Πηγές ακτινοβολίας

Η ύπαρξη ακτινοβολίας δεν αφορά μόνο στους εργασιακούς χώρους και στις εργασιακές διαδικασίες. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας είμαστε εκτεθειμένοι σε διάφορα είδη ακτινοβολίας. Οι ακτινοβολίες αυτές μπορεί να προέρχονται από διαδικασίες που πραγματοποιούνται εξωτερικά, από φυσικές ή/και τεχνητές πηγές ή εσωτερικά, από διεργασίες που συντελούνται από τον ίδιο τον οργανισμό μας.
Φυσικές πηγές ακτινοβολίας μπορεί να είναι το έδαφος, το υπέδαφος, ο αέρας ή το νερό, μέσω της ύπαρξης και της επίδρασης των -από τη δημιουργία της Γης- ραδιοϊσοτόπων⁽¹⁾ που υπάρχουν σε αυτά.
Κύρια φυσική πηγή παραγωγής ακτινοβολίας σωματιδιακής μορφής, θεωρείται το ραδόνιο⁽²⁾.
Στην κατηγορία των φυσικών πηγών ακτινοβολίας κατατάσσεται και ο ήλιος, καθώς και τα ουράνια σώματα λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν (κοσμική ακτινοβολία).
Από την άλλη πλευρά, τεχνητές πηγές ακτινοβολίας, θεωρούνται όλα εκείνα τα μέσα (μηχανήματα, εξοπλισμός, διεργασίες), τα οποία έχουν κατασκευασθεί από τον άνθρωπο και μπορεί να παράγουν και να διαδίδουν, διάφορα είδη ακτινοβολίας στον χώρο, είτε με σκοπό την εκμετάλλευση των άμεσων ιδιοτήτων των ακτινοβολιών (π.χ. ακτινοδιαγνωστικά μηχανήματα, ιατρικές εφαρμογές), είτε των έμμεσων (φωτισμός, επικοινωνία κ.ά.).
Ακτινοβολία ηλεκτρομαγνητικής φύσεως, μπορεί επίσης να παραχθεί από τη διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος σε έναν ηλεκτρικό αγωγό. 

⁽¹⁾ Ραδιοϊσότοπο ή ραδιενεργό ισότοπο ονομάζεται κάθε ισότοπο (άτομο του ίδιου χημικού στοιχείου που στον πυρήνα του έχει διαφορετικό αριθμό νετρονίων) ενός χημικού στοιχείου, που είναι ασταθές και διασπάται, εκπέμποντας ραδιενέργεια. Συνεπώς, με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται η ραδιενεργή μορφή που μπορεί να παρουσιάζει κάποιο χημικό στοιχείο.

⁽²⁾ Το ραδόνιο(Rn) είναι ένα φυσικό ραδιενεργό αέριο που απελευθερώνεται από τον φλοιό της γης. Είναι μέρος μιας μεγάλης αλυσίδας ραδιενεργούς διάσπασης που ξεκινά από το ουράνιο, το οποίο υπάρχει στα πετρώματα και στο έδαφος από τότε που δημιουργήθηκε η Γη. Το ραδόνιο δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τους ανθρώπους, καθώς δεν έχει ούτε χρώμα ούτε οσμή, μπορεί όμως να μετρηθεί σε επίπεδο ραδιενέργειας. Το αέριο ραδόνιο εισέρχεται στους χώρους κατοικίας από το έδαφος. Ορισμένες κατοικίες εμφανίζουν υψηλά ποσοστά ραδονίου, ιδίως σε περιοχές στις οποίες καταγράφεται μεγαλύτερη συγκέντρωση φυσικού ουρανίου στο έδαφος και στα πετρώματα. Το ραδόνιο μπορεί να βρεθεί επίσης στα οικοδομικά υλικά και στο πόσιμο νερό, όμως σε αυτές τις περιπτώσεις εκπέμπει συνήθως λιγότερη ακτινοβολία σε σύγκριση με το ραδόνιο που προέρχεται από το έδαφος.
Μολονότι το ίδιο το ραδόνιο είναι αέριο, τα προϊόντα ραδιενεργούς διάσπασής του δεν είναι, και προσκολλώνται στα σωματίδια σκόνης που βρίσκονται στον αέρα. Καθώς εισπνέουμε τα προϊόντα διάσπασης, η ακτινοβολία που εκπέμπουν μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονές μας.
Η έκθεση στο ραδόνιο αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Ο κίνδυνος αυξάνεται αναλογικά με τη συγκέντρωση ραδονίου στον αέρα που αναπνέουμε και με τον χρόνο έκθεσης στο ραδόνιο.

ΠΗΓΕΣ 

Radon and health, World Health Organization, World Health Organization

Ομιλία της Προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Πατρών κ. Άννας Μαστοράκου με θέμα: “Η ακτινοβολία παντού γύρω μας. Κίνδυνοι και προφυλάξεις”

Η ακτινοβολία παντού γύρω μας!, Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας