-oξέος που προέρχονται από επιβατικά οχήματα.
Πίνακας 26: Ποσότητες αποβλήτων συσσωρευτών Pb-οξέος που αντιστοιχούν σε επιβατικά οχήματα έως το 2030, χωρίς να ληφθεί υπόψη η σταδιακή αύξηση του ποσοστού ηλεκτροκίνητων οχημάτων επί των νέων οχημάτων

Εν συνεχεία υπολογίστηκαν οι απομειούμενες ποσότητες αποβλήτων μπαταριών Pbοξέoς ανά έτος, λόγω της αλλαγής τύπου οχημάτων, σύμφωνα με την παραδοχή που έγινε και περιεγράφηκε ανωτέρω.
Πίνακας 27: Ποσότητες που πρέπει να αφαιρεθούν από τις παραγόμενες ποσότητες αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέος λόγω της σταδιακής αντικατάστασης των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτροκίνητα

Κατόπιν όλων των παραπάνω, στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ρεαλιστική εκτίμηση της εξέλιξης παραγωγής αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέoς έως το 2030 καθώς έχει συμπεριλάβει τις εξελίξεις που αναμένονται στην αγορά οχημάτων.
Πίνακας 28: Ρεαλιστική εκτίμηση εξέλιξης παραγωγής των αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέoς έως το 2030

Συνοψίζοντας όσα προαναφέρθηκαν, στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται συγκεντρωτικά η παραγωγή αποβλήτων Pb-οξέoς και Ni-Cd για τα έτη 2025 και 2030.
Πίνακας 29: Παραγωγή αποβλήτων μπαταριών Pb-οξέoς και Ni-Cd έως το 2030

Διευκρινίζεται εδώ ότι σε βάθος δεκαετίας / δεκαπενταετίας αναμένεται να ξεκινήσει η σταδιακή παραγωγή αποβλήτων μπαταριών από ηλεκτροκίνητα οχήματα των βάρος των οποίων είναι δεκαπενταπλάσιο-εικοσαπλάσιο των αντίστοιχων μπαταριών που χρησιμοποιούνται στα συμβατικά οχήματα.
8.3.4. Στόχοι διαχείρισης
Για το ρεύμα των αποβλήτων μπαταριών SLI, LMT, Βιομηχανικού Τύπου και Ηλεκτρικών Οχημάτων τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 30: Στόχοι διαχείρισης για τα απόβλητα μπαταριών SLI, LMT, Βιομηχανικού Τύπου και Ηλεκτρικών Οχημάτων

Τέλος, επισημαίνεται ότι 17 Αυγούστου 2023 τέθηκε σε εφαρμογή ο Νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1542/2023 για τις Μπαταρίες και τα Απόβλητα Μπαταριών. Ο νέος Κανονισμός αλλάζει δομικά το τοπίο στην διαχείριση των μπαταριών, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων νέες κατηγορίες για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, και ελαφρών μέσων μεταφοράς και περιλαμβάνει πρόβλεψη για δεύτερο κύκλο ζωής, νέο σύστημα υποβολής στοιχείων, αυξημένες αποδόσεις ανακύκλωσης μπαταριών για το 2025 και για το 2030, απαιτήσεις ενημέρωσης σχετικά με την απόδοση, την ανθεκτικότητα και το ανθρακικό τους αποτύπωμα, ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο για όλους τους τύπους μπαταριών και συσσωρευτών, ελάχιστες υποχρεώσεις για τα συστήματα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού και τέλος εισαγωγή υποχρέωσης «ψηφιακού διαβατηρίου μπαταρίας» που θα συνοδεύει κάθε μπαταρία βιομηχανικού τύπου χωρητικότητας άνω των 2 KWh και κάθε μπαταρία ηλεκτρικών οχημάτων (από τις 18 Φεβρουαρίου 2027 και στο εξής).
8.3.5. Προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για την υλοποίηση του σχεδίου
– Δείκτες παρακολούθησης
Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες και φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

8.4.1. Συγκεντρωτικά στοιχεία υφιστάμενης παραγωγής και διαχείρισης
Σύμφωνα με την κυα 23615/2014, έως και τις 14/8/2018, ο Ηλεκτρικός και Ηλεκτρονικός Εξοπλισμός (ΗΗΕ) κατατάσσονταν σε δέκα (10) κατηγορίες, ενώ από τις 15/8/2018 κατατάσσεται πλέον σε έξι (6), όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 32: Κατηγορίες ΗΗΕ βάσει της κυα 23615/2014

Κατά τη συνάντηση των εμπειρογνωμόνων για τα ΑΗΗΕ (‘Expert Group on WEEE’) που έλαβε χώρα στις Βρυξέλες στις 30/1/2018, η Επιτροπή και τα Κράτη Μέλη συμφώνησαν η υποβολή αναφορών (εκθέσεων) των Κρατών Μελών προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το έτος 2018 να γίνει με βάση τις δέκα κατηγορίες ΗΗΕ της Οδηγίας 2012/19/ΕΕ και η κατηγοριοποίηση σε έξι κατηγορίες να ισχύσει, σε ό,τι αφορά στην υποβολή σχετικών αναφορών, από το έτος 2019 και μετά.
Με βάση την ανωτέρω κατηγοριοποίηση τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των ΑΗΗΕ (οικιακής και μη οικιακής προέλευσης) της χώρας παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί.
Πίνακας 33: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα ΑΗΗΕ

8.4.2. Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης και υλοποίησης υφιστάμενου σχεδιασμού
Οι ποσοτικοί στόχοι συλλογής, ανάκτησης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης των ΑΗΗΕ καθορίζονται στην κυα 23615/2014, όπως ισχύει.
Στόχος συλλογής
Από τις επιδόσεις συλλογής ΑΗΗΕ προκύπτει ότι ο στόχος χωριστής συλλογής των 4kg/κάτοικο και έτος επετεύχθη το 2015. Παρόλο που ο στόχος συλλογής από το 2016 αντικαταστάθηκε από έναν πιο φιλόδοξο στόχο που αντιστοιχεί σε ποσοστό συλλογής 45% σε σχέση με την ποσότητα ΗΗΕ που διατέθηκε στην αγορά τα τελευταία τρία χρόνια, το ίδιο έτος ο στόχος επετεύχθη, ενώ τα επόμενα δύο έτη ο στόχος οριακά δεν επετεύχθη (το 2018 υπολειπόταν μόλις 0,4% για την επίτευξη του στόχου). Από το έτος 2019 και έπειτα, ο στόχος συλλογής για τα ΑΗΗΕ αυξάνει στο 65% του μέσου ετήσιου βάρους των ΗΗΕ που διατέθηκαν στην αγορά την προηγούμενη 3ετία ή εναλλακτικά στο 85% των ΑΗΗΕ που παράγονται κατά βάρος το έτος αναφοράς. Με βάση τις επιδόσεις της χώρας τα έτη 2019-2022 (ενδεικτικά 39,14% το 2021 και 37,57% το 2022 του μέσου ετήσιου βάρους των ΗΗΕ που διατέθηκαν στην αγορά την προηγούμενη 3ετία) προκύπτει ότι η χώρα απέχει ακόμα αρκετά από τον επιδιωκόμενο στόχο.
Στόχοι ανάκτησης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης
Σχετικά με τις επιδόσεις ανάκτησης και ανακύκλωσης/προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση ανά κατηγορία ΗΗΕ (10 κατηγορίες ΗΗΕ), το έτος 2017 οι στόχοι είχαν επιτευχθεί, με εξαίρεση τις κατηγορίες (3), (4) και (7). Ειδικά για τις κατηγορίες (3) και (4), η υστέρηση στους στόχους οφείλονταν στη δυσκολία εύρεσης αποδεκτών με κατάλληλες τεχνολογίες που να διασφαλίζουν την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση του παραγόμενου γυαλιού CRT εντός του έτους αναφοράς. Σχετικά με τη μη επίτευξη του στόχου ανάκτησης της κατηγορίας (7), κύριος λόγος ήταν το υψηλό ποσοστό παραγόμενων υπολειμμάτων από την κατηγορία αυτή, καθώς και σε μικρότερο ποσοστό το προαναφερόμενο πρόβλημα διαχείρισης του γυαλιού CRT (εμπεριεχόμενο σε παιχνίδια με οθόνες). Το έτος 2018 ωστόσο, επιτεύχθηκαν όλοι οι στόχοι ανάκτησης και ανακύκλωσης / προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση.
Το έτος 2019, που υπάρχει διαφοροποίηση ως προς την κατηγοριοποίηση του ΗΗΕ (6 κατηγορίες αντί για 10) και των αντίστοιχων στόχων ανάκτησης και ανακύκλωσης / προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, επιτεύχθηκαν όλοι οι στόχοι, με εξαίρεση τους κάτωθι που δεν επιτεύχθηκαν οριακά:
- Ο στόχος ανάκτησης της κατηγορίας 2 (η επίδοση σε εθνικό επίπεδο το 2019 ήταν 77,90% αντί 80%).
- Ο στόχος ανακύκλωσης της κατηγορίας 3 (η επίδοση σε εθνικό επίπεδο το 2019 ήταν 76,81% αντί 80%).
- Ο στόχος προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης της κατηγορίας 4 (η επίδοση σε εθνικό επίπεδο το 2019 ήταν 77,48% αντί 80%).
Από το έτος 2020, όλοι οι στόχοι ανάκτησης και ανακύκλωσης / προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση επιτυγχάνονται. Ωστόσο το 2022 οι στόχοι για την κατηγορία 1 δεν επιτεύχθηκαν λόγω μη επεξεργασίας μεγάλης ποσότητας, κυρίως, ψυγείων που συλλέχθηκαν εντός του έτους και παρέμειναν αποθηκευμένα.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ) βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα και παρακολούθηση της διαχείρισης των ΑΗΗΕ.
8.4.3. Εξέλιξη παραγωγής ΑΗΗΕ έως το 2030
Δεν υπάρχει αξιόπιστη μέθοδος για την εκτίμηση της μελλοντικής παραγωγής ΑΗΗΕ.
Περισσότερο ασφαλής είναι η εκτίμηση των παραγόμενων ποσοτήτων ΗΗΕ και αυτό επιχειρείται στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, δεδομένου ότι και με τη σχετική Οδηγία ο στόχος συλλογής για ένα έτος τίθεται είτε επί της μέσης ετήσιας ποσότητας ΗΗΕ που διατέθηκε στην αγορά την προηγούμενη τριετία, είτε επί της παραγόμενης ποσότητας ΑΗΗΕ του συγκεκριμένου έτους.
Με βάση τις εκθέσεις ΑΗΗΕ για τα έτη 2019, 2020 και 2021, που έχουν αποσταλεί στη Eurostat, η ποσότητα ΗΗΕ που διατέθηκε στην αγορά τα αντίστοιχα έτη, ανήλθε σε 166.618, 171.792 και 219.800 τόνους αντίστοιχα και αναλύεται στις 6 κατηγορίες ΗΗΕ, όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί. Για τα έτη από το 2022 έως το 2030, οι διατιθέμενες ποσότητες ΗΗΕ στην αγορά θεωρήθηκε ότι θα ακολουθήσουν τον αντίστοιχο ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ (real GDP) της χώρας (βλ. παρ. 8.1.3). Με βάση τα ανωτέρω, στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι διατιθέμενες ποσότητες ΗΗΕ στην αγορά, ανά κατηγορία ΗΗΕ έως το 2030.

Βάσει των ανωτέρω, προκύπτει για τα έτη 2025 και 2030, το μέσο ετήσιο βάρος ΗΗΕ προηγούμενης τριετίας (ανά κατηγορία ΗΗΕ).
Πίνακας 35: Μέσο ετήσιο βάρος ΗΗΕ της προηγούμενης τριετίας για τα έτη 2025 και 2030

8.4.4. Στόχοι διαχείρισης
Για το ρεύμα των ΑΗΗΕ τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 36: Στόχοι διαχείρισης για τα ΑΗΗΕ

8.4.5. Προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για την υλοποίηση του σχεδίου
– Δείκτες παρακολούθησης
Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες και φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

9. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (ΕΑΥΜ)

Τα Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ) τα οποία εξετάζονται στην παρούσα ενότητα διακρίνονται σε:

Επικίνδυνα Απόβλητα Αμιγώς Μολυσματικά (ΕΑΑΜ), τα οποία εκδηλώνουν μόνο την επικίνδυνη ιδιότητα ΗP9 σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙΙ του ν. 4819/2021.
Μικτά Επικίνδυνα Απόβλητα (ΜΕΑ), τα οποία εκδηλώνουν την επικίνδυνη ιδιότητα ΗP9 ταυτόχρονα με μία ή περισσότερες επικίνδυνες ιδιότητες σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙΙ του ν. 4819/2021.
Άλλα Επικίνδυνα Απόβλητα (ΑΕΑ), τα οποία εκδηλώνουν μία τουλάχιστον επικίνδυνη ιδιότητα εκτός της ιδιότητας ΗP9.

Τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των Επικίνδυνων Αποβλήτων από Υγειονομικές Μονάδες (ΕΑΥΜ) παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
Πίνακας 38: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα ΕΑΥΜ

Τα τελευταία έτη παρατηρείται υψηλή συμμόρφωση των Υγειονομικών Μονάδων (δημόσιων και ιδιωτικών) σχετικά με την κατάρτιση Εσωτερικών Κανονισμών Διαχείρισης Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 9 της κυα οικ.146163/2012 (Β’ 1537).
Γενικά για το ρεύμα των αποβλήτων υγειονομικών μονάδων εξακολουθούν να διαπιστώνονται προβλήματα στη διαχείριση εντός των ΥΜ (χωριστή συλλογή στο σημείο παραγωγής, κατάλληλη μεταφορά και αποθήκευση εντός της μονάδας) αν και έχει παρατηρηθεί σημαντική βελτίωση και συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Επίσης η ανταπόκριση των ΥΜ στην υποβολή των ετήσιων εκθέσεων παραγωγού βαίνει βελτιούμενη, μετά και από την καθιέρωση του ΗΜΑ. Επιπλέον για τον έλεγχο της διαχείρισης των ΕΑΥΜ και κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 43 του ν.4819/21 έχει επιβληθεί η υποχρέωση για τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος εντοπισμού θέσης (GPS) σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων που διαθέτουν σχετική άδεια.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι εξακολουθεί να υφίσταται μόνο μία μονάδα αποτέφρωσης, με αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του κόστους μεταφοράς, που επιτείνεται ιδιαίτερα στις περιπτώσεις μονάδων σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές.

Η παραγωγή του 2022 είναι ήδη αυξημένη λόγω της πανδημίας του Covid-19 και ως εκ τούτου θεωρείται ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση των παραγόμενων ΕΑΥΜ έως το 2030.

Για το ρεύμα των Επικινδύνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ) τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 39: Στόχοι διαχείρισης για τα ΕΑΥΜ

Τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν για την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί μαζί με τους δείκτες παρακολούθησης που θα βοηθήσουν τους αρμόδιους φορείς να παρακολουθούν την πορεία υλοποίησής τους.
Σημειώνεται ότι από τη φύση του θέματος τα παρακάτω αναφερόμενα μέτρα, δείκτες και φορείς, είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.

10. ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟ ΠΛΟΙΑ (ΕΑΠ)

Σύμφωνα με στοιχεία που διατέθηκαν από το ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων (ΗΜΑ) του ΥΠΕΝ, η παραγωγή επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία, σύμφωνα με τα στοιχεία παραλαβής 16 λιμενικών εγκαταστάσεων της χώρας, ανήλθε το 2022, σε 286.207 τόνους.
Η ποσότητα ανά λιμενική εγκατάσταση φαίνεται ακολούθως:
Πίνακας 41: Παραγωγή επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία για το 2022

Από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτει ότι η μεγαλύτερη ποσότητα επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία παραδόθηκε στις λιμενικές εγκαταστάσεις του Πειραιά (76,79%).
Ακολουθούν τα λιμάνια της Ελευσίνας (7,48%), της Πάτρας (3,12%) και της Θεσσαλονίκης (1,51%), καθώς και η εγκατάσταση του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά Α.Ε. (5,00%) ενώ όλα τα υπόλοιπα λιμάνια μαζί συγκεντρώνουν το 6,1% της συνολικής ποσότητας των αποβλήτων αυτών.
Η μεγαλύτερη ποσότητα επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία (σε ποσοστό περίπου 70,77% επίτου συνόλου) αντιστοιχεί στον κωδικό 16 07 08* (απόβλητα που περιέχουν πετρέλαιο) και οδηγείται κατά κύριο λόγο σε εργασία R3 εντός της χώρας, ενώ κάποιες ποσότητες οδηγούνται για εργασία R1. Επισημαίνεται ότι κάποιες ποσότητες το 2022 εξήχθησαν στο εξωτερικό για εργασία R9.
Σημαντική ποσότητα επικίνδυνων αποβλήτων (περίπου 19% του συνόλου) αντιστοιχεί στον κωδικό 13 05 08* (μείγματα αποβλήτων από θαλάμους υπολειμμάτων και διαχωριστές ελαίου/νερού), ενώ επίσης μεγάλη ποσότητα (περίπου 10% του συνόλου) αντιστοιχεί στον κωδικό 13 04 03* (έλαια υδροσυλλεκτών πλοίων άλλης ναυσιπλοΐας). Οι ποσότητες αυτές οδηγούνται επίσης σχεδόν εξ’ ολοκλήρου σε ανάκτηση (κυρίως εργασία R3).
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται αναλυτικά οι ποσότητες ανά εφαρμοζόμενη εργασία διαχείρισης.
Πίνακας 42: Υφιστάμενη διαχείριση (2022)

Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η κυρίαρχη πρακτική διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία είναι η ανάκτηση (κυρίως εργασία R3), ενώ ελάχιστες ποσότητες (μόλις 200 τόνοι από σύνολο 286.207 τόνων) οδηγούνται σε εργασίες διάθεσης. Επίσης το 2022 πραγματοποιήθηκαν εξαγωγές 956 τόνων αποβλήτων από πλοία (κωδικό 16 07 08*) για εργασίες R9.
Η διαχείριση των επικίνδυνων απόβλητων από πλοία πραγματοποιείται κυρίως σε εγχώριες εγκαταστάσεις. Σημειώνεται ότι τα διυλιστήρια της χώρας δύναται να παραλαμβάνουν τα πετρελαιοειδή απόβλητα πλοίων και πετρελαιοειδή κατάλοιπα φορτίου μόνο από τα πλοία με τα οποία εκτελούν εμπορικές πράξεις και καταπλέουν στις εγκαταστάσεις αυτών.

² Περιλαμβάνεται η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, αεριοποίηση και πυρόλυση με χρήση των ενώσεων ως χημικών ουσιών και ανάκτηση οργανικών υλών υπό μορφή επίχωσης.

³ Εάν δεν υπάρχει άλλος κατάλληλος κωδικός R, µπορεί να περιλαμβάνει προκαταρκτικές εργασίες πριν από την ανάκτηση, συµπεριλαµβανοµένης της προεπεξεργασίας, όπως, µεταξύ άλλων, την αποσυναρµολόγηση, τη διαλογή, τη σύνθλιψη, τη συµπαγοποίηση, την κοκκοποίηση, την αποξήρανση, το ξέφτισµα, την ανασυσκευασία, το διαχωρισμό, την ανάδευση ή την ανάμειξη πριν από την προώθησή τους για οιαδήποτε από τις εργασίες R1 έως R11.

Με βάση όσα προαναφέρθηκαν, στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται συνοπτικά τα στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη παραγωγή και διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία.
Πίνακας 43: Συγκεντρωτικά στοιχεία αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης για τα επικίνδυνα απόβλητα από πλοία

Στο πλαίσιο του προηγούμενου ΕΣΔΕΑ, το ρεύμα των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία είχε συμπεριληφθεί στο σχέδιο διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται από οργανισμούς κοινής ωφέλειας (ΟΚΩ), εξυπηρέτησης κοινού κλπ. Και αναφέρονταν ως απόβλητα από «δραστηριότητες συναφείς με τις πλωτές μεταφορές».
Σύμφωνα με τη διαχείριση που προέβλεπε το προηγούμενο ΕΣΔΕΑ, οι αντίστοιχοι ΟΚΩ είχαν υποχρέωση να εφαρμόσουν χωριστή συλλογή των αποβλήτων αυτών, ενώ για τη μεταφορά και την περαιτέρω διαχείρισή τους όφειλαν να έρθουν σε συμφωνία, είτε με τα αρμόδια ΣΕΔ (για την περίπτωση ρευμάτων αποβλήτων εναλλακτικής διαχείρισης), είτε με κατάλληλους αδειοδοτημένους φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, ανάλογα με τον κωδικό ΕΚΑ των αποβλήτων. Σημειώνεται ότι τα μέτρα και οι όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής των αποβλήτων αυτών καθορίζονται στο σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων που καταρτίζουν και εφαρμόζουν οι φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένων σύμφωνα με την Οδηγία 2019/883/ΕΕ, η οποία είναι συμβατή με τη Διεθνή Σύμβαση MARPOL 73/78 για την αποφυγή ρύπανσης της θάλασσας από πλοία⁴.
Η προαναφερόμενη Οδηγία μεταφέρθηκε στο εθνικό δίκαιο, μέσω της κυα 3122.3-15/71164/2021, η οποία κατάργησε την κυα 8111.1/41/09/25.2.2009.
Σύμφωνα με την παραπάνω κυα οι φορείς διαχείρισης λιμένων εξασφαλίζουν τη διάθεση λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής για όλα τα είδη των αποβλήτων, επαρκών για την κάλυψη των αναγκών των πλοίων που χρησιμοποιούν συνήθως τον λιμένα, χωρίς να προκαλείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση των πλοίων.Για τις ως άνω λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων καταρτίζεται και εφαρμόζεται για κάθε λιμένα (συμπεριλαμβανομένου του αγκυροβολίου), με μέριμνα και ευθύνη του φορέα διαχείρισης αυτού, κατάλληλο σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, κατόπιν διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη και ιδίως με τους χρήστες του λιμένα και τους εκπροσώπους αυτών, τους ΟΤΑ α’ βαθμού και τα ΣΕΔ. Τα σχέδια παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων των λιμένων, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Κανονισμού Λειτουργίας τους και πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Η νόμιμη παραλαβή, κατοχή, επεξεργασία και τελική διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων, τεκμαίρεται από τις προβλεπόμενες στη Διεθνή Σύμβαση MARPOL και στο σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, βεβαιώσεις παράδοσης – παραλαβής και το έντυπο αναγνώρισης που συνοδεύει τα απόβλητα.
Μία ακόμα εξέλιξη από την έγκριση του προηγούμενου ΕΣΔΕΑ μέχρι σήμερα, είναι η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων (ΗΜΑ)⁵ η οποία βοήθησε σημαντικά στην ιχνηλασιμότητα των αποβλήτων αυτών. Η υποχρέωση υποβολής ετήσιας έκθεσης από τους φορείς διαχείρισης λιμένων στην αρμόδια Λιμενική Αρχή έχει καταργηθεί και οι φορείς υποβάλλουν τα απαιτούμενα στοιχεία στο ΗΜΑ.
Συμπερασματικά, με βάση όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, προκύπτει ότι από την έγκριση του προηγούμενου ΕΣΔΕΑ μέχρι σήμερα, έχει επικαιροποιηθεί/ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας για την ορθή διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία, η εφαρμογή του οποίου θα πρέπει να διασφαλιστεί, ενώ με βάση τα στοιχεία που παρατέθηκαν ανωτέρω, υπάρχει επάρκεια σε εγχώριες εγκαταστάσεις για την ανάκτηση των εν λόγω αποβλήτων.

⁴ Σύμβαση MARPOL: η διεθνής σύμβαση για την αποφυγή ρύπανσης της θάλασσας από πλοία, 1973, όπως τροποποιήθηκε με το σχετικό προς αυτή πρωτόκολλο του έτους 1978 και όπως τροποποιήθηκε και ισχύει

5 Οι φορείς διαχείρισης λιμένων υποχρεούνται σε εγγραφή στο ΗΜΑ και σε υποβολή ετήσιων εκθέσεων αποβλήτων

Η παραγωγή των αποβλήτων αυτών παρουσιάζει διακυμάνσεις από έτος σε έτος καθώς εξαρτάται από τον αριθμό των πλοίων που προσεγγίζουν τα λιμάνια της χώρας και τις ποσότητες που παραδίδουν στις «ευκολίες» υποδοχής αυτών. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η ασφαλής εκτίμηση της διαχρονικής εξέλιξης της παραγωγής του συγκεκριμένου ρεύματος αποβλήτων.

Για το ρεύμα των επικίνδυνων αποβλήτων από πλοία τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι διαχείρισης:
Πίνακας 44: Στόχοι διαχείρισης για τα επικίνδυνα απόβλητα από πλοία

11. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Αντικείμενο του ΕΣΔΕΑ δεν είναι η θέσπιση κριτηρίων αποκλεισμού και χωροθέτησης, αλλά απλώς η αναφορά ορισμένων ενδεικτικών κατευθύνσεων, που κάθε φορά συναξιολογούνται και κρίνονται κατά τη διαδικασία για την αδειοδότηση ενός έργου.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω, κατά τη διερεύνηση ευρύτερων αλλά και σημειακών περιοχών για τη χωροθέτηση των εγκαταστάσεων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια αποκλεισμού περιοχών, όπως αυτά απορρέουν από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των οικισμών, της βιοποικιλότητας, των υδατικών πόρων, των πολιτιστικών
μνημείων, καιτα οποία περιλαμβάνουν απαγορεύσεις ή ειδικούς περιορισμούς χωροθέτησης σχετικών έργων και δραστηριοτήτων και εξασφαλίζουν καταρχήν συμβατότητα χρήσεων.
Περιοχές αποκλεισμού και ζώνες ασυμβατότητας είναι απαραίτητο να υπάρχουν για τον αρχικό εντοπισμό των «ευρύτερων κατάλληλων περιοχών», εντός των οποίων ενδέχεται να χωροθετηθεί ένα προτεινόμενο ή προβλεπόμενο έργο διαχείρισης αποβλήτων, έτσι ώστε να τηρούνται οι όροι που θέτει το άρθρο 35 του ν. 4819/2021. Για όλες τις εγκαταστάσεις που εκτελούν εργασίες διαχείρισης αποβλήτων D & R, εξετάζεται πάντα ο βαθμός όχλησης και αντιστοίχως χωροθετούνται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Τα κριτήρια αποκλεισμού για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων που λαμβάνονται υπόψη, χωρίς να σημαίνει ρητά ότι εφαρμόζονται στο σύνολό τους ανάλογα με το είδος, τα χαρακτηριστικά και το βαθμό όχλησης της δραστηριότητας της εγκατάστασης, μπορεί -ενδεικτικά να ομαδοποιηθούν στις παρακάτω κατηγορίες, που είναι εντελώς ενδεικτικές και όχι περιοριστικές, ενώ ομοίως τα αναφερόμενα κριτήρια είναι ενδεικτικά και όχι δεσμευτικά, ούτε εξαντλητικά:
Κριτήρια Περιβαλλοντικής Προστασίας

Οι θεσμοθετημένες περιοχές προστασίας του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τους όρους και περιορισμούς που θέτουν τα ειδικά καθεστώτα προστασίας τους.
Άλλες εκτός Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενες Περιοχές, όπως ορίζονται από την κείμενη νομοθεσία και στα ειδικά καθεστώτα προστασίας τους, όπως για παράδειγμα η οικολογικά ευαίσθητη ζώνη από όχθες λιμνών ή λιμνοδεξαμενών, κοίτες ποταμών ή μεγάλων υδατορεμάτων μόνιμης ροής, σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία.
Απόσταση από πυρήνες βιοτόπων, υγροτόπων, σημειακά διατηρητέα μνημεία της φύσης και του τοπίου, όπως ορίζεται από την κείμενη νομοθεσία ή εφόσον ορίζεται ρητά στα ειδικά σχέδια και καθεστώτα προστασίας τους.
Τα Δάση και οι περιοχές Γεωργικής Γης Υψηλής Παραγωγικότητας (ΓΓΥΠ), όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.
Η κρίσιμη παραθαλάσσια/παράκτια ζώνη και η οικολογικά ευαίσθητη ζώνη των ακτών της χώρας με απόσταση από την ακτογραμμή, σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία και τους όρους και περιορισμούς που προβλέπονται σε ειδικές διατάξεις.
Η όμορη γειτνίαση με επιχειρήσεις (βιομηχανίες – βιοτεχνίες) τροφίμων και δραστηριότητες που σχετίζονται με τη σίτιση και την παραγωγή φαρμάκων ή άλλα ευαίσθητα προϊόντα.

Κριτήρια Προστασίας Υδατικών Πόρων

Οι ανάντη λεκάνες απορροής-τροφοδοσίας ταμιευτήρων ύδρευσης ή και άρδευσης με υδρευτικές χρήσεις, στις ζώνες εκείνες όπου με βάση τις ειδικές ρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί, απαγορεύονται οι εν λόγω εγκαταστάσεις και δραστηριότητες.
Οι ζώνες ελεγχόμενης προστασίας σημείων και έργων υδροληψίας για χρήση πόσιμου νερού που προβλέπονται από τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας ή τα ισχύοντα περιοριστικά μέτρα ανά Π.Ε..
Η προστατευτική ζώνη περιμετρικά ιαματικών πηγών της χώρας κάθε κατηγορίας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τους όρους και περιορισμούς που θέτουν ειδικά καθεστώτα προστασίας τους.

Οικιστικά - Πολεοδομικά, Χωροταξικά και Αναπτυξιακά Κριτήρια

Απόσταση από κατοικημένες περιοχές, οικισμούς, αστικές περιοχές και οικιστικές ενότητες, όπως: τα θεσμοθετημένα όρια Σχεδίου Πόλης, όρια οικισμών <2.000 κατ. Ή οικισμών προ του 1923, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, όρια οικιστικών επεκτάσεων προβλεπόμενων από ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ ή ΤΧΣ και το κέντρο μη οριοθετημένων οικισμών βάσει ΕΛΣΤΑΤ 2011, σύμφωνα με την παρ 3 του άρθρου 4 του πδ/24-5-1985 (Α΄ 270) και σύμφωνα με την παρ. 9.3. του άρθρου 1, του πδ/ 16-5-1989 (Α΄ 293)
Απόσταση από χαρακτηρισμένες Αναπτυγμένες Τουριστικά Περιοχές (Α1) του ΕΠΧΣΑΑ για τον Τουρισμό, από Οργανωμένους Υποδοχείς Τουριστικών Δραστηριοτήτων όπως ΠΟΤΑ, ΠΟΑΠΔ Τουρισμού, ΠΕΡΠΟ Τουρισμού-Αναψυχής, ΕΣΧΑΔΑ με βασικό χωρικό προορισμό τον Τουρισμό-Αναψυχή, ΕΣΧΑΣΕ στον τομέα του τουρισμού, Τουριστικούς Λιμένες, από όρια περιοχών Τουρισμού-Αναψυχής προβλεπόμενων από ΓΠΣ/ ΣΧΟΟΑΠ ή ΤΣΧ και λοιπές Τουριστικές Ζώνες από θεσμοθέτηση ΖΟΕ ή από άλλο θεσμοθετημένο καθορισμό χρήσεων γης κ.λπ. κατ’ αναλογία με τις οικιστικές περιοχές και με βάσει την ισχύουσα νομοθεσία.
Απόσταση από ακτές κολύμβησης που περιλαμβάνονται καταρχήν στο πρόγραμμα παρακολούθησης του ΥΠΕΝ, κατ’ αναλογία με τις τουριστικές περιοχές και με βάση τη σχετική νομοθεσία όπως εκάστοτε ισχύει.
Οι ζώνες που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς χρήσεων γης, όπως: αεροδρόμια, περιοχές ενδιαφέροντος για λόγους εθνικής άμυνας κ.λπ., σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ισχύουσα γι’ αυτές τις περιοχές νομοθεσία και τους όρους και περιορισμούς που θέτουν τα ειδικά καθεστώτα ίδρυσης και λειτουργίας τους.

Κριτήρια Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Οι οριοθετημένες Αρχαιολογικές Ζώνες προστασίας Α θεσμοθετημένων αρχαιολογικών χώρων και άλλων πολιτιστικών μνημείων και ιστορικών τόπων, εφόσον υφίστανται ειδικοί όροι και περιορισμοί.
Απόσταση από κηρυγμένα Διατηρητέα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Μνημεία Μείζονος Σημασίας και άλλα μνημεία εφόσον υπάρχουν ειδικοί όροι προστασίας.

Παράλληλα, όσον αφορά θέματα φυσικού περιβάλλοντος, ορισμένες επιπρόσθετες διατάξεις που αφορούν και τη δυνατότητα χωροθέτησης έργων διαχείρισης αποβλήτων έχουν θεσπιστεί με τον ν. 4685/2020.
Σε κάθε περίπτωση, ο τελικός αποκλεισμός ή η χωροθέτηση μιας θέσης ενός έργου ή εγκατάστασης διαχείρισης αποβλήτων γίνεται κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, λαμβάνοντας υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά του κάθε επί μέρους έργου και μετά τη γνωμοδότηση των αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών.
Τέλος, ενδέχεται πάντα να έχουν χωροθετηθεί/αδειοδοτηθεί, κατασκευαστεί και να λειτουργούν εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων σε περιοχές που επιτρέπεται, αλλά στη συνέχεια μπορεί να μεταπέσουν σε καθεστώς αποκλεισμού. Δεδομένης όμως της κρισιμότητας της προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, που μπορεί να τεθούν σοβαρά σε κίνδυνο σε περίπτωση τέτοιου είδους θεσμικών ανατροπών και δημιουργίας αδιεξόδων, επισημαίνεται ιδιαίτερα η ανάγκη ιδιαίτερης πρόβλεψης ειδικών διατάξεων είτε πλήρους εξαίρεσης είτε εύλογων μεταβατικών ρυθμίσεων, που θα επιτρέπουν σε λειτουργούσες κι ενδεχομένως και σε αδειοδοτημένες μη λειτουργούσες εγκαταστάσεις να μην επηρεάζονται (τουλάχιστον όχι σε άμεσο χρονικό ορίζοντα) από
αυτές τις αλλαγές.
Ειδικά σε ότι αφορά στη χωροθέτηση των Πράσινων Σημείων/ΚΑΕΔΙΣΠ και των Γωνιών Ανακύκλωσης ακολουθούνται οι εξειδικεύσεις που τίθενται στον ν. 4819/2021 όπως ισχύει.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Βασικές υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων

1 Μονάδες επεξεργασίας Αποβλήτων (Λιπαντικών) Ελαίων (ΑΕ)

2 Μονάδες επεξεργασίας Οχημάτων Τέλους Κύκλου Ζωής (ΟΤΚΖ

3 Μονάδες επεξεργασίας Αποβλήτων Συσσωρευτών Οχημάτων και
Βιομηχανίας (ΑΣΟΒ)

4 Μονάδες επεξεργασίας Αποβλήτων Ηλεκτρικού Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)
Συγκεντρωτικά στοιχεία

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ΗΜΑ, το 2022, ποσότητα 134.101 τόνων ΒΕΑ (στην οποία περιλαμβάνονται και εισαγόμενες ποσότητες που ανέρχονται σε 5.235 τόνους και 1.981 τόνοι «ιστορικών» ΒΕΑ), οδηγήθηκαν προς διαχείριση σε εγχώριες εγκαταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα ποσοστό 12% οδηγήθηκε σε διάθεση, ποσοστό 69% σε ανάκτηση (μη συμπεριλαμβανομένων των εργασιών R12 και R13), ενώ το υπόλοιπο 19% αντιστοιχεί σε ενδιάμεσες εργασίες ανάκτησης R12-R13.
Ως προς τις υποδομές διαχείρισης των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων ισχύουν και τα αναφερόμενα στην ενότητα Δ που ακολουθεί.

Στους πίνακες που ακολουθούν παρατίθενται οι Εγχώριες Εγκαταστάσεις που έχουν δηλωθεί από την Ελλάδα για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων (εργασίες D και R), στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση της Βασιλείας.

Ειδικά σε ότι αφορά στα επικίνδυνα ΑΕΚΚ που περιέχουν αμίαντο παρατίθενται επιπλέον ακολούθως, οι Επιχειρήσεις Αφαίρεσης – Κατεδάφισης (ΕΑΚ), σύμφωνα με στοιχεία του μητρώου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.