Συνημμένο | Μέγεθος |
---|---|
Αριθ. Πρωτ. 2310_2013 | 1.2 MB |
Η ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων εντάσσεται στην επιταγή του άρθρου 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος και βασίζεται σε Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων και στους επιμέρους Νόμους, Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις. Στηρίζεται στην αειφόρο ανάπτυξη και στις βασικές αρχές της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας μας, οι οποίες είναι:
- Οι παραγωγοί είναι υπεύθυνοι για την διαχείριση των αποβλήτων
- Η ευθύνη ανήκει σε αυτόν που ρυπαίνει το περιβάλλον
- Η έλλειψη επιστημονικών δεδομένων δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν δικαιολογία για την αποφυγή λήψης μέτρων
- Τα απόβλητα πρέπει να διατίθενται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο σημείο παραγωγής τους
- Αρχή της επαναχρησιμοποίησης των υλικών
- Αρχή της ανακύκλωσης και ανάκτησης των υλικών
- Αρχή ανάκτησης ενέργειας
- Αρχή της ασφαλούς διάθεσης
Με τη θέσπιση του Ν. 4042/2012, καθορίζονται τα Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων, που εκπονούνται από το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με το κάθε συναρμόδιο Υπουργείο, για κάθε ρεύμα αποβλήτων ή για σύνολο ρευμάτων αποβλήτων, τα οποία καλύπτουν ολόκληρη ή μέρος της γεωγραφικής επικράτειας της χώρας (αρ. 22, Ν. 4042/2012). Με το αρ. 35 του Ν. 4042/2012, ορίζονται τρία είδη εθνικών σχεδίων, τα οποία συνδυασμένα καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας της χώρας για όλα τα είδη αποβλήτων:
1. Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων
2. Ειδικά Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (εμπεριέχονται στο Εθνικό)
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων)
Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
3. Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων
Τα Σχέδια υποδεικνύουν ιεραρχικά και συνδυασμένα τα κατάλληλα μέτρα για (αρ. 29, Ν. 4042/2012): α) την πρόληψη, β) την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση και ε) την ασφαλή τελική διάθεση των αποβλήτων.
Το Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του ΥΠΕΚΑ ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων και για τα προγράμματα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων (αρ. 34, Ν. 4042/2012) μόλις αυτά εγκριθούν, αλλά και για τυχόν ουσιαστικές αναθεωρήσεις τους. Εκτός των παραπάνω, το ΥΠΕΚΑ εκπονεί προγράμματα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων και επεξεργάζεται κατευθύνσεις για την ενσωμάτωσή τους στα Σχέδια διαχείρισης αποβλήτων. Στα προγράμματα περιγράφονται τα υφιστάμενα μέτρα πρόληψης και προσδιορίζονται στόχοι για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων (αρ. 23, Ν. 4042/2012). Τα προγράμματα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων γνωστοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αξιολογούνται τουλάχιστον ανά εξαετία και αναθεωρούνται εφόσον ενδείκνυται (αρ. 23, παρ. 4-5, Ν. 4042/2012).
Το κοινό έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει στην εκπόνηση των Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων και των προγραμμάτων για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και μπορεί να έχει πρόσβαση σ’ αυτά μετά την εκπόνησή τους (αρ. 32, Ν. 4042/2012).
1.1. Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)
Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων αποτελεί ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Διαχείρισης του συνόλου των αποβλήτων, το οποίο καθορίζει τη στρατηγική, τις πολιτικές και τους στόχους για τη διαχείριση των αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο και εκπονείται από το ΥΠΕΚΑ (αρ. 35, Ν. 4042/2012). Για ορισμένα ρεύματα αποβλήτων που χρήζουν ειδικότερης συνολικής αντιμετώπισης μπορεί να καταρτίζονται ειδικά Σχέδια Διαχείρισης, τα οποία εμπεριέχονται στο ΕΣΔΑ και ρυθμίζουν σε επίπεδο χώρας την ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων αυτών. Αναθεωρείται ανά εξαετία ή νωρίτερα, εφόσον προκύψει τέτοια ανάγκη (αρ. 22, 23, 35, Ν. 4042/2012).
1.2. Ειδικά Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΕΣΔΑ)
Τα Ειδικά Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων εμπεριέχονται στο ΕΣΔΑ και ρυθμίζουν συνολικά, σε επίπεδο χώρας, την ολοκληρωμένη διαχείριση των ειδικών ρευμάτων αποβλήτων (όπως π.χ. Αμίαντος, Υδράργυρος, Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων, Ζωικά Υποπροϊόντα). Τα ΕΕΣΔΑ των ειδικών ρευμάτων αποβλήτων ακολουθούν, ως προς το περιεχόμενό τους, τις γενικές και ειδικές απαιτήσεις του ΕΣΔΑ.
1.3. Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ)
Το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων καταρτίζεται για κάθε Περιφέρεια της χώρας, εξειδικεύοντας τις γενικές κατευθύνσεις που περιέχονται στο ΕΣΔΑ, τα ΕΕΣΔΑ και τα προγράμματα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του συνόλου των αποβλήτων που παράγονται σε μια Περιφέρεια. Βάσει του αρ. 186, τομέα ΣΤ. παρ. 29 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α), όπως τροποποιήθηκε από το αρ. 57, παρ. 7, Ν. 4042/2012, η έγκριση και ο έλεγχος της πορείας υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ, στο πλαίσιο του αντίστοιχου εθνικού σχεδιασμού, είναι αρμοδιότητα της οικείας Περιφέρειας.
Το ΠΕΣΔΑ εκπονείται και υλοποιείται από τον οικείο περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, εκτός αν δεν υφίσταται, οπότε υλοποιείται από την Περιφέρεια, μετά από έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης (αρ. 35, παρ. 2, Ν. 4042/2012). ΠΕΣΔΑ μπορεί να εκπονείται για περισσότερες της μία Περιφέρειες, βάσει του αρ. 35, παρ. 2 ε), Ν. 4042/2012. Εγκρίνεται με απόφαση του Περιφερειακού συμβουλίου, μετά από γνώμη της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης και εισήγηση της Δ/νσης ΠΕΧΩ της Περιφέρειας, του Τμήματος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Δ/νσης Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ (εισηγείται τη συμβατότητα του ΠΕΣΔΑ με τις κατευθύνσεις και τα μέτρα στο ΕΣΔΑ) και του Τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών (αρ. 35, παρ. 2, Ν. 4042/2012). Το ΠΕΣΔΑ αναθεωρείται ανά εξαετία ή νωρίτερα, αν προκύψει τεκμηριωμένη γι’ αυτό ανάγκη.
Το Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του ΥΠΕΚΑ ενημερώνει ανά τριετία την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εφαρμογή της οδηγίας 2008/98/ΕΚ και του Ν. 4042/2012, με την υποβολή τομεακής έκθεσης σε ηλεκτρονική μορφή. Η έκθεση αυτή περιλαμβάνει πληροφορίες για τη διαχείριση των αποβλήτων, για την επιτευχθείσα πρόοδο κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων και, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικές με τα μέτρα για τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού (αρ. 21, Ν. 4042/2012). Με βάση το αρ. 42 του Ν. 4042/2012, καθιερώνεται ηλεκτρονικό σύστημα συστηματικής συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης των αποβλήτων στο οποίο θα εισάγονται, μέσω διαδικτύου, από τους υπόχρεους οι Ετήσιες Εκθέσεις Παραγωγών Αποβλήτων , για όλα τα είδη των αποβλήτων του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ) (αρ. 42, Ν. 4042/2012).
2.1. Βασική Ορολογία
- των εσωτερικών χώρων διάθεσης των αποβλήτων (δηλαδή των χώρων υγειονομικής ταφής στους οποίους ένας παραγωγός αποβλήτων πραγματοποιεί τη διάθεσή τους στον τόπο παραγωγής) και κάθε μόνιμος (δηλαδή χρησιμοποιούμενος άνω του έτους) χώρος προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων, αλλά εξαιρουμένων:
- των εγκαταστάσεων στις οποίες εκφορτώνονται τα απόβλητα με σκοπό την προετοιμασία τους για περαιτέρω μεταφορά τους προς ανάκτηση χρήσιμων υλών, επεξεργασία ή διάθεση αλλού και
o της αποθήκευσης των αποβλήτων πριν από την ανάκτηση χρήσιμων υλών ή την επεξεργασία για διάστημα μικρότερο των τριών ετών κατά γενικό κανόνα και
- της αποθήκευσης αποβλήτων πριν από τη διάθεση για διάστημα μικρότερο του έτους (ΚΥΑ 29407/3508/2002)
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων) Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
2.2. Βασική Νομοθεσία
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων- Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από το Ν. 3854/10 (ΦΕΚ 94/Α), την ΚΥΑ 9268/469/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ 9269/470/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ οικ. 104826/2004 (ΦΕΚ 849/Β) και τα σχετικά προεδρικά διατάγματα.
Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α) «για την προστασίας του περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ 1016/Β)
ΠΔ 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον - Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει»
ΚΥΑ 2527/2009 (ΦΕΚ 83/Β) «Ειδικότερα ζητήματα και θέματα αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση των δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ)»
ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης», όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572/Β) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων». ΚΥΑ 114218/1997 (ΦΕΚ 1016/Β) «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων».
2.3. Φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων
Υπόχρεοι φορείς για τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, βάσει του άρθ. 7 της ΚΥΑ 50910/2727/2003 είναι οι οικείοι Δήμοι. Οι Δήμοι, βάσει του άρθ. 94 παρ. 25 του Ν. 3852/2010 είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης. Η διαχείριση πραγματοποιείται σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό που καταρτίζεται από την Περιφέρεια (αρ. 186, παρ. ΣΤ, αριθμ. 29 Ν. 3852/2010).
Για την ολική ή μερική διαχείριση των στερεών αποβλήτων, εντός των διοικητικών ορίων κάθε Περιφέρειας δημιουργήθηκαν σύνδεσμοι και ανώνυμες εταιρείες των Δήμων (βάσει του άρθ. 30 του Ν. 3536/2007), οι ΦΟΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 της ΚΥΑ 50910/2727/2003. Με βάση τον Ν. 4071/2012, εντός των διοικητικών ορίων κάθε περιφέρειας πλην την Αττικής, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης δημιουργείται περιφερειακός σύνδεσμος ΦΟΔΣΑ, ως ΝΠΔΔ, στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι δήμοι των διαχειριστικών ενοτήτων της Περιφέρειας . Στο ΦΟΔΣΑ περιέρχεται υποχρεωτικά η διαχείριση των εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας και διάθεσης στερεών αποβλήτων των Δήμων που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ. Έδρα του περιφερειακού ΦΟΔΣΑ ορίζεται η έδρα της οικείας Περιφέρειας, ενώ η χρονική διάρκεια λειτουργίας του ορίζεται σε τριάντα έτη (αρ. 13, Ν. 4071/2012). Οι Ν. 3536/2007, Ν. 3463/2006, η ΚΥΑ 50910/2727/2003 και η ΚΥΑ 2527/2009 καθορίζουν το γενικότερο πλαίσιο για τον τρόπο σύστασης, διοίκησης καθώς και τις αρμοδιότητες και λειτουργίες του (αρ. 1-7 ΚΥΑ 2527/2009 και αρ. 245-250 και 265 Ν. 3463/2006). Επίσης λεπτομέρειες καθορίζονται στα αρ. 64 του Ν. 4024/2012 και αρ. 13-17 του Ν. 4071/2012.
Σκοπός του περιφερειακού συνδέσμου ΦΟΔΣΑ είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ και ειδικότερα η εξειδίκευση και η υλοποίηση των στόχων και δράσεων αυτού για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, θαλάσσια μεταφορά ΑΣΑ, η επεξεργασία, ανάκτηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων της χωρικής τους αρμοδιότητας, σύμφωνα και με την ΚΥΑ 2527/2009.
Ιδιαίτερα για τη διαχείριση αποβλήτων στη Μητροπολιτική Περιφέρεια Αττικής, βάσει του άρθ. 211 του Ν. 3852/2010, αντί του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ), έχει πλέον συσταθεί ειδικός διαβαθμικός σύνδεσμος (Ειδικός Διαβαθμικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής - ΕΔΣΝΑ), ως ΝΠΔΔ με έδρα την Αθήνα, στον οποίο μετέχει η Μητροπολιτική Περιφέρεια Αττικής και υποχρεωτικά όλοι οι Δήμοι του Νομού Αττικής. Σκοπός του συνδέσμου είναι η προσωρινή αποθήκευση, η επεξεργασία, η ανακύκλωση και η εν γένει ανάκτηση και διάθεση στερεών αποβλήτων, η λειτουργία σχετικών εγκαταστάσεων, η κατασκευή μονάδων επεξεργασίας και ανάκτησης, καθώς και η αποκατάσταση υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (ΧΑΔΑ) εντός της χωρικής αρμοδιότητας της περιφέρειας Αττικής.
Σχετικά με τους ΦΟΔΣΑ νήσων, στις περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης συνίσταται σε κάθε μία από αυτές τις Περιφέρειες ΦΟΔΣΑ στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά οι Δήμοι όλων των διαχειριστικών ενοτήτων της Περιφέρειας. Ο ΦΟΔΣΑ νήσων είναι αρμόδιος για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων του συνόλου των Δήμων της Περιφέρειας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΠΕΔΣΑ (παρ. 1, αρ. 14, Ν. 4071/2012). Οι Δήμοι των Περιφερειών Ιονίων Νήσων και Βορείου και Νοτίου Αιγαίου ή οι υφιστάμενοι σύνδεσμοι, επιχειρήσεις και άλλα νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, είναι πλέον αρμόδιοι μόνο για τη διαχείριση των εγκαταστάσεων στερεών αποβλήτων που λειτουργούν στα διοικητικά τους όρια, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ της περιφέρειάς τους και για όσα θέματα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα του ΦΟΔΣΑ νήσων (παρ. 2, αρ. 14, Ν. 4071/2012).
Οι φορείς διαχείρισης αποβλήτων πρέπει να τηρούν χρονολογικά αρχεία με τις ποσότητες, τη φύση, την προέλευση και άλλα στοιχεία, όπως αναφέρονται στο αρ. 20 του Ν. 4042/2012 για τουλάχιστον δύο έτη και να διαθέτουν τις εν λόγω πληροφορίες, κατόπιν αιτήματος, στις αρμόδιες αρχές.
2.4. Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων
Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων ακολουθεί τις διατάξεις του Ν. 4014/2011 και της ΥΑ 1958/2012 (βλ. Παράρτημα 2, Πίνακας 2.5.). Έτσι διαμορφώνονται δύο βασικές κατηγορίες, η πρώτη (Α) και η δεύτερη (Β). Η πρώτη (Α) κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και χωρίζεται στις υποκατηγορίες:
Αντίστοιχα η δεύτερη (Β) κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες τα οποία χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν υπόκεινται σε ΜΠΕ, αλλά σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ).
2.5. Άδειες και εγκρίσεις
2.5.1. Για τις εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων
Με βάση το άρθ. 36 του Ν. 4042/2012, κάθε εγκατάσταση ή επιχείρηση ή φορέας διαχείρισης αποβλήτων που προτίθεται να εκτελέσει εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων υποχρεούται να λάβει:
1. Περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ)
2. Άδεια λειτουργίας
Η Περιβαλλοντική αδειοδότηση δίνεται σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση έργων του ΥΑ 1958/2012, από τις κατά περίπτωση αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών.
Στην Περιβαλλοντική αδειοδότηση αναγράφονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι και ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται. Ειδικότερα, στο περιεχόμενο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων)
Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Επιπτώσεων (ΜΠΕ) θα πρέπει να αποτυπώνεται τεκμηριωμένα και η διαχείριση αποβλήτων (ποιοτική και ποσοτική σύσταση αποβλήτων, διαστασιολόγηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας).
Οι περιβαλλοντικοί όροι σχετικά με τις εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων αποτελούν αυτοτελές κεφάλαιο της ΑΕΠΟ και με αυτούς ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται και οι αναγκαίες εργασίες παρακολούθησης και ελέγχου (παρ. 1, αρ. 36, Ν. 4042/2012).
Η άδεια λειτουργίας λαμβάνεται από τις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες, όπου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι κωδικοί αποβλήτων σύμφωνα με τον ΕΚΑ που υπόκεινται στις διαδικασίες επεξεργασίας των αποβλήτων.
Οι άδειες και εγκρίσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων που προβλέπονται στην υφιστάμενη νομοθεσία για έργα και δραστηριότητες που υπόκεινται σε Περιβαλλοντική αδειοδότηση, με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, όπως τροποποιήθηκε από το αρ. 55, παρ. 3, Ν. 4042/2012 και την Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, καταργούνται και ενσωματώνονται στις ΑΕΠΟ ή στις ΠΠΔ. Συνοπτική περιγραφή των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.1.
Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχει αναφορά και μελέτη σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς ο Ν. 3982/2011, αρ. 37 ορίζει ότι η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων για έργα και δραστηριότητες της πρώτης (Α) κατηγορίας, όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006 και ΚΥΑ 50910/2727/2003 αντίστοιχα, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Αντίστοιχα για τη δεύτερη (Β) κατηγορία καταργείται η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων, ενώ η σχετική άδεια διαχείρισης, όπου αυτή απαιτείται, ενσωματώνεται στην άδεια της εγκατάστασης (αρ. 37, σημ. β), Ν. 3982/2011).
Υφιστάμενες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, οι οποίες λειτουργούν και προβλέπονται από τον Εθνικό ή Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, εξακολουθούν να λειτουργούν.
2.5.2. Για εργασίες προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων
Ο Ν. 4042/2012, αρ. 26 ορίζει ότι ο παραγωγός ή ο κάτοχος των αποβλήτων υποχρεούται να τα υποβάλλει σε εργασίες ανάκτησης, σύμφωνα με τα αρ. 14 και 29 (Ν. 4042/2012), οι οποίες θα προηγούνται της τελικής διάθεσης. Οι άδειες μεταφόρτωσης, προσωρινής αποθήκευσης και επεξεργασίας, βάσει του αρ. 57, παρ. 1 α) του Ν. 4042/2012 καταργούνται. Σχετικά με τη διάθεση, ανάκτηση, προσωρινή αποθήκευση ή μεταφόρτωση στερεών αποβλήτων, βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8), του Ν. 4014/2011, του Ν. 3982/2011 και της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, απαιτείται Απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ για κατηγορία Α) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ για κατηγορία Β). Επίσης βάσει του αρ. 36 Ν. 4042/2012 απαιτείται και άδεια λειτουργίας. Οι εν λόγω εργασίες γίνονται με ευθύνη των επιχειρήσεων ή των εγκαταστάσεων διαχείρισης μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων. Συγκεκριμένα:
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται απογραφικό Μητρώο επιχειρήσεων ή εγκαταστάσεων που είναι υπεύθυνες για τη προσωρινή αποθήκευση, ανάκτηση ή/και διάθεση (R/D) των αποβλήτων για λογαριασμό τρίτων (ΦΟΔΣΑ, εργολάβοι, μεσίτες, κτλ.), το οποίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ και ανανεώνεται ανά 6 μήνες (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αρ. πρωτ. Οικ. 129043/4345/8-07-2011).
2.5.3. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά αποβλήτων
Για τις περιπτώσεις μη επικίνδυνων αποβλήτων εκδίδεται ενιαία άδεια συλλογής και μεταφοράς από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης των αντίστοιχων περιοχών που πραγματοποιείται η συλλογή και μεταφορά (αρ.36, παρ. 4, Ν. 4042/2012), η οποία χορηγείται βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8).Πιο συγκεκριμένα, λόγω των διοικητικών αλλαγών που επήλθαν κατόπιν της εφαρμογής του Ν. 3852/2010 και βάσει της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011, οι άδειες αναρτώνται πλέον στο δικτυακό τόπο του προγράμματος «Διαύγεια», ενώ εκδίδονται από:
Οι άδειες αδειοδοτούν τη δραστηριότητα και όχι τα μέσα συλλογής και μεταφοράς, ενώ σε αυτές θα πρέπει να αναφέρονται οι κωδικοί ΕΚΑ, να αποτυπώνονται σε πίνακα και να αντιστοιχίζονται με τα κατάλληλα οχήματα μεταφοράς και τα μέσα συλλογής, τηρώντας τις διαδικασίες της ΚΥΑ 114218/1997.
Οι αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για συλλογή και μεταφορά αποβλήτων έχουν την πλήρη ευθύνη για την οργάνωση των μέσων συλλογής και των οχημάτων μεταφοράς, την καταλληλότητά τους για την μεταφορά των αποβλήτων, την ασφαλή παράδοσή τους σε νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις προς περαιτέρω εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ή προς διασυνοριακή μεταφορά (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011).
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων) Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Ειδικές περιπτώσεις αδειοδότησης αποτελούν τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού και τα μη επικίνδυνα απόβλητα στο πεδίο εφαρμογής της εναλλακτικής διαχείρισης (Ν. 2939/2001, Ν. 3854/2010).
2.6. Αποθήκευση αποβλήτων- Υγειονομική Ταφή Αποβλήτων
Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προσδιορίζονται οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) που είναι αναγκαίες σε εθνικό επίπεδο για την κάλυψη των απαιτήσεων των Οδηγιών 1999/31/ΕΚ και 2008/98/ΕΚ και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας όσον αφορά το κόστος κατασκευής των έργων και το κόστος των ανταποδοτικού χαρακτήρα παρεχόμενων υπηρεσιών. Ειδικότερα, με την ανωτέρω απόφαση προσδιορίζεται ο αριθμός των αναγκαίων ΜΕΑ, οι εξυπηρετούμενες από αυτές περιοχές και κάθε άλλο στοιχείο που κρίνεται αναγκαίο για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων (παρ. 13, αρ. 17, Ν. 4071/2012)
2.6.1. ΧΑΔΑ
Σύμφωνα με το αρ. 10, παρ.2 της ΚΥΑ 50910/2727/2003, απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων. Όταν οι Δήμοι ή τα συνιστώμενα από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης νομικά πρόσωπα για τη διαχείριση αποβλήτων, σύμφωνα με το αρ. 30 του Ν. 3536/2007, χρησιμοποιούν Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), επιβάλλεται εις βάρος του οικείου Δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων χρηματικό πρόστιμο, βάσει του αρ. 37, παρ. 3, Ν. 4042/2012.
Οι ΦΟΔΣΑ, στα γεωγραφικά όρια των οποίων έχουν λειτουργήσει κατά τα τελευταία 20 έτη, χωρίς άδεια και κατά ανεξέλεγκτο τρόπο, χώροι διάθεσης ή αξιοποίησης αποβλήτων και οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί, πρέπει να λάβουν άδεια αποκατάστασής τους. Για το σκοπό αυτό, υποβάλλουν σχετική αίτηση που συνοδεύεται από Τεχνική Μελέτη Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης των σχετικών χώρων, στη Διεύθυνση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η σχετική άδεια χορηγείται από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (παρ. 2, αρ. 10, ΚΥΑ ΗΠ 50910/2727/2003, Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ. πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004).
Ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στα πλαίσια εφαρμογής της παρ.4 του αρ.7 της Πυροσβεστικής Διάταξης 9Α/2005, καλείται να εκδίδει σχετικές αποφάσεις συγκρότησης τριμελών επιτροπών ελέγχου χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που χρησιμοποιούνται από τους Δήμους με μη ελεγχόμενο τρόπο. Οι επιτροπές αποτελούνται από έναν Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, έναν Αξιωματικό της Ελληνικής Αστυνομίας και έναν υπάλληλο των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών, με την ιδιότητα του Δασολόγου ή Δασοπόνου (παρ. 4, αρ.7, Πυροσβεστική Διάταξη 9Α/2005). Υποβάλλουν εκθέσεις προς την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία και τις Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίες τις κοινοποιούν άμεσα στους Δήμους που αφορούν κατά περίπτωση. Αντίγραφα των εκθέσεων κοινοποιούνται με ευθύνη της Δ/νσης Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στη Δ/νση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.
Προκειμένου να παύσει άμεσα η λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, σε Διαχειριστικές Ενότητες Περιφερειών στις οποίες δεν υπάρχει εν λειτουργία ΧΥΤΑ προβλεπόμενος από τον αντίστοιχο ΠΕΣΔΑ, ούτε εν λειτουργία χώρος αποθήκευσης κατά την παρ. η’ αρ. 2 της ΚΥΑ 29407/3508/2002, μπορεί να καθορίζεται για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει την τριετία, με ΚΥΑ, ο τρόπος διαχείρισης των ΑΣΑ των δήμων της αντίστοιχης διαχειριστικής ενότητας, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων και εγκεκριμένων ΠΕΣΔΑ, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της εγγύτητας και της φέρουσας ικανότητας των εν λειτουργία εγκαταστάσεων διαχείρισης ΑΣΑ (αρ. 57, παρ. 5, Ν. 4042/2012).
Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ΧΑΔΑ, σύμφωνα με την Εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθ. πρωτ.οικ.109974/3106/22.10.2004, γίνεται με βάση της «πηγή ρύπανσης», το «μονοπάτι» διασποράς του ρυπαντικού φορτίου και τον «αποδέκτη» και στηρίζεται στα εξής στοιχεία:
Έτσι οι ΧΑΔΑ κατατάσσονται σε τέσσερις (4) κατηγορίες επικινδυνότητας ως εξής:
2.6.2. ΧΥΤΑ και μικροί ΧΥΤΑ
Αρμόδια υπηρεσία για την έκδοση άδειας λειτουργίας ΧΥΤΑ είναι η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα με το αρ. 57, παρ. 1 β) του Ν. 4042/2012. Την ευθύνη της παρακολούθησης των ΧΥΤΑ κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους (αρ. 14, ΚΥΑ 29407/3508/2002) καθώς και κατά τη διάρκεια της μετέπειτα φροντίδας αυτών έχει ο οικείος ΦΟΔΣΑ (αρ. 15, ΚΥΑ 29407/3508/2002). Τα στοιχεία που πρέπει να παρακολουθούνται από το ΦΟΔΣΑ παρατίθενται στον Πίνακα 2.4. του Παραρτήματος 2.
Με βάση την ΚΥΑ 4641/232/2006 στους ΧΥΤΑ απαιτείται να υπάρχουν:
Καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα πρακτικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας και υγιεινής, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία. Ταυτόχρονα, οι Φορείς Διαχείρισης (σε επίπεδο πλέον Περιφέρειας ή Μητροπολιτικής Περιφέρειας Αττικής) θα πρέπει να διασφαλίζουν την τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών των Χώρων Υγειονομικής Ταφής, των Εργοστασίων Μηχανικής Ανακύκλωσης, των Σταθμών Μεταφόρτωσης και του Αποτεφρωτήρα Νοσοκομειακών Απορριμμάτων.
Οι φορείς θα πρέπει να διαφυλάσσουν την επαρκή προστασία του ΧΥΤΑ έναντι κινδύνου πυρκαγιάς, βάσει της υπ’ αριθ. 9/2000 Πυροσβεστικής Διάταξης «Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις», όπως τροποποιήθηκε από την αριθ. 9A/2005/05 και ισχύει. Τα συνιστώμενα μέτρα αποσκοπούν στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των περιστατικών (ΚΥΑ 114298/1997). Παράλληλα οι Δήμοι αναλαμβάνουν τη λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το αρ. 75, παρ. Ι, τομέας β) εδάφιο 4 του Ν. 3463/2006.
Ο ΧΥΤΑ (ΚΥΑ 114218/1997) θα πρέπει να διαθέτει σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών και για την περίπτωση πυρκαγιάς στο ΧΥΤΑ, το οποίο πρέπει κατ' ελάχιστο να περιλαμβάνει: την ονομασία του πιθανού περιστατικού και περιγραφή του, την αιτιολόγηση της εμφάνισής του, τις συνέπειες που θα μπορούσε να προκαλέσει και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Επίσης πρέπει να διαθέτει εγχειρίδιο οδηγιών πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιάς για το προσωπικό, να έχει συγκροτήσει ομάδα κατάλληλα εκπαιδευμένης για την καταστολή πυρκαγιάς, να εκτελεί κατ’ έτος άσκηση πυρόσβεσης και κατά τους θερινούς μήνες να εφαρμόζει πρόγραμμα πυρασφάλειας.
Απαγορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου η καύση απορριμμάτων τόσο εντός των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) όσο και στους υφιστάμενους χώρους ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας ή βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων απ’ αυτές. Για τους ΧΥΤΑ που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας και σε απόσταση λιγότερη από 300 μέτρα, υποδεικνύεται από την κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία η λήψη πρόσθετων μέτρων, εάν αυτό απαιτείται.
Για τους «μικρούς ΧΥΤΑ» (χώροι υγειονομικής ταφής στερεών (μη επικίνδυνων) ή αδρανών αποβλήτων που εξυπηρετούν νησιά ή απομονωμένους οικισμούς και υπάγονται στις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο αρ. 3, παρ.4 της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 29407/3508/2002 και αναλύονται στην ΚΥΑ 4641/232/2006), ο φορέας λειτουργίας ενημερώνει την αρμόδια αρχή σχετικά με τις τυχόν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον που διαπιστώνονται κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης και συμμορφώνεται προς την απόφαση της αρμόδιας αρχής όσον αφορά το είδος και το χρονοδιάγραμμα των ληπτέων επανορθωτικών μέτρων. Η δαπάνη των μέτρων βαρύνει το φορέα. Ο φορέας λειτουργίας αναφέρει σε ετήσια βάση στις αρμόδιες αρχές τα αποτελέσματα της παρακολούθησης με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία, για να αποδεικνύεται η τήρηση των όρων της άδειας και να βελτιώνονται οι γνώσεις σχετικά με τη συμπεριφορά των αποβλήτων στους χώρους ταφής (Παράρτημα του άρθρου 4 της ΚΥΑ 4641/232/2006).
- των εσωτερικών χώρων διάθεσης των αποβλήτων (δηλαδή των χώρων υγειονομικής ταφής στους οποίους ένας παραγωγός αποβλήτων πραγματοποιεί τη διάθεσή τους στον τόπο παραγωγής) και κάθε μόνιμος (δηλαδή χρησιμοποιούμενος άνω του έτους) χώρος προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων, αλλά εξαιρουμένων:
- των εγκαταστάσεων στις οποίες εκφορτώνονται τα απόβλητα με σκοπό την προετοιμασία τους για περαιτέρω μεταφορά τους προς ανάκτηση χρήσιμων υλών, επεξεργασία ή διάθεση αλλού και
o της αποθήκευσης των αποβλήτων πριν από την ανάκτηση χρήσιμων υλών ή την επεξεργασία για διάστημα μικρότερο των τριών ετών κατά γενικό κανόνα και
- της αποθήκευσης αποβλήτων πριν από τη διάθεση για διάστημα μικρότερο του έτους (ΚΥΑ 29407/3508/2002)
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων) Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων- Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από το Ν. 3854/10 (ΦΕΚ 94/Α), την ΚΥΑ 9268/469/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ 9269/470/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ οικ. 104826/2004 (ΦΕΚ 849/Β) και τα σχετικά προεδρικά διατάγματα.
Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α) «για την προστασίας του περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ 1016/Β)
ΠΔ 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον - Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει»
ΚΥΑ 2527/2009 (ΦΕΚ 83/Β) «Ειδικότερα ζητήματα και θέματα αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση των δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ)»
ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης», όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572/Β) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων». ΚΥΑ 114218/1997 (ΦΕΚ 1016/Β) «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων».
Υπόχρεοι φορείς για τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, βάσει του άρθ. 7 της ΚΥΑ 50910/2727/2003 είναι οι οικείοι Δήμοι. Οι Δήμοι, βάσει του άρθ. 94 παρ. 25 του Ν. 3852/2010 είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης. Η διαχείριση πραγματοποιείται σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό που καταρτίζεται από την Περιφέρεια (αρ. 186, παρ. ΣΤ, αριθμ. 29 Ν. 3852/2010).
Για την ολική ή μερική διαχείριση των στερεών αποβλήτων, εντός των διοικητικών ορίων κάθε Περιφέρειας δημιουργήθηκαν σύνδεσμοι και ανώνυμες εταιρείες των Δήμων (βάσει του άρθ. 30 του Ν. 3536/2007), οι ΦΟΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 της ΚΥΑ 50910/2727/2003. Με βάση τον Ν. 4071/2012, εντός των διοικητικών ορίων κάθε περιφέρειας πλην την Αττικής, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης δημιουργείται περιφερειακός σύνδεσμος ΦΟΔΣΑ, ως ΝΠΔΔ, στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι δήμοι των διαχειριστικών ενοτήτων της Περιφέρειας . Στο ΦΟΔΣΑ περιέρχεται υποχρεωτικά η διαχείριση των εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας και διάθεσης στερεών αποβλήτων των Δήμων που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ. Έδρα του περιφερειακού ΦΟΔΣΑ ορίζεται η έδρα της οικείας Περιφέρειας, ενώ η χρονική διάρκεια λειτουργίας του ορίζεται σε τριάντα έτη (αρ. 13, Ν. 4071/2012). Οι Ν. 3536/2007, Ν. 3463/2006, η ΚΥΑ 50910/2727/2003 και η ΚΥΑ 2527/2009 καθορίζουν το γενικότερο πλαίσιο για τον τρόπο σύστασης, διοίκησης καθώς και τις αρμοδιότητες και λειτουργίες του (αρ. 1-7 ΚΥΑ 2527/2009 και αρ. 245-250 και 265 Ν. 3463/2006). Επίσης λεπτομέρειες καθορίζονται στα αρ. 64 του Ν. 4024/2012 και αρ. 13-17 του Ν. 4071/2012.
Σκοπός του περιφερειακού συνδέσμου ΦΟΔΣΑ είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ και ειδικότερα η εξειδίκευση και η υλοποίηση των στόχων και δράσεων αυτού για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, θαλάσσια μεταφορά ΑΣΑ, η επεξεργασία, ανάκτηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων της χωρικής τους αρμοδιότητας, σύμφωνα και με την ΚΥΑ 2527/2009.
Ιδιαίτερα για τη διαχείριση αποβλήτων στη Μητροπολιτική Περιφέρεια Αττικής, βάσει του άρθ. 211 του Ν. 3852/2010, αντί του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ), έχει πλέον συσταθεί ειδικός διαβαθμικός σύνδεσμος (Ειδικός Διαβαθμικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής - ΕΔΣΝΑ), ως ΝΠΔΔ με έδρα την Αθήνα, στον οποίο μετέχει η Μητροπολιτική Περιφέρεια Αττικής και υποχρεωτικά όλοι οι Δήμοι του Νομού Αττικής. Σκοπός του συνδέσμου είναι η προσωρινή αποθήκευση, η επεξεργασία, η ανακύκλωση και η εν γένει ανάκτηση και διάθεση στερεών αποβλήτων, η λειτουργία σχετικών εγκαταστάσεων, η κατασκευή μονάδων επεξεργασίας και ανάκτησης, καθώς και η αποκατάσταση υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (ΧΑΔΑ) εντός της χωρικής αρμοδιότητας της περιφέρειας Αττικής.
Σχετικά με τους ΦΟΔΣΑ νήσων, στις περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης συνίσταται σε κάθε μία από αυτές τις Περιφέρειες ΦΟΔΣΑ στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά οι Δήμοι όλων των διαχειριστικών ενοτήτων της Περιφέρειας. Ο ΦΟΔΣΑ νήσων είναι αρμόδιος για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων του συνόλου των Δήμων της Περιφέρειας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΠΕΔΣΑ (παρ. 1, αρ. 14, Ν. 4071/2012). Οι Δήμοι των Περιφερειών Ιονίων Νήσων και Βορείου και Νοτίου Αιγαίου ή οι υφιστάμενοι σύνδεσμοι, επιχειρήσεις και άλλα νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, είναι πλέον αρμόδιοι μόνο για τη διαχείριση των εγκαταστάσεων στερεών αποβλήτων που λειτουργούν στα διοικητικά τους όρια, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ της περιφέρειάς τους και για όσα θέματα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα του ΦΟΔΣΑ νήσων (παρ. 2, αρ. 14, Ν. 4071/2012).
Οι φορείς διαχείρισης αποβλήτων πρέπει να τηρούν χρονολογικά αρχεία με τις ποσότητες, τη φύση, την προέλευση και άλλα στοιχεία, όπως αναφέρονται στο αρ. 20 του Ν. 4042/2012 για τουλάχιστον δύο έτη και να διαθέτουν τις εν λόγω πληροφορίες, κατόπιν αιτήματος, στις αρμόδιες αρχές.
Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων ακολουθεί τις διατάξεις του Ν. 4014/2011 και της ΥΑ 1958/2012 (βλ. Παράρτημα 2, Πίνακας 2.5.). Έτσι διαμορφώνονται δύο βασικές κατηγορίες, η πρώτη (Α) και η δεύτερη (Β). Η πρώτη (Α) κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και χωρίζεται στις υποκατηγορίες:
Αντίστοιχα η δεύτερη (Β) κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες τα οποία χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν υπόκεινται σε ΜΠΕ, αλλά σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ).
2.5.1. Για τις εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων
Με βάση το άρθ. 36 του Ν. 4042/2012, κάθε εγκατάσταση ή επιχείρηση ή φορέας διαχείρισης αποβλήτων που προτίθεται να εκτελέσει εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων υποχρεούται να λάβει:
1. Περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ)
2. Άδεια λειτουργίας
Η Περιβαλλοντική αδειοδότηση δίνεται σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση έργων του ΥΑ 1958/2012, από τις κατά περίπτωση αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών.
Στην Περιβαλλοντική αδειοδότηση αναγράφονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι και ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται. Ειδικότερα, στο περιεχόμενο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων)
Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Επιπτώσεων (ΜΠΕ) θα πρέπει να αποτυπώνεται τεκμηριωμένα και η διαχείριση αποβλήτων (ποιοτική και ποσοτική σύσταση αποβλήτων, διαστασιολόγηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας).
Οι περιβαλλοντικοί όροι σχετικά με τις εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων αποτελούν αυτοτελές κεφάλαιο της ΑΕΠΟ και με αυτούς ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται και οι αναγκαίες εργασίες παρακολούθησης και ελέγχου (παρ. 1, αρ. 36, Ν. 4042/2012).
Η άδεια λειτουργίας λαμβάνεται από τις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες, όπου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι κωδικοί αποβλήτων σύμφωνα με τον ΕΚΑ που υπόκεινται στις διαδικασίες επεξεργασίας των αποβλήτων.
Οι άδειες και εγκρίσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων που προβλέπονται στην υφιστάμενη νομοθεσία για έργα και δραστηριότητες που υπόκεινται σε Περιβαλλοντική αδειοδότηση, με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, όπως τροποποιήθηκε από το αρ. 55, παρ. 3, Ν. 4042/2012 και την Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, καταργούνται και ενσωματώνονται στις ΑΕΠΟ ή στις ΠΠΔ. Συνοπτική περιγραφή των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.1.
Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχει αναφορά και μελέτη σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς ο Ν. 3982/2011, αρ. 37 ορίζει ότι η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων για έργα και δραστηριότητες της πρώτης (Α) κατηγορίας, όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006 και ΚΥΑ 50910/2727/2003 αντίστοιχα, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Αντίστοιχα για τη δεύτερη (Β) κατηγορία καταργείται η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων, ενώ η σχετική άδεια διαχείρισης, όπου αυτή απαιτείται, ενσωματώνεται στην άδεια της εγκατάστασης (αρ. 37, σημ. β), Ν. 3982/2011).
Υφιστάμενες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, οι οποίες λειτουργούν και προβλέπονται από τον Εθνικό ή Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, εξακολουθούν να λειτουργούν.
2.5.2. Για εργασίες προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων
Ο Ν. 4042/2012, αρ. 26 ορίζει ότι ο παραγωγός ή ο κάτοχος των αποβλήτων υποχρεούται να τα υποβάλλει σε εργασίες ανάκτησης, σύμφωνα με τα αρ. 14 και 29 (Ν. 4042/2012), οι οποίες θα προηγούνται της τελικής διάθεσης. Οι άδειες μεταφόρτωσης, προσωρινής αποθήκευσης και επεξεργασίας, βάσει του αρ. 57, παρ. 1 α) του Ν. 4042/2012 καταργούνται. Σχετικά με τη διάθεση, ανάκτηση, προσωρινή αποθήκευση ή μεταφόρτωση στερεών αποβλήτων, βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8), του Ν. 4014/2011, του Ν. 3982/2011 και της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, απαιτείται Απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ για κατηγορία Α) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ για κατηγορία Β). Επίσης βάσει του αρ. 36 Ν. 4042/2012 απαιτείται και άδεια λειτουργίας. Οι εν λόγω εργασίες γίνονται με ευθύνη των επιχειρήσεων ή των εγκαταστάσεων διαχείρισης μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων. Συγκεκριμένα:
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται απογραφικό Μητρώο επιχειρήσεων ή εγκαταστάσεων που είναι υπεύθυνες για τη προσωρινή αποθήκευση, ανάκτηση ή/και διάθεση (R/D) των αποβλήτων για λογαριασμό τρίτων (ΦΟΔΣΑ, εργολάβοι, μεσίτες, κτλ.), το οποίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ και ανανεώνεται ανά 6 μήνες (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αρ. πρωτ. Οικ. 129043/4345/8-07-2011).
2.5.3. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά αποβλήτων
Για τις περιπτώσεις μη επικίνδυνων αποβλήτων εκδίδεται ενιαία άδεια συλλογής και μεταφοράς από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης των αντίστοιχων περιοχών που πραγματοποιείται η συλλογή και μεταφορά (αρ.36, παρ. 4, Ν. 4042/2012), η οποία χορηγείται βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8).Πιο συγκεκριμένα, λόγω των διοικητικών αλλαγών που επήλθαν κατόπιν της εφαρμογής του Ν. 3852/2010 και βάσει της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011, οι άδειες αναρτώνται πλέον στο δικτυακό τόπο του προγράμματος «Διαύγεια», ενώ εκδίδονται από:
Οι άδειες αδειοδοτούν τη δραστηριότητα και όχι τα μέσα συλλογής και μεταφοράς, ενώ σε αυτές θα πρέπει να αναφέρονται οι κωδικοί ΕΚΑ, να αποτυπώνονται σε πίνακα και να αντιστοιχίζονται με τα κατάλληλα οχήματα μεταφοράς και τα μέσα συλλογής, τηρώντας τις διαδικασίες της ΚΥΑ 114218/1997.
Οι αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για συλλογή και μεταφορά αποβλήτων έχουν την πλήρη ευθύνη για την οργάνωση των μέσων συλλογής και των οχημάτων μεταφοράς, την καταλληλότητά τους για την μεταφορά των αποβλήτων, την ασφαλή παράδοσή τους σε νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις προς περαιτέρω εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ή προς διασυνοριακή μεταφορά (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011).
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων) Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Ειδικές περιπτώσεις αδειοδότησης αποτελούν τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού και τα μη επικίνδυνα απόβλητα στο πεδίο εφαρμογής της εναλλακτικής διαχείρισης (Ν. 2939/2001, Ν. 3854/2010).
Με βάση το άρθ. 36 του Ν. 4042/2012, κάθε εγκατάσταση ή επιχείρηση ή φορέας διαχείρισης αποβλήτων που προτίθεται να εκτελέσει εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων υποχρεούται να λάβει:
1. Περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ)
2. Άδεια λειτουργίας
Η Περιβαλλοντική αδειοδότηση δίνεται σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση έργων του ΥΑ 1958/2012, από τις κατά περίπτωση αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών.
Στην Περιβαλλοντική αδειοδότηση αναγράφονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι και ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται. Ειδικότερα, στο περιεχόμενο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων)
Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Επιπτώσεων (ΜΠΕ) θα πρέπει να αποτυπώνεται τεκμηριωμένα και η διαχείριση αποβλήτων (ποιοτική και ποσοτική σύσταση αποβλήτων, διαστασιολόγηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας).
Οι περιβαλλοντικοί όροι σχετικά με τις εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων αποτελούν αυτοτελές κεφάλαιο της ΑΕΠΟ και με αυτούς ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται και οι αναγκαίες εργασίες παρακολούθησης και ελέγχου (παρ. 1, αρ. 36, Ν. 4042/2012).
Η άδεια λειτουργίας λαμβάνεται από τις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες, όπου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι κωδικοί αποβλήτων σύμφωνα με τον ΕΚΑ που υπόκεινται στις διαδικασίες επεξεργασίας των αποβλήτων.
Οι άδειες και εγκρίσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων που προβλέπονται στην υφιστάμενη νομοθεσία για έργα και δραστηριότητες που υπόκεινται σε Περιβαλλοντική αδειοδότηση, με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, όπως τροποποιήθηκε από το αρ. 55, παρ. 3, Ν. 4042/2012 και την Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, καταργούνται και ενσωματώνονται στις ΑΕΠΟ ή στις ΠΠΔ. Συνοπτική περιγραφή των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.1.
Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχει αναφορά και μελέτη σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, καθώς ο Ν. 3982/2011, αρ. 37 ορίζει ότι η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων για έργα και δραστηριότητες της πρώτης (Α) κατηγορίας, όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006 και ΚΥΑ 50910/2727/2003 αντίστοιχα, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Αντίστοιχα για τη δεύτερη (Β) κατηγορία καταργείται η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων και στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων, ενώ η σχετική άδεια διαχείρισης, όπου αυτή απαιτείται, ενσωματώνεται στην άδεια της εγκατάστασης (αρ. 37, σημ. β), Ν. 3982/2011).
Υφιστάμενες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων, οι οποίες λειτουργούν και προβλέπονται από τον Εθνικό ή Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων, εξακολουθούν να λειτουργούν.
Ο Ν. 4042/2012, αρ. 26 ορίζει ότι ο παραγωγός ή ο κάτοχος των αποβλήτων υποχρεούται να τα υποβάλλει σε εργασίες ανάκτησης, σύμφωνα με τα αρ. 14 και 29 (Ν. 4042/2012), οι οποίες θα προηγούνται της τελικής διάθεσης. Οι άδειες μεταφόρτωσης, προσωρινής αποθήκευσης και επεξεργασίας, βάσει του αρ. 57, παρ. 1 α) του Ν. 4042/2012 καταργούνται. Σχετικά με τη διάθεση, ανάκτηση, προσωρινή αποθήκευση ή μεταφόρτωση στερεών αποβλήτων, βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8), του Ν. 4014/2011, του Ν. 3982/2011 και της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11, απαιτείται Απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ για κατηγορία Α) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ για κατηγορία Β). Επίσης βάσει του αρ. 36 Ν. 4042/2012 απαιτείται και άδεια λειτουργίας. Οι εν λόγω εργασίες γίνονται με ευθύνη των επιχειρήσεων ή των εγκαταστάσεων διαχείρισης μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων. Συγκεκριμένα:
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται απογραφικό Μητρώο επιχειρήσεων ή εγκαταστάσεων που είναι υπεύθυνες για τη προσωρινή αποθήκευση, ανάκτηση ή/και διάθεση (R/D) των αποβλήτων για λογαριασμό τρίτων (ΦΟΔΣΑ, εργολάβοι, μεσίτες, κτλ.), το οποίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ και ανανεώνεται ανά 6 μήνες (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αρ. πρωτ. Οικ. 129043/4345/8-07-2011).
Για τις περιπτώσεις μη επικίνδυνων αποβλήτων εκδίδεται ενιαία άδεια συλλογής και μεταφοράς από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης των αντίστοιχων περιοχών που πραγματοποιείται η συλλογή και μεταφορά (αρ.36, παρ. 4, Ν. 4042/2012), η οποία χορηγείται βάσει της ΚΥΑ 50910/2727/2003 (αρ. 8).Πιο συγκεκριμένα, λόγω των διοικητικών αλλαγών που επήλθαν κατόπιν της εφαρμογής του Ν. 3852/2010 και βάσει της Εγκυκλίου ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011, οι άδειες αναρτώνται πλέον στο δικτυακό τόπο του προγράμματος «Διαύγεια», ενώ εκδίδονται από:
Οι άδειες αδειοδοτούν τη δραστηριότητα και όχι τα μέσα συλλογής και μεταφοράς, ενώ σε αυτές θα πρέπει να αναφέρονται οι κωδικοί ΕΚΑ, να αποτυπώνονται σε πίνακα και να αντιστοιχίζονται με τα κατάλληλα οχήματα μεταφοράς και τα μέσα συλλογής, τηρώντας τις διαδικασίες της ΚΥΑ 114218/1997.
Οι αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για συλλογή και μεταφορά αποβλήτων έχουν την πλήρη ευθύνη για την οργάνωση των μέσων συλλογής και των οχημάτων μεταφοράς, την καταλληλότητά τους για την μεταφορά των αποβλήτων, την ασφαλή παράδοσή τους σε νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις προς περαιτέρω εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ή προς διασυνοριακή μεταφορά (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 129043/4345/8-7-2011).
Διαχείριση Αποβλήτων (Μη Επικίνδυνων, Επικίνδυνων και Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων) Θεσμικό πλαίσιο - Ρόλοι και αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Ειδικές περιπτώσεις αδειοδότησης αποτελούν τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρικού εξοπλισμού και τα μη επικίνδυνα απόβλητα στο πεδίο εφαρμογής της εναλλακτικής διαχείρισης (Ν. 2939/2001, Ν. 3854/2010).
Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προσδιορίζονται οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) που είναι αναγκαίες σε εθνικό επίπεδο για την κάλυψη των απαιτήσεων των Οδηγιών 1999/31/ΕΚ και 2008/98/ΕΚ και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας όσον αφορά το κόστος κατασκευής των έργων και το κόστος των ανταποδοτικού χαρακτήρα παρεχόμενων υπηρεσιών. Ειδικότερα, με την ανωτέρω απόφαση προσδιορίζεται ο αριθμός των αναγκαίων ΜΕΑ, οι εξυπηρετούμενες από αυτές περιοχές και κάθε άλλο στοιχείο που κρίνεται αναγκαίο για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων (παρ. 13, αρ. 17, Ν. 4071/2012)
2.6.1. ΧΑΔΑ
Σύμφωνα με το αρ. 10, παρ.2 της ΚΥΑ 50910/2727/2003, απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων. Όταν οι Δήμοι ή τα συνιστώμενα από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης νομικά πρόσωπα για τη διαχείριση αποβλήτων, σύμφωνα με το αρ. 30 του Ν. 3536/2007, χρησιμοποιούν Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), επιβάλλεται εις βάρος του οικείου Δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων χρηματικό πρόστιμο, βάσει του αρ. 37, παρ. 3, Ν. 4042/2012.
Οι ΦΟΔΣΑ, στα γεωγραφικά όρια των οποίων έχουν λειτουργήσει κατά τα τελευταία 20 έτη, χωρίς άδεια και κατά ανεξέλεγκτο τρόπο, χώροι διάθεσης ή αξιοποίησης αποβλήτων και οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί, πρέπει να λάβουν άδεια αποκατάστασής τους. Για το σκοπό αυτό, υποβάλλουν σχετική αίτηση που συνοδεύεται από Τεχνική Μελέτη Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης των σχετικών χώρων, στη Διεύθυνση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η σχετική άδεια χορηγείται από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (παρ. 2, αρ. 10, ΚΥΑ ΗΠ 50910/2727/2003, Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ. πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004).
Ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στα πλαίσια εφαρμογής της παρ.4 του αρ.7 της Πυροσβεστικής Διάταξης 9Α/2005, καλείται να εκδίδει σχετικές αποφάσεις συγκρότησης τριμελών επιτροπών ελέγχου χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που χρησιμοποιούνται από τους Δήμους με μη ελεγχόμενο τρόπο. Οι επιτροπές αποτελούνται από έναν Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, έναν Αξιωματικό της Ελληνικής Αστυνομίας και έναν υπάλληλο των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών, με την ιδιότητα του Δασολόγου ή Δασοπόνου (παρ. 4, αρ.7, Πυροσβεστική Διάταξη 9Α/2005). Υποβάλλουν εκθέσεις προς την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία και τις Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίες τις κοινοποιούν άμεσα στους Δήμους που αφορούν κατά περίπτωση. Αντίγραφα των εκθέσεων κοινοποιούνται με ευθύνη της Δ/νσης Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στη Δ/νση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.
Προκειμένου να παύσει άμεσα η λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, σε Διαχειριστικές Ενότητες Περιφερειών στις οποίες δεν υπάρχει εν λειτουργία ΧΥΤΑ προβλεπόμενος από τον αντίστοιχο ΠΕΣΔΑ, ούτε εν λειτουργία χώρος αποθήκευσης κατά την παρ. η’ αρ. 2 της ΚΥΑ 29407/3508/2002, μπορεί να καθορίζεται για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει την τριετία, με ΚΥΑ, ο τρόπος διαχείρισης των ΑΣΑ των δήμων της αντίστοιχης διαχειριστικής ενότητας, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων και εγκεκριμένων ΠΕΣΔΑ, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της εγγύτητας και της φέρουσας ικανότητας των εν λειτουργία εγκαταστάσεων διαχείρισης ΑΣΑ (αρ. 57, παρ. 5, Ν. 4042/2012).
Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ΧΑΔΑ, σύμφωνα με την Εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθ. πρωτ.οικ.109974/3106/22.10.2004, γίνεται με βάση της «πηγή ρύπανσης», το «μονοπάτι» διασποράς του ρυπαντικού φορτίου και τον «αποδέκτη» και στηρίζεται στα εξής στοιχεία:
Έτσι οι ΧΑΔΑ κατατάσσονται σε τέσσερις (4) κατηγορίες επικινδυνότητας ως εξής:
2.6.2. ΧΥΤΑ και μικροί ΧΥΤΑ
Αρμόδια υπηρεσία για την έκδοση άδειας λειτουργίας ΧΥΤΑ είναι η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα με το αρ. 57, παρ. 1 β) του Ν. 4042/2012. Την ευθύνη της παρακολούθησης των ΧΥΤΑ κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους (αρ. 14, ΚΥΑ 29407/3508/2002) καθώς και κατά τη διάρκεια της μετέπειτα φροντίδας αυτών έχει ο οικείος ΦΟΔΣΑ (αρ. 15, ΚΥΑ 29407/3508/2002). Τα στοιχεία που πρέπει να παρακολουθούνται από το ΦΟΔΣΑ παρατίθενται στον Πίνακα 2.4. του Παραρτήματος 2.
Με βάση την ΚΥΑ 4641/232/2006 στους ΧΥΤΑ απαιτείται να υπάρχουν:
Καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα πρακτικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας και υγιεινής, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία. Ταυτόχρονα, οι Φορείς Διαχείρισης (σε επίπεδο πλέον Περιφέρειας ή Μητροπολιτικής Περιφέρειας Αττικής) θα πρέπει να διασφαλίζουν την τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών των Χώρων Υγειονομικής Ταφής, των Εργοστασίων Μηχανικής Ανακύκλωσης, των Σταθμών Μεταφόρτωσης και του Αποτεφρωτήρα Νοσοκομειακών Απορριμμάτων.
Οι φορείς θα πρέπει να διαφυλάσσουν την επαρκή προστασία του ΧΥΤΑ έναντι κινδύνου πυρκαγιάς, βάσει της υπ’ αριθ. 9/2000 Πυροσβεστικής Διάταξης «Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις», όπως τροποποιήθηκε από την αριθ. 9A/2005/05 και ισχύει. Τα συνιστώμενα μέτρα αποσκοπούν στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των περιστατικών (ΚΥΑ 114298/1997). Παράλληλα οι Δήμοι αναλαμβάνουν τη λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το αρ. 75, παρ. Ι, τομέας β) εδάφιο 4 του Ν. 3463/2006.
Ο ΧΥΤΑ (ΚΥΑ 114218/1997) θα πρέπει να διαθέτει σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών και για την περίπτωση πυρκαγιάς στο ΧΥΤΑ, το οποίο πρέπει κατ' ελάχιστο να περιλαμβάνει: την ονομασία του πιθανού περιστατικού και περιγραφή του, την αιτιολόγηση της εμφάνισής του, τις συνέπειες που θα μπορούσε να προκαλέσει και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Επίσης πρέπει να διαθέτει εγχειρίδιο οδηγιών πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιάς για το προσωπικό, να έχει συγκροτήσει ομάδα κατάλληλα εκπαιδευμένης για την καταστολή πυρκαγιάς, να εκτελεί κατ’ έτος άσκηση πυρόσβεσης και κατά τους θερινούς μήνες να εφαρμόζει πρόγραμμα πυρασφάλειας.
Απαγορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου η καύση απορριμμάτων τόσο εντός των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) όσο και στους υφιστάμενους χώρους ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας ή βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων απ’ αυτές. Για τους ΧΥΤΑ που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας και σε απόσταση λιγότερη από 300 μέτρα, υποδεικνύεται από την κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία η λήψη πρόσθετων μέτρων, εάν αυτό απαιτείται.
Για τους «μικρούς ΧΥΤΑ» (χώροι υγειονομικής ταφής στερεών (μη επικίνδυνων) ή αδρανών αποβλήτων που εξυπηρετούν νησιά ή απομονωμένους οικισμούς και υπάγονται στις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο αρ. 3, παρ.4 της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 29407/3508/2002 και αναλύονται στην ΚΥΑ 4641/232/2006), ο φορέας λειτουργίας ενημερώνει την αρμόδια αρχή σχετικά με τις τυχόν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον που διαπιστώνονται κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης και συμμορφώνεται προς την απόφαση της αρμόδιας αρχής όσον αφορά το είδος και το χρονοδιάγραμμα των ληπτέων επανορθωτικών μέτρων. Η δαπάνη των μέτρων βαρύνει το φορέα. Ο φορέας λειτουργίας αναφέρει σε ετήσια βάση στις αρμόδιες αρχές τα αποτελέσματα της παρακολούθησης με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία, για να αποδεικνύεται η τήρηση των όρων της άδειας και να βελτιώνονται οι γνώσεις σχετικά με τη συμπεριφορά των αποβλήτων στους χώρους ταφής (Παράρτημα του άρθρου 4 της ΚΥΑ 4641/232/2006).
Σύμφωνα με το αρ. 10, παρ.2 της ΚΥΑ 50910/2727/2003, απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων. Όταν οι Δήμοι ή τα συνιστώμενα από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης νομικά πρόσωπα για τη διαχείριση αποβλήτων, σύμφωνα με το αρ. 30 του Ν. 3536/2007, χρησιμοποιούν Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), επιβάλλεται εις βάρος του οικείου Δήμου ή των ανωτέρω νομικών προσώπων χρηματικό πρόστιμο, βάσει του αρ. 37, παρ. 3, Ν. 4042/2012.
Οι ΦΟΔΣΑ, στα γεωγραφικά όρια των οποίων έχουν λειτουργήσει κατά τα τελευταία 20 έτη, χωρίς άδεια και κατά ανεξέλεγκτο τρόπο, χώροι διάθεσης ή αξιοποίησης αποβλήτων και οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί, πρέπει να λάβουν άδεια αποκατάστασής τους. Για το σκοπό αυτό, υποβάλλουν σχετική αίτηση που συνοδεύεται από Τεχνική Μελέτη Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης των σχετικών χώρων, στη Διεύθυνση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η σχετική άδεια χορηγείται από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (παρ. 2, αρ. 10, ΚΥΑ ΗΠ 50910/2727/2003, Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ. πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004).
Ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στα πλαίσια εφαρμογής της παρ.4 του αρ.7 της Πυροσβεστικής Διάταξης 9Α/2005, καλείται να εκδίδει σχετικές αποφάσεις συγκρότησης τριμελών επιτροπών ελέγχου χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που χρησιμοποιούνται από τους Δήμους με μη ελεγχόμενο τρόπο. Οι επιτροπές αποτελούνται από έναν Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, έναν Αξιωματικό της Ελληνικής Αστυνομίας και έναν υπάλληλο των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών, με την ιδιότητα του Δασολόγου ή Δασοπόνου (παρ. 4, αρ.7, Πυροσβεστική Διάταξη 9Α/2005). Υποβάλλουν εκθέσεις προς την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία και τις Δ/νσεις Πολιτικής Προστασίας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίες τις κοινοποιούν άμεσα στους Δήμους που αφορούν κατά περίπτωση. Αντίγραφα των εκθέσεων κοινοποιούνται με ευθύνη της Δ/νσης Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στη Δ/νση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.
Προκειμένου να παύσει άμεσα η λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, σε Διαχειριστικές Ενότητες Περιφερειών στις οποίες δεν υπάρχει εν λειτουργία ΧΥΤΑ προβλεπόμενος από τον αντίστοιχο ΠΕΣΔΑ, ούτε εν λειτουργία χώρος αποθήκευσης κατά την παρ. η’ αρ. 2 της ΚΥΑ 29407/3508/2002, μπορεί να καθορίζεται για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει την τριετία, με ΚΥΑ, ο τρόπος διαχείρισης των ΑΣΑ των δήμων της αντίστοιχης διαχειριστικής ενότητας, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων και εγκεκριμένων ΠΕΣΔΑ, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της εγγύτητας και της φέρουσας ικανότητας των εν λειτουργία εγκαταστάσεων διαχείρισης ΑΣΑ (αρ. 57, παρ. 5, Ν. 4042/2012).
Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των ΧΑΔΑ, σύμφωνα με την Εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθ. πρωτ.οικ.109974/3106/22.10.2004, γίνεται με βάση της «πηγή ρύπανσης», το «μονοπάτι» διασποράς του ρυπαντικού φορτίου και τον «αποδέκτη» και στηρίζεται στα εξής στοιχεία:
Έτσι οι ΧΑΔΑ κατατάσσονται σε τέσσερις (4) κατηγορίες επικινδυνότητας ως εξής:
Αρμόδια υπηρεσία για την έκδοση άδειας λειτουργίας ΧΥΤΑ είναι η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα με το αρ. 57, παρ. 1 β) του Ν. 4042/2012. Την ευθύνη της παρακολούθησης των ΧΥΤΑ κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους (αρ. 14, ΚΥΑ 29407/3508/2002) καθώς και κατά τη διάρκεια της μετέπειτα φροντίδας αυτών έχει ο οικείος ΦΟΔΣΑ (αρ. 15, ΚΥΑ 29407/3508/2002). Τα στοιχεία που πρέπει να παρακολουθούνται από το ΦΟΔΣΑ παρατίθενται στον Πίνακα 2.4. του Παραρτήματος 2.
Με βάση την ΚΥΑ 4641/232/2006 στους ΧΥΤΑ απαιτείται να υπάρχουν:
Καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα πρακτικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας και υγιεινής, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία. Ταυτόχρονα, οι Φορείς Διαχείρισης (σε επίπεδο πλέον Περιφέρειας ή Μητροπολιτικής Περιφέρειας Αττικής) θα πρέπει να διασφαλίζουν την τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών των Χώρων Υγειονομικής Ταφής, των Εργοστασίων Μηχανικής Ανακύκλωσης, των Σταθμών Μεταφόρτωσης και του Αποτεφρωτήρα Νοσοκομειακών Απορριμμάτων.
Οι φορείς θα πρέπει να διαφυλάσσουν την επαρκή προστασία του ΧΥΤΑ έναντι κινδύνου πυρκαγιάς, βάσει της υπ’ αριθ. 9/2000 Πυροσβεστικής Διάταξης «Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις», όπως τροποποιήθηκε από την αριθ. 9A/2005/05 και ισχύει. Τα συνιστώμενα μέτρα αποσκοπούν στην πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των περιστατικών (ΚΥΑ 114298/1997). Παράλληλα οι Δήμοι αναλαμβάνουν τη λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το αρ. 75, παρ. Ι, τομέας β) εδάφιο 4 του Ν. 3463/2006.
Ο ΧΥΤΑ (ΚΥΑ 114218/1997) θα πρέπει να διαθέτει σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών και για την περίπτωση πυρκαγιάς στο ΧΥΤΑ, το οποίο πρέπει κατ' ελάχιστο να περιλαμβάνει: την ονομασία του πιθανού περιστατικού και περιγραφή του, την αιτιολόγηση της εμφάνισής του, τις συνέπειες που θα μπορούσε να προκαλέσει και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Επίσης πρέπει να διαθέτει εγχειρίδιο οδηγιών πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιάς για το προσωπικό, να έχει συγκροτήσει ομάδα κατάλληλα εκπαιδευμένης για την καταστολή πυρκαγιάς, να εκτελεί κατ’ έτος άσκηση πυρόσβεσης και κατά τους θερινούς μήνες να εφαρμόζει πρόγραμμα πυρασφάλειας.
Απαγορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου η καύση απορριμμάτων τόσο εντός των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) όσο και στους υφιστάμενους χώρους ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας ή βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων απ’ αυτές. Για τους ΧΥΤΑ που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας και σε απόσταση λιγότερη από 300 μέτρα, υποδεικνύεται από την κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία η λήψη πρόσθετων μέτρων, εάν αυτό απαιτείται.
Για τους «μικρούς ΧΥΤΑ» (χώροι υγειονομικής ταφής στερεών (μη επικίνδυνων) ή αδρανών αποβλήτων που εξυπηρετούν νησιά ή απομονωμένους οικισμούς και υπάγονται στις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο αρ. 3, παρ.4 της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 29407/3508/2002 και αναλύονται στην ΚΥΑ 4641/232/2006), ο φορέας λειτουργίας ενημερώνει την αρμόδια αρχή σχετικά με τις τυχόν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον που διαπιστώνονται κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης και συμμορφώνεται προς την απόφαση της αρμόδιας αρχής όσον αφορά το είδος και το χρονοδιάγραμμα των ληπτέων επανορθωτικών μέτρων. Η δαπάνη των μέτρων βαρύνει το φορέα. Ο φορέας λειτουργίας αναφέρει σε ετήσια βάση στις αρμόδιες αρχές τα αποτελέσματα της παρακολούθησης με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία, για να αποδεικνύεται η τήρηση των όρων της άδειας και να βελτιώνονται οι γνώσεις σχετικά με τη συμπεριφορά των αποβλήτων στους χώρους ταφής (Παράρτημα του άρθρου 4 της ΚΥΑ 4641/232/2006).
3.1. Βασική ορολογία
- ως εργασία διάθεσης D15, όταν εκτελείται εν αναμονή μιας από τις εργασίες διάθεσης που αναφέρονται στα σημεία D1 έως D14 του Παραρτήματος ΙΙΙ ΚΥΑ Η.Π. 13588/725/2006, και
- ως εργασία ανάκτησης R13, όταν εκτελείται εν αναμονή μιας από τις εργασίες ανάκτησης που αναφέρονται στα σημεία R1 έως R12 του Παραρτήματος IV της παραπάνω ΚΥΑ.
- Κάθε εργασία απόθεσης αποβλήτων επί ή εντός του εδάφους νοείται ως αποθήκευση όταν εκτελείται:
- Στην έννοια της αποθήκευσης δεν υπάγεται η προσωρινή αποθήκευση δηλαδή η αποθήκευση η οποία εκτελείται στο χώρο παραγωγής των επικίνδυνων αποβλήτων και η οποία αποτελεί μέρος της παραγωγικής διαδικασίας της δραστηριότητας, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 7 (παρ. Α.1.β και παρ. Β.1.β2).
3.2. Βασική Νομοθεσία
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
Ν. 3835/2010 (ΦΕΚ 43/Α) «Κύρωση της τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους»
Απόφαση 2000/532/ΕΚ «Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων», όπως τροποποιήθηκε με τις 2001/573/ΕΚ και 2001/118/ΕΚ (EEL 47/16-2-01) και ισχύει
KYA 8111.1/41/09/2009 (ΦΕΚ 412/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της υπ’ αριθμ. 2007/71/ΕΚ Οδηγίας. Αντικατάσταση της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 3418/07/02 (ΦΕΚ 712/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και καταλοίπων φορτίου»
ΚΥΑ 8668/2007 (ΦΕΚ 287/Β) «Έγκριση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Α) της υπ. αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του αρ. 7 (παρ. 1) της υπ. αριθμ. 91/156/ΕΚ οδηγίας του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991»
ΚΥΑ 13588/725/2006 (ΦΕΚ 383/Β) «Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 91/689/ΕΟΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991» , όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ 24944/1159/2006 (ΦΕΚ 791/Β) «Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Β) της υπ’ αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρου 7 (παρ. 1) της Οδηγίας 91/156/ΕΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
3.3. Φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων
Φορέας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων είναι ο παραγωγός ή ο κάτοχος επικίνδυνων αποβλήτων, ο οποίος διαθέτει τις απαιτούμενες από τη νομοθεσία άδειες και εγκρίσεις, όπως ορίζονται από το αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Ο φορέας λειτουργίας της εγκατάστασης επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων οφείλει να τηρεί χρονολογικά αρχεία, με βάση το αρ. 20 του Ν. 4042/2012, για τουλάχιστον τρία έτη και να διαβιβάζει προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, ετήσια Έκθεση Παραγωγού αποβλήτων σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. οικ. 172509/4266/2-10-07 Εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ και την παρ. 4 γ) του αρ. 11 της ΚΥΑ 13588/725/2006. Με το αρ. 42 του Ν. 4042/2012 αναμένεται να υλοποιηθούν κατόπιν σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων, οι διαδικασίες για την ηλεκτρονική καταχώρηση των εκθέσεων.
3.4. Άδειες και εγκρίσεις
3.4.1. Άδειες και εγκρίσεις για την επεξεργασία και διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων
Η επεξεργασία και διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων προϋποθέτει την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ενώ με βάση τον Ν. 3982/2011, αρ. 37, η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων της πρώτης (Α) κατηγορίας -όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος- όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Η αντίστοιχη άδεια επεξεργασίας/διαχείρισης καταργείται.
Με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του αρ. 57, παρ. 1. γ) 2., Ν. 4042/2012. Αν ο οργανισμός ή η επιχείρηση δραστηριοποιείται σε εργασίας διάθεσης-ανάκτησης, συλλογής και μεταφοράς και διασυνοριακής μεταφοράς, το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης είναι αθροιστικό, ενώ ο φορέας διαχείρισης θα πρέπει να προσκομίζει στην αδειοδοτούσα αρχή για κάθε επιμέρους εργασία διαχείρισης, βεβαίωση της ασφαλιστικής εταιρίας στην οποία θα βεβαιώνεται ότι η εν λόγω εργασία καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Σε περίπτωση αδυναμίας ασφαλιστικής κάλυψης συγκεκριμένου αποβλήτου κατά τη συλλογή και μεταφορά (διασυνοριακή ή μη) ο οργανισμός ή η επιχείρηση μπορεί να προσκομίσει στην αδειοδοτούσα αρχή εγγυητική επιστολή υπέρ του Δημοσίου. Ο οργανισμός ή η επιχείρηση που δραστηριοποιείται στα έργα και δραστηριότητες που απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης άδειας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή ισόποση εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
Οι παραπάνω βεβαιώσεις θα πρέπει να προσκομίζονται στην αρμόδια αρχή έκδοσης της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Για τον φορέα νέου έργου ή δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, η έκδοση του ασφαλιστηρίου (ή της εγγυητικής επιστολής) αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη της λειτουργίας (αρ. 57, παρ. 1. γ)2., Ν. 4042/2012).
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ ή άδειες συλλογής και μεταφοράς για εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006, υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην ως άνω Υπηρεσία τις εν λόγω ΑΕΠΟ ή τις άδειες συλλογής και μεταφοράς που αυτές εκδίδουν για τους φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και τις σχετικές αποφάσεις τροποποίησης, ανανέωσης ή ανάκλησης, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο.
3.4.2. Άδειες και εγκρίσεις για τις εργασίες προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων επικίνδυνων αποβλήτων
Οι άδειες μεταφόρτωσης, αποθήκευσης και επεξεργασίας, αξιοποίησης/ανάκτησης και διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων καταργούνται (αρ. 57, παρ 1. γ) Ν. 4042/2012) και αντικαθίστανται από τις ΑΕΠΟ/ΠΠΔ και τις άδειες λειτουργίας, όπως αναφέρεται στο αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Ήδη για την αποθήκευση επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, βάσει του αρ. 7, παρ. Α1. της ΚΥΑ 13588/725/2006/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 και το Ν. 4014/2011. Στις εν λόγω εργασίες αποθήκευσης περιλαμβάνονται και οι εργασίες αποθήκευσης που διενεργούνται από λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων (σχετική αναφορά γίνεται στην παράγραφο 3.5. του παρόντος).
Η ΜΠΕ ή η Τεχνική έκθεση που απαιτείται κατά περίπτωση, ανάλογα με την κατηγορία του έργου ή της δραστηριότητας, σε ότι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις κατηγορίες των αποβλήτων κατά ΕΚΑ και τις ποσότητές τους, την εργασία διάθεσης ή ανάκτησης (D ή R) και το χώρο διαχείρισης των αποβλήτων. Αντίστοιχα στην ΑΕΠΟ κάθε εγκατάστασης θα πρέπει να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι κατά ΕΚΑ και οι ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε εργασία διαχείρισης (ανάκτηση ή διάθεση -R ή D), αλλά και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-2011).
Με βάση την παραπάνω εγκύκλιο, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που εκτελεί εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων (πλην της προσωρινής αποθήκευσης στο χώρο παραγωγής των αποβλήτων ή με σκοπό την ανάκτηση των αποβλήτων αυτών στην παραγωγική διαδικασία) υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες, σύμφωνα με το αρθ.57, παρ. 1. γ) 2. Ν. 4042/2012.
3.4.3. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων
Με βάση το αρ. 23, παρ. 11 και το αρ. 7 παρ. Β, αριθ. 1.β1) της ΚΥΑ 13588/725/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 (αρ. 3), για τη συλλογή και μεταφορά επικινδύνων αποβλήτων απαιτείται άδεια. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται υποβολή αίτησης από τον ενδιαφερόμενο που συνοδεύεται από στοιχεία και πληροφορίες που προβλέπονται στον Ν. 1741/1987 και στην ΥΑ υπ’αριθ. 71538/2868/1997 όπως ισχύουν, καθώς και στο ΠΔ 104/1999. Η μελέτη και τα ως άνω στοιχεία και πληροφορίες εξειδικεύονται στις Γενικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Η άδεια συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων συμπεριλαμβάνεται στα δικαιολογητικά που υποβάλλονται για τη χορήγηση των αδειών κυκλοφορίας των φορτηγών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης (ΦΙΧ) μεταφοράς των εν λόγω αποβλήτων (αρ. 20, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Αναπόσπαστο μέρος της άδειας είναι η θεωρημένη μελέτη οργάνωσης δικτύου συλλογής μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, η οποία θα πρέπει να είναι στη διάθεση των αρμοδίων κατά τόπους ελεγκτικών αρχών. Προκειμένου για τα επικίνδυνα απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων (ΕΑΥΜ) σύμφωνα με την ΚΥΑ οικ. 146163/2012 :
Κατά τη συλλογή, τη μεταφορά και την προσωρινή αποθήκευσή τους, τα επικίνδυνα απόβλητα συσκευάζονται και σημαίνονται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 17, παρ. 1 του Ν. 4042/2012. Επίσης, κατά την μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων στο εσωτερικό της χώρας, προβλέπεται να συνοδεύονται από έγγραφα αναγνώρισης που μπορεί να υπάρχουν και σε ηλεκτρονική μορφή και τα οποία περιέχουν τα ενδεδειγμένα δεδομένα που εκτίθενται στο Παράρτημα ΙΒ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006. Τα έντυπα αναγνώρισης, όπως ορίζονται στο αρ. 10 της ΚΥΑ 13588/725/2006, πρέπει να τηρούνται για τουλάχιστον 12 μήνες (αρ. 20, παρ. 2, Ν. 4024/2012).
Κατά την πραγματοποίηση των εργασιών συλλογής και μεταφοράς, ο φορέας που το αναλαμβάνει υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα απαιτούμενα μέτρα που προβλέπονται στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του εργασιακού περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις άδειες που εκδίδονται από το ΥΠΕΚΑ, για την πραγματοποίηση κάθε εργασίας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται:
Βάσει του αρ. 3, παρ. 1, στ. της ΚΥΑ 8668/2007, στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι εγγεγραμμένοι σ’αυτό, θα πρέπει να ενημερώνουν τις Υπηρεσίες αδειοδότησης σχετικά με οποιεσδήποτε σημαντικές μεταβολές των στοιχείων του φακέλου καταχώρησης στο μητρώο (παρ. 2, αρ. 20, ΚΥΑ 146163/2012). Συνοπτικός Πίνακας των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.2.
3.4.4. Διασυνοριακή μεταφορά
Σύμφωνα με τον Ν. 4042/2012 (αρ. 57, παρ. 1 γ)1. ), η άδεια διασυνοριακής μεταφοράς των επικίνδυνων αποβλήτων αντικαθίσταται με τη φράση «έγγραφη συγκατάθεση στη διασυνοριακή μεταφορά». Για την περίπτωση εξαγωγών, εισαγωγών, διαμετακόμισης επικίνδυνων αποβλήτων, απαιτείται έγγραφη συγκατάθεση της Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, με την οποία εγκρίνεται το περιεχόμενο του προβλεπόμενου στον Κανονισμό ΕΚ 1013/2006 εγγράφου κοινοποίησης και διατυπώνονται όροι για την εκτέλεση της μεταφοράς (αρ. 57, παρ. 1. γ) 3., Ν 4042/2012).
Στην περίπτωση εξαγωγών ή εισαγωγών επικίνδυνων αποβλήτων επιλέγονται σημεία εξόδου-εσόδου από το ΥΠΕΚΑ (αρ. 7, παρ. Γ1γ, ΚΥΑ 13588/725/2006). Για τη χορήγηση της έγγραφης συγκατάθεσης, συμπληρώνεται από τον ενδιαφερόμενο φορέα το αντίστοιχο έγγραφο παρακολούθησης. Το έγγραφο αυτό, όπως κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τις εξής πληροφορίες:
- Αφετηρία - προορισμός (εγκατάσταση - υπεύθυνος εγκατάστασης - στοιχεία εγκατάστασης)
- Μεταφορέας (στοιχεία εταιρίας - τρόπος μεταφοράς - στοιχεία μεταφορικού μέσου)
- Απόβλητα (ονομασία - χημική σύνθεση - φυσικά χαρακτηριστικά - ποσότητα)
- Ταξινόμηση αποβλήτων (κλάση UN - κωδικός ΕΚΑ)
- Αριθμός και τύπος συσκευασιών
- Ημερομηνία μεταφοράς
- Αριθμός εγγράφου κοινοποίησης
3.5. Υποδοχή επικίνδυνων αποβλήτων από Λιμενικές Εγκαταστάσεις
Για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων από τις λιμενικές εγκαταστάσεις θα πρέπει να καταρτίζεται σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με το αρ. 5 της ΚΥΑ 8111.1/41/2009, στο οποίο θα περιγράφονται υποχρεωτικώς όλες οι φάσεις παραλαβής, συλλογής, μεταφοράς, προσωρινής αποθήκευσης, πιθανής επεξεργασίας και οριστικής νόμιμης διάθεσης των παραγόμενων αποβλήτων στα λιμάνια. Το σχέδιο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Κανονισμού Λειτουργίας των λιμενικών εγκαταστάσεων. Με βάση τις ισχύουσες άδειες εξαγωγής επικίνδυνων αποβλήτων, για την προσωρινή αποθήκευση φορτίων σε χώρο των λιμένων εξαγωγής ή διαμετακόμισης, εν αναμονή περαιτέρω μεταφοράς, πρέπει να υπάρχει σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Αρχής του λιμένα.
Τα σχέδια καταρτίζονται με ευθύνη των φορέων διαχείρισης λιμένων (όπως ορίζονται στο αρ. 2 της ανωτέρω ΚΥΑ), υποβάλλονται στη Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής (Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου) και εφόσον είναι πλήρη, διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες, με βάση το αρ. 5 της ανωτέρω ΚΥΑ, για γνωμοδότηση. Η έγκριση του σχεδίου πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, κατόπιν γνωμοδότησης των οικείων Δ/νσεων ΠΕΧΩ της Περιφέρειας (Περιφερειακές Ενότητες) και Δ/νσεων ΠΕΧΩΣΧ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η παρακολούθηση της εφαρμογής των σχεδίων πραγματοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, σε συνεργασία με την οικεία Περιφερειακή Διοίκηση Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ. και Λιμενική Αρχή καθώς και από την Δ/νση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τη Δ/νση ΠΕΧΩ της οικείας Περιφέρειας.
Οι φορείς διαχείρισης λιμένων μεριμνούν ώστε το κόστος των λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία, συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας και της τελικής διάθεσης των αποβλήτων, να καλύπτεται με την είσπραξη τέλους από τα πλοία (αρ. 8 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Επίσης υποχρεούνται να εκπονούν τις απαιτούμενες μελέτες για τη λήψη, στο όνομα του φορέα, Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και εφόσον απαιτείται και των απαραίτητων αδειών αποβλήτων, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (αρ. 12 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Ταυτόχρονα, έχουν την ευθύνη για την προσωρινή αποθήκευση των αστικών αποβλήτων στο χώρο ευθύνης τους (ΚΥΑ 50910/2727/2003).
Ο πλοίαρχος είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει, βάσει του αρ. 6 της ΚΥΑ 8111.1/41/2009, για το περιεχόμενο σε απόβλητα του πλοίου του (όπως αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της ΚΥΑ 8111.1/41/2009), τον φορέα διαχείρισης λιμένα που θα καταπλεύσει το πλοίο, τον ανάδοχο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων εάν δεν είναι ο ίδιος με τον φορέα διαχείρισης λιμένα, και την αρμόδια Λιμενική Αρχή (αρ. 8 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Οι φορείς διαχείρισης μεριμνούν για την καταχώριση σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων των στοιχείων που τους κοινοποιούν οι πλοίαρχοι (αρ.12 ΚΥΑ 8111.1/41/2009), για την τήρηση αντιγράφων των εντύπων αναγνώρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και των αναφερόμενων στην ΚΥΑ 13588/725/2006.
3.6. Αποθήκευση Επικίνδυνων Αποβλήτων και ΧΥΤΕΑ
Σύμφωνα με την ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006 διακρίνονται δύο περιπτώσεις:
Γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχουν συστήματα ελέγχου και έγκαιρης ειδοποίησης τυχόν διαρροής ή ατυχήματος σε κάθε χώρο αποθήκευσης επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και να τηρείται μητρώο εγκατάστασης αποθήκευσης από τον υπεύθυνο της εγκατάστασης αποθήκευσης, κατά το αρ.. 11, παρ. 4 της ΚΥΑ 13588/725/2006 (όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 8668/2007).
Η τελική διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων επί ή εντός του εδάφους (χώροι υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων- ΧΥΤΕΑ) γίνεται κατά τρόπο ώστε να πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Πριν από την έναρξη λειτουργίας του ΧΥΤΕΑ απαιτείται η κατάρτιση προγραμμάτων ελέγχου και παρακολούθησής του, τα οποία υποβάλλονται για έγκριση στην αρμόδια υπηρεσία για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου. Ο φορέας λειτουργίας του ΧΥΤΕΑ υποχρεούται πριν την έναρξη λειτουργίας να συντάξει σχέδιο αντιμετώπισης υπερβάσεων οριακών τιμών, αστοχιών και εκτάκτων περιστατικών και να το διαβιβάσει και στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου υπηρεσία (αρ. 4, Κεφ. 5, ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006).
Ειδικές περιπτώσεις αφορούν τη χορήγηση άδειας για την εναπόθεση ή αποθήκευση αποβλήτων που περιέχουν αμίαντο και ο σχεδιασμός παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων από λιμενικές εγκαταστάσεις, οι οποίες βάσει του Ν. 3852/2012 (αρ. 186) αποτελούν αρμοδιότητα των Περιφερειών (τομέας Έργων-Χωροταξίας-Περιβάλλοντος).
3.8. Παρακολούθηση και Έλεγχοι
3.8.1. Υποβολή εκθέσεων
Οι εγκαταστάσεις ή οι επιχειρήσεις που παράγουν απόβλητα υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις παραγωγού αποβλήτων. Οι κάτοχοι ή οι φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων συντάσσουν ετήσια έκθεση την οποία διαβιβάζουν στην αδειοδοτούσα αρχή και τα περιεχόμενα της οποίας αναφέρονται στο αρ. 4, κεφ. 10 & 13 της ΚΥΑ 24944/1159/2006 (αρ. 3, παρ.2, ΚΥΑ 8668/2007). Με το Ν. 4042/2012, προβλέπεται οι Ετήσιες Εκθέσεις Παραγωγών Αποβλήτων να εισάγονται μέσω διαδικτύου σε ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής από τους υπόχρεους, για όλα τα είδη των αποβλήτων και στη συνέχεια να παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες των υποβληθέντων στοιχείων για κάθε εγκατάσταση.
Η παρακολούθηση των παραγόμενων τύπων και ποσοτήτων αποβλήτων και η εν συνεχεία διαχείρισή τους με μία ή και περισσότερες περιβαλλοντικά αποδεκτές εργασίες (R ή D) μέχρι και την ασφαλή τελική τους διάθεση, περιλαμβάνεται στην ΜΠΕ, αποτυπώνεται στην ΑΕΠΟ, επιβεβαιώνεται στην ετήσια έκθεση παραγωγού αποβλήτων και τέλος υπόκειται σε περιβαλλοντικό έλεγχο από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές (αρ. 19, παρ. 1, Ν. 4042/2012).
3.8.2. Έλεγχοι και επιθεωρήσεις
Κάθε έργο ή δραστηριότητα κατηγορίας Α ή Β, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος, υπόκειται σε προληπτικές και τακτικές ή έκτακτες επιθεωρήσεις για τον έλεγχο της τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και τήρησης των ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ από (αρ. 20, Ν. 4014/2011):
Στο πλαίσιο της εφαρμογής του ΠΔ 148/2009 έχει δημιουργηθεί σε κεντρικό επίπεδο (ΥΠΕΚΑ) το αυτοτελές γραφείο για την πρόληψη και την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών «Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών» (ΣΥΓΑΠΕΖ), το οποίο εποπτεύει, ελέγχει και συντονίζει τις σχετικές δράσεις με τις γνωμοδοτικές Επιτροπές Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ) που έχουν συγκροτηθεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης σε όλες τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας, βάσει του ίδιου ΠΔ.
Το ΣΥΓΑΠΕΖ ως αρμόδια αρχή σε κεντρικό επίπεδο, έχει την εποπτεία τήρησης των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης και συντονίζει και κατευθύνει το έργο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία έχει αρμοδιότητα για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης, μέσω των ΠΕΑΠΖ, όταν η ζημιά συμβαίνει στα διοικητικά της όρια και δεν συντρέχουν
άλλοι λόγοι (Εγκύκλιος Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρ.πρωτ.οικ. 65/22-11-2011). Βασικό ρόλο έχει η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος κατά την αξιολόγηση των αιτημάτων, τη διενέργεια ελέγχων για την τήρηση των υποχρεώσεων από τους φορείς εκμετάλλευσης και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (αρ. 13, 16, 17 ΠΔ 148/2009).
Η κάθε ΠΕΑΠΖ είναι αρμόδια (έγγραφο υπ’ αριθμ. 1724/19-10-2010 του γραφείου ειδικής γραμματέως της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας):
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι για την τήρηση των υποχρεώσεων σε δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του ΠΔ 148/2009 (εργασίες διαχείρισης αποβλήτων-συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση, ανάκτηση και διάθεση επικίνδυνων και μη επικίνδυνων αποβλήτων-, διάθεση σε ΧΥΤΑ, λειτουργία μονάδων αποτέφρωσης) διενεργούνται αυτεπάγγελτα ή κατόπιν καταγγελίας από τους κατά τόπους αρμόδιους Τομείς της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) (αρ. 16, ΠΔ 148/2009).
Με απόφαση του Περιφερειάρχη ή κατ’ εξουσιοδότηση του, έχουν συγκροτηθεί ειδικά Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ). Η αρμοδιότητά τους μπορεί να είναι περιφερειακής εμβέλειας ή/και επιπέδου Περιφερειακής Ενότητας, ενώ στη σύνθεσή τους μπορεί να συμμετέχει και εκπρόσωπος του Δήμου στον οποίο βρίσκεται η σχετική εγκατάσταση ή δραστηριότητα (αρ. 20 Ν. 4014/2011).
Ο έλεγχος που ασκούν τα ΚΕΠΠΕ δεν περιορίζεται μόνο στα έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α ή Β, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος. Τα ΚΕΠΠΕ είναι αρμόδια για τον έλεγχο της εφαρμογής γενικά της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην περιοχή χωρικής αρμοδιότητάς τους (αρ. 55, παρ. 1, Ν. 4042/2012).
Ιδιαίτερα για τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, βάσει του Ν. 4042/2012, αρ. 57, παρ. 1. Γ) 5., για τη διενέργεια ελέγχων κατά τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, αρμόδιες υπηρεσίες είναι οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ και οι κατά τόπους αρμόδιες Τελωνειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι σε κάθε εγκατάσταση, δραστηριότητα ή επιχείρηση που προβαίνει σε διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων πραγματοποιούνται από την ΕΥΕΠ και τις αρμόδιες υπηρεσίες, σύμφωνα με το αρ. 14, παρ.1, ΚΥΑ 13588/725/2006, ενώ στις επιθεωρήσεις δύναται να συμμετέχει και εκπρόσωπος του οικείου Δήμου.
3.9. Έκτακτα περιστατικά - Προστασία της υγείας των πολιτών
Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, λαμβάνονται από τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και σε συνεργασία με τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς, όλα τα αναγκαία μέτρα, έχοντας πάντα υπόψη το συντονιστικό ρόλο και τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, όπως ορίζονται στο ΠΔ 151/2004, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Τα μέτρα αυτά εφαρμόζονται προκειμένου να μην αποτελέσουν τα επικίνδυνα απόβλητα απειλή κατά του πληθυσμού ή του περιβάλλοντος (ΚΥΑ 13588/725/2006 και ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Συνοπτικός Πίνακας των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.3.
3.9.1. Συλλογή και μεταφορά
Σύμφωνα με τις άδειες που εκδίδονται, η εταιρεία/ο φορέας που έχει αναλάβει τις διαδικασίες συλλογής και μεταφοράς υποχρεούται, τουλάχιστον μια εργάσιμη μέρα πριν την πραγματοποίηση της μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, να ενημερώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες (όπως ορίζει η κάθε άδεια) για την πρόθεσή της να μεταφέρει απόβλητα από και προς αυτές, με την αποστολή του αντίστοιχου εντύπου αναγνώρισης. Εάν σε οποιοδήποτε στάδιο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς συμβεί κάποιο ατύχημα, η εταιρεία/ο φορέας υποχρεούται:
Σε περίπτωση εκούσιας/ ακούσιας ρύπανσης ή περιστατικού έκτακτης ανάγκης η εταιρεία/ο φορέας καθίσταται υπεύθυνη για την κάλυψη των ζημιών προς τρίτους και την επαναφορά του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάσταση. Επίσης λαμβάνει άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο καθώς και υποβάλλει στην αδειοδοτούσα αρχή σχέδιο αντιμετώπισης των ως άνω επιπτώσεων.
3.9.2. Αποθήκευση, Επεξεργασία ή ανάκτηση
Ειδικά για τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων, το ΥΠΕΚΑ έχει θεσπίσει (με την Εγκύκλιο αρ. 18, αρ. πρωτ. οικ.: 134365/7002/7-12-2011) «κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων». Στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης ή επεξεργασίας ή ανάκτησης επικίνδυνων αποβλήτων:
o Σε περίπτωση υπέρβασης των οριακών τιμών εκπομπής, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης ενεργεί το ταχύτερο δυνατόν για την άρση των αιτιών της υπέρβασης και, σύμφωνα με το αρ. 4, παρ.2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006 και τον Ν. 3852/2010, ενημερώνει:
- Σε περίπτωση βλάβης, αστοχίας ή εκδήλωσης έκτακτου περιστατικού, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης υποχρεούται να περιορίσει ή να διακόψει τη λειτουργία μόλις τούτο καταστεί εφικτό έως ότου αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και να ενημερώσει σχετικά, σύμφωνα με το αρ. 4, κεφάλαιο 4, παρ. 2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006:
3.9.3. Εξυγίανση και αποκατάσταση
Την ευθύνη της εξυγίανσης ή/και της αποκατάστασης του χώρου που έχει ρυπανθεί με επικίνδυνα απόβλητα την έχει ο φορέας διαχείρισης ή ο κάτοχος των αποβλήτων, με δικό του κόστος.
Κατά την εξυγίανση και αποκατάσταση των χώρων, ζητείται να υποβληθεί Ειδική Μελέτη Εξυγίανσης-Αποκατάστασης του χώρου, με βάση τις «Πρότυπες Προδιαγραφές Τεχνικής Μελέτης Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης» του ΥΠΕΚΑ (Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ.πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004, κεφ. 7, αρ. 4, ΚΥΑ 24944/1159/2006), από τον κάτοχο ή φορέα διαχείρισης των αποβλήτων, προς τη Δ/νση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οι εργασίες και τα έργα επιτόπιας εξυγίανσης ή/και αποκατάστασης του περιβάλλοντος των χώρων, γίνονται κατόπιν έκδοσης της απόφασης έγκρισης αυτών των εργασιών από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (αρ. 12, παρ.1, ΚΥΑ 13588/725/2006). Σε περίπτωση ρύπανσης χώρου με επικίνδυνα απόβλητα, συνεπεία ατυχήματος, ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποφασίζει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση του ατυχήματος και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ενημερώνει τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (αρ. 12, παρ.3, ΚΥΑ 13588/725/2006).
3.9.4. Περιπτώσεις επικίνδυνων αποβλήτων άγνωστης προέλευσης
Στην περίπτωση που ο κάτοχος των αποβλήτων είναι άγνωστος τηρούνται οι άνω διαδικασίες εξυγίανσης και αποκατάστασης. Σύμφωνα με το αρ. 12, παρ. 2, ΚΥΑ 13588/725/2006, το ΠΔ 148/2009 και τον Ν. 3852/2010, η ευθύνη και το κόστος για εξυγίανση ή/και αποκατάσταση του χώρου καθώς και όλα τα αναγκαία μέτρα στην περίπτωση αγνώστους κατόχου ή μέχρις ότου διαπιστωθεί η ταυτότητα του παραγωγού ή κατόχου των επικίνδυνων αποβλήτων βαρύνουν την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση στα όρια της οποίας βρίσκονται τα επικίνδυνα απόβλητα.
Σε περίπτωση καταγγελιών, μετά την εξέταση των οποίων προκύπτει περιβαλλοντική ζημιά αλλά δεν ταυτοποιείται ο υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης, ο Γενικός Επιθεωρητής ΕΥΕΠ διαβιβάζει το αίτημα για ανάληψη δράσης στην κατά περίπτωση αρμόδια αρχή, η οποία θα πρέπει να έχει μεριμνήσει έγκαιρα για την εξασφάλιση των σχετικών πόρων (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ-Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρ. πρωτ. οικ. 65/22-11-2011).
3.10. Ειδικά θέματα
3.10.1. Ειδικά ρεύματα αποβλήτων
Με βάση την ΚΥΑ 8668/2007 όπου εγκρίνεται ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), ορίζονται τα εξής ειδικά ρεύματα αποβλήτων:
Επίσης, με την ΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β) «Μέτρα, όροι και προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) ορίζονται λεπτομερέστερα οι κατευθύνσεις για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ.
Με την ΚΥΑ 21017/84/2009 (ΦΕΚ 1287/Β) «Όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο» ορίζονται λεπτομέρειες για τη διαχείριση αμιαντούχων υλικών. Για ειδικότερες περιπτώσεις ισχύει η ειδική θεματική νομοθεσία.
3.10.2. Ραδιενεργά απόβλητα
Ραδιενεργά απόβλητα είναι τα ραδιενεργά υλικά σε αέρια, υγρή ή στερεά μορφή, για τα οποία δεν προβλέπεται περαιτέρω χρήση από τις χώρες προέλευσης και προορισμού, ή από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, του οποίου την απόφαση αποδέχονται οι χώρες αυτές, και τα οποία ελέγχονται ως ραδιενεργά απόβλητα από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.), βάσει της ΚΥΑ 1014(ΦΟΡ)94/2001 (ΦΕΚ 216/Β). Τα ραδιενεργά απόβλητα αποτελούν ειδική κατηγορία αποβλήτων, η οποία διέπεται από ειδική νομοθεσία, καθώς παρουσιάζουν εξαιρετικές ιδιαιτερότητες και εντάσσονται στις αρμοδιότητες της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία συστάθηκε με το άρθρο 28 του Ν. 1733/1987 (ΦΕΚ 171/Α).
Η Ε.Ε.Α.Ε. καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς χορήγησης άδειας εισαγωγής, παραγωγής, κατοχής και χρήσης ραδιενεργών υλικών, συμπεριλαμβανομένων των σχάσιμων υλικών και της εισαγωγής, κατασκευής και λειτουργίας μηχανημάτων ιοντιζουσών ακτινοβολιών. Παρέχει, τροποποιεί ή ανακαλεί, αιτιολογημένα, άδειες παραγωγής, κατοχής, διάθεσης και χρήσης ραδιενεργών ουσιών (ραδιοϊσοτόπων και ιχνηθετημένων ενώσεων), καθώς και κάθε φύσης
ραδιενεργών πηγών, περιλαμβανομένων και των σχάσιμων υλικών. Επίσης καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς διαχείρισης, αποθήκευσης και απόρριψης των ραδιενεργών καταλοίπων και συντάσσει, σε συνεργασία με τις λοιπές αρμόδιες κρατικές αρχές, σχέδια έκτακτης ανάγκης από πυρηνικά ή ακτινικά ατυχήματα. Εκδίδει οδηγίες ασφάλειας για τη διαφύλαξη, διάθεση, μεταφορά και αποθήκευση των ραδιενεργών υλικών και εισηγείται στους κατά περίπτωση αρμόδιους υπουργούς την έκδοση υπουργικών αποφάσεων για τη διαδικασία ελέγχου και την τήρηση των διαδικασιών.
Στις διασυνοριακές αποστολές ραδιενεργών αποβλήτων ή αναλωμένου καυσίμου, εφαρμόζεται το Π.Δ. 83/2010 (ΦΕΚ 147/Α), υπό τις προϋποθέσεις των αρθ. 1 και 2. Το Π.Δ. 83/2010 θεσπίζει κοινοτικό σύστημα επιτήρησης και ελέγχου των διασυνοριακών αποστολών ραδιενεργών αποβλήτων και αναλωμένου καυσίμου, ώστε να εξασφαλίζεται η κατάλληλη προστασία του πληθυσμού.
- ως εργασία διάθεσης D15, όταν εκτελείται εν αναμονή μιας από τις εργασίες διάθεσης που αναφέρονται στα σημεία D1 έως D14 του Παραρτήματος ΙΙΙ ΚΥΑ Η.Π. 13588/725/2006, και
- ως εργασία ανάκτησης R13, όταν εκτελείται εν αναμονή μιας από τις εργασίες ανάκτησης που αναφέρονται στα σημεία R1 έως R12 του Παραρτήματος IV της παραπάνω ΚΥΑ.
- Κάθε εργασία απόθεσης αποβλήτων επί ή εντός του εδάφους νοείται ως αποθήκευση όταν εκτελείται:
- Στην έννοια της αποθήκευσης δεν υπάγεται η προσωρινή αποθήκευση δηλαδή η αποθήκευση η οποία εκτελείται στο χώρο παραγωγής των επικίνδυνων αποβλήτων και η οποία αποτελεί μέρος της παραγωγικής διαδικασίας της δραστηριότητας, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 7 (παρ. Α.1.β και παρ. Β.1.β2).
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
Ν. 3835/2010 (ΦΕΚ 43/Α) «Κύρωση της τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους»
Απόφαση 2000/532/ΕΚ «Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων», όπως τροποποιήθηκε με τις 2001/573/ΕΚ και 2001/118/ΕΚ (EEL 47/16-2-01) και ισχύει
KYA 8111.1/41/09/2009 (ΦΕΚ 412/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της υπ’ αριθμ. 2007/71/ΕΚ Οδηγίας. Αντικατάσταση της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 3418/07/02 (ΦΕΚ 712/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και καταλοίπων φορτίου»
ΚΥΑ 8668/2007 (ΦΕΚ 287/Β) «Έγκριση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Α) της υπ. αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του αρ. 7 (παρ. 1) της υπ. αριθμ. 91/156/ΕΚ οδηγίας του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991»
ΚΥΑ 13588/725/2006 (ΦΕΚ 383/Β) «Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 91/689/ΕΟΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991» , όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ 24944/1159/2006 (ΦΕΚ 791/Β) «Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Β) της υπ’ αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρου 7 (παρ. 1) της Οδηγίας 91/156/ΕΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Φορέας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων είναι ο παραγωγός ή ο κάτοχος επικίνδυνων αποβλήτων, ο οποίος διαθέτει τις απαιτούμενες από τη νομοθεσία άδειες και εγκρίσεις, όπως ορίζονται από το αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Ο φορέας λειτουργίας της εγκατάστασης επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων οφείλει να τηρεί χρονολογικά αρχεία, με βάση το αρ. 20 του Ν. 4042/2012, για τουλάχιστον τρία έτη και να διαβιβάζει προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, ετήσια Έκθεση Παραγωγού αποβλήτων σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. οικ. 172509/4266/2-10-07 Εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ και την παρ. 4 γ) του αρ. 11 της ΚΥΑ 13588/725/2006. Με το αρ. 42 του Ν. 4042/2012 αναμένεται να υλοποιηθούν κατόπιν σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων, οι διαδικασίες για την ηλεκτρονική καταχώρηση των εκθέσεων.
3.4.1. Άδειες και εγκρίσεις για την επεξεργασία και διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων
Η επεξεργασία και διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων προϋποθέτει την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ενώ με βάση τον Ν. 3982/2011, αρ. 37, η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων της πρώτης (Α) κατηγορίας -όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος- όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Η αντίστοιχη άδεια επεξεργασίας/διαχείρισης καταργείται.
Με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του αρ. 57, παρ. 1. γ) 2., Ν. 4042/2012. Αν ο οργανισμός ή η επιχείρηση δραστηριοποιείται σε εργασίας διάθεσης-ανάκτησης, συλλογής και μεταφοράς και διασυνοριακής μεταφοράς, το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης είναι αθροιστικό, ενώ ο φορέας διαχείρισης θα πρέπει να προσκομίζει στην αδειοδοτούσα αρχή για κάθε επιμέρους εργασία διαχείρισης, βεβαίωση της ασφαλιστικής εταιρίας στην οποία θα βεβαιώνεται ότι η εν λόγω εργασία καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Σε περίπτωση αδυναμίας ασφαλιστικής κάλυψης συγκεκριμένου αποβλήτου κατά τη συλλογή και μεταφορά (διασυνοριακή ή μη) ο οργανισμός ή η επιχείρηση μπορεί να προσκομίσει στην αδειοδοτούσα αρχή εγγυητική επιστολή υπέρ του Δημοσίου. Ο οργανισμός ή η επιχείρηση που δραστηριοποιείται στα έργα και δραστηριότητες που απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης άδειας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή ισόποση εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
Οι παραπάνω βεβαιώσεις θα πρέπει να προσκομίζονται στην αρμόδια αρχή έκδοσης της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Για τον φορέα νέου έργου ή δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, η έκδοση του ασφαλιστηρίου (ή της εγγυητικής επιστολής) αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη της λειτουργίας (αρ. 57, παρ. 1. γ)2., Ν. 4042/2012).
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ ή άδειες συλλογής και μεταφοράς για εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006, υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην ως άνω Υπηρεσία τις εν λόγω ΑΕΠΟ ή τις άδειες συλλογής και μεταφοράς που αυτές εκδίδουν για τους φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και τις σχετικές αποφάσεις τροποποίησης, ανανέωσης ή ανάκλησης, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο.
3.4.2. Άδειες και εγκρίσεις για τις εργασίες προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων επικίνδυνων αποβλήτων
Οι άδειες μεταφόρτωσης, αποθήκευσης και επεξεργασίας, αξιοποίησης/ανάκτησης και διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων καταργούνται (αρ. 57, παρ 1. γ) Ν. 4042/2012) και αντικαθίστανται από τις ΑΕΠΟ/ΠΠΔ και τις άδειες λειτουργίας, όπως αναφέρεται στο αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Ήδη για την αποθήκευση επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, βάσει του αρ. 7, παρ. Α1. της ΚΥΑ 13588/725/2006/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 και το Ν. 4014/2011. Στις εν λόγω εργασίες αποθήκευσης περιλαμβάνονται και οι εργασίες αποθήκευσης που διενεργούνται από λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων (σχετική αναφορά γίνεται στην παράγραφο 3.5. του παρόντος).
Η ΜΠΕ ή η Τεχνική έκθεση που απαιτείται κατά περίπτωση, ανάλογα με την κατηγορία του έργου ή της δραστηριότητας, σε ότι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις κατηγορίες των αποβλήτων κατά ΕΚΑ και τις ποσότητές τους, την εργασία διάθεσης ή ανάκτησης (D ή R) και το χώρο διαχείρισης των αποβλήτων. Αντίστοιχα στην ΑΕΠΟ κάθε εγκατάστασης θα πρέπει να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι κατά ΕΚΑ και οι ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε εργασία διαχείρισης (ανάκτηση ή διάθεση -R ή D), αλλά και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-2011).
Με βάση την παραπάνω εγκύκλιο, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που εκτελεί εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων (πλην της προσωρινής αποθήκευσης στο χώρο παραγωγής των αποβλήτων ή με σκοπό την ανάκτηση των αποβλήτων αυτών στην παραγωγική διαδικασία) υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες, σύμφωνα με το αρθ.57, παρ. 1. γ) 2. Ν. 4042/2012.
3.4.3. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων
Με βάση το αρ. 23, παρ. 11 και το αρ. 7 παρ. Β, αριθ. 1.β1) της ΚΥΑ 13588/725/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 (αρ. 3), για τη συλλογή και μεταφορά επικινδύνων αποβλήτων απαιτείται άδεια. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται υποβολή αίτησης από τον ενδιαφερόμενο που συνοδεύεται από στοιχεία και πληροφορίες που προβλέπονται στον Ν. 1741/1987 και στην ΥΑ υπ’αριθ. 71538/2868/1997 όπως ισχύουν, καθώς και στο ΠΔ 104/1999. Η μελέτη και τα ως άνω στοιχεία και πληροφορίες εξειδικεύονται στις Γενικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Η άδεια συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων συμπεριλαμβάνεται στα δικαιολογητικά που υποβάλλονται για τη χορήγηση των αδειών κυκλοφορίας των φορτηγών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης (ΦΙΧ) μεταφοράς των εν λόγω αποβλήτων (αρ. 20, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Αναπόσπαστο μέρος της άδειας είναι η θεωρημένη μελέτη οργάνωσης δικτύου συλλογής μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, η οποία θα πρέπει να είναι στη διάθεση των αρμοδίων κατά τόπους ελεγκτικών αρχών. Προκειμένου για τα επικίνδυνα απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων (ΕΑΥΜ) σύμφωνα με την ΚΥΑ οικ. 146163/2012 :
Κατά τη συλλογή, τη μεταφορά και την προσωρινή αποθήκευσή τους, τα επικίνδυνα απόβλητα συσκευάζονται και σημαίνονται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 17, παρ. 1 του Ν. 4042/2012. Επίσης, κατά την μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων στο εσωτερικό της χώρας, προβλέπεται να συνοδεύονται από έγγραφα αναγνώρισης που μπορεί να υπάρχουν και σε ηλεκτρονική μορφή και τα οποία περιέχουν τα ενδεδειγμένα δεδομένα που εκτίθενται στο Παράρτημα ΙΒ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006. Τα έντυπα αναγνώρισης, όπως ορίζονται στο αρ. 10 της ΚΥΑ 13588/725/2006, πρέπει να τηρούνται για τουλάχιστον 12 μήνες (αρ. 20, παρ. 2, Ν. 4024/2012).
Κατά την πραγματοποίηση των εργασιών συλλογής και μεταφοράς, ο φορέας που το αναλαμβάνει υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα απαιτούμενα μέτρα που προβλέπονται στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του εργασιακού περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις άδειες που εκδίδονται από το ΥΠΕΚΑ, για την πραγματοποίηση κάθε εργασίας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται:
Βάσει του αρ. 3, παρ. 1, στ. της ΚΥΑ 8668/2007, στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι εγγεγραμμένοι σ’αυτό, θα πρέπει να ενημερώνουν τις Υπηρεσίες αδειοδότησης σχετικά με οποιεσδήποτε σημαντικές μεταβολές των στοιχείων του φακέλου καταχώρησης στο μητρώο (παρ. 2, αρ. 20, ΚΥΑ 146163/2012). Συνοπτικός Πίνακας των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.2.
3.4.4. Διασυνοριακή μεταφορά
Σύμφωνα με τον Ν. 4042/2012 (αρ. 57, παρ. 1 γ)1. ), η άδεια διασυνοριακής μεταφοράς των επικίνδυνων αποβλήτων αντικαθίσταται με τη φράση «έγγραφη συγκατάθεση στη διασυνοριακή μεταφορά». Για την περίπτωση εξαγωγών, εισαγωγών, διαμετακόμισης επικίνδυνων αποβλήτων, απαιτείται έγγραφη συγκατάθεση της Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, με την οποία εγκρίνεται το περιεχόμενο του προβλεπόμενου στον Κανονισμό ΕΚ 1013/2006 εγγράφου κοινοποίησης και διατυπώνονται όροι για την εκτέλεση της μεταφοράς (αρ. 57, παρ. 1. γ) 3., Ν 4042/2012).
Στην περίπτωση εξαγωγών ή εισαγωγών επικίνδυνων αποβλήτων επιλέγονται σημεία εξόδου-εσόδου από το ΥΠΕΚΑ (αρ. 7, παρ. Γ1γ, ΚΥΑ 13588/725/2006). Για τη χορήγηση της έγγραφης συγκατάθεσης, συμπληρώνεται από τον ενδιαφερόμενο φορέα το αντίστοιχο έγγραφο παρακολούθησης. Το έγγραφο αυτό, όπως κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τις εξής πληροφορίες:
- Αφετηρία - προορισμός (εγκατάσταση - υπεύθυνος εγκατάστασης - στοιχεία εγκατάστασης)
- Μεταφορέας (στοιχεία εταιρίας - τρόπος μεταφοράς - στοιχεία μεταφορικού μέσου)
- Απόβλητα (ονομασία - χημική σύνθεση - φυσικά χαρακτηριστικά - ποσότητα)
- Ταξινόμηση αποβλήτων (κλάση UN - κωδικός ΕΚΑ)
- Αριθμός και τύπος συσκευασιών
- Ημερομηνία μεταφοράς
- Αριθμός εγγράφου κοινοποίησης
Η επεξεργασία και διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων προϋποθέτει την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ενώ με βάση τον Ν. 3982/2011, αρ. 37, η μελέτη επεξεργασίας και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων της πρώτης (Α) κατηγορίας -όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος- όπου αυτή απαιτείται βάσει της ΚΥΑ 13588/725/2006, ενσωματώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αποτελώντας διακριτό τμήμα αυτής και εγκρίνεται μέσω της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Η αντίστοιχη άδεια επεξεργασίας/διαχείρισης καταργείται.
Με βάση το αρ. 12 του Ν. 4014/2011, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του αρ. 57, παρ. 1. γ) 2., Ν. 4042/2012. Αν ο οργανισμός ή η επιχείρηση δραστηριοποιείται σε εργασίας διάθεσης-ανάκτησης, συλλογής και μεταφοράς και διασυνοριακής μεταφοράς, το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης είναι αθροιστικό, ενώ ο φορέας διαχείρισης θα πρέπει να προσκομίζει στην αδειοδοτούσα αρχή για κάθε επιμέρους εργασία διαχείρισης, βεβαίωση της ασφαλιστικής εταιρίας στην οποία θα βεβαιώνεται ότι η εν λόγω εργασία καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Σε περίπτωση αδυναμίας ασφαλιστικής κάλυψης συγκεκριμένου αποβλήτου κατά τη συλλογή και μεταφορά (διασυνοριακή ή μη) ο οργανισμός ή η επιχείρηση μπορεί να προσκομίσει στην αδειοδοτούσα αρχή εγγυητική επιστολή υπέρ του Δημοσίου. Ο οργανισμός ή η επιχείρηση που δραστηριοποιείται στα έργα και δραστηριότητες που απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης άδειας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή ισόποση εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
Οι παραπάνω βεβαιώσεις θα πρέπει να προσκομίζονται στην αρμόδια αρχή έκδοσης της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Για τον φορέα νέου έργου ή δραστηριότητας που περιλαμβάνει διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, η έκδοση του ασφαλιστηρίου (ή της εγγυητικής επιστολής) αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη της λειτουργίας (αρ. 57, παρ. 1. γ)2., Ν. 4042/2012).
Στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ ή άδειες συλλογής και μεταφοράς για εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006, υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην ως άνω Υπηρεσία τις εν λόγω ΑΕΠΟ ή τις άδειες συλλογής και μεταφοράς που αυτές εκδίδουν για τους φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και τις σχετικές αποφάσεις τροποποίησης, ανανέωσης ή ανάκλησης, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο.
Οι άδειες μεταφόρτωσης, αποθήκευσης και επεξεργασίας, αξιοποίησης/ανάκτησης και διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων καταργούνται (αρ. 57, παρ 1. γ) Ν. 4042/2012) και αντικαθίστανται από τις ΑΕΠΟ/ΠΠΔ και τις άδειες λειτουργίας, όπως αναφέρεται στο αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Ήδη για την αποθήκευση επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων, βάσει του αρ. 7, παρ. Α1. της ΚΥΑ 13588/725/2006/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 και το Ν. 4014/2011. Στις εν λόγω εργασίες αποθήκευσης περιλαμβάνονται και οι εργασίες αποθήκευσης που διενεργούνται από λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων (σχετική αναφορά γίνεται στην παράγραφο 3.5. του παρόντος).
Η ΜΠΕ ή η Τεχνική έκθεση που απαιτείται κατά περίπτωση, ανάλογα με την κατηγορία του έργου ή της δραστηριότητας, σε ότι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις κατηγορίες των αποβλήτων κατά ΕΚΑ και τις ποσότητές τους, την εργασία διάθεσης ή ανάκτησης (D ή R) και το χώρο διαχείρισης των αποβλήτων. Αντίστοιχα στην ΑΕΠΟ κάθε εγκατάστασης θα πρέπει να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι τύποι κατά ΕΚΑ και οι ποσότητες αποβλήτων που μπορούν να υποβληθούν σε εργασία διαχείρισης (ανάκτηση ή διάθεση -R ή D), αλλά και τα μέτρα ασφάλειας και προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ 409582/ΕΓΚ.16/10-11-2011).
Με βάση την παραπάνω εγκύκλιο, ο φορέας υφιστάμενης δραστηριότητας που εκτελεί εργασίες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων (πλην της προσωρινής αποθήκευσης στο χώρο παραγωγής των αποβλήτων ή με σκοπό την ανάκτηση των αποβλήτων αυτών στην παραγωγική διαδικασία) υποχρεούται να διαθέτει σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή για τις αντίστοιχες εργασίες, σύμφωνα με το αρθ.57, παρ. 1. γ) 2. Ν. 4042/2012.
Με βάση το αρ. 23, παρ. 11 και το αρ. 7 παρ. Β, αριθ. 1.β1) της ΚΥΑ 13588/725/2006, όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 8668/2007 (αρ. 3), για τη συλλογή και μεταφορά επικινδύνων αποβλήτων απαιτείται άδεια. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται υποβολή αίτησης από τον ενδιαφερόμενο που συνοδεύεται από στοιχεία και πληροφορίες που προβλέπονται στον Ν. 1741/1987 και στην ΥΑ υπ’αριθ. 71538/2868/1997 όπως ισχύουν, καθώς και στο ΠΔ 104/1999. Η μελέτη και τα ως άνω στοιχεία και πληροφορίες εξειδικεύονται στις Γενικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Η άδεια συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων συμπεριλαμβάνεται στα δικαιολογητικά που υποβάλλονται για τη χορήγηση των αδειών κυκλοφορίας των φορτηγών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης (ΦΙΧ) μεταφοράς των εν λόγω αποβλήτων (αρ. 20, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Αναπόσπαστο μέρος της άδειας είναι η θεωρημένη μελέτη οργάνωσης δικτύου συλλογής μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, η οποία θα πρέπει να είναι στη διάθεση των αρμοδίων κατά τόπους ελεγκτικών αρχών. Προκειμένου για τα επικίνδυνα απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων (ΕΑΥΜ) σύμφωνα με την ΚΥΑ οικ. 146163/2012 :
Κατά τη συλλογή, τη μεταφορά και την προσωρινή αποθήκευσή τους, τα επικίνδυνα απόβλητα συσκευάζονται και σημαίνονται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 17, παρ. 1 του Ν. 4042/2012. Επίσης, κατά την μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων στο εσωτερικό της χώρας, προβλέπεται να συνοδεύονται από έγγραφα αναγνώρισης που μπορεί να υπάρχουν και σε ηλεκτρονική μορφή και τα οποία περιέχουν τα ενδεδειγμένα δεδομένα που εκτίθενται στο Παράρτημα ΙΒ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006. Τα έντυπα αναγνώρισης, όπως ορίζονται στο αρ. 10 της ΚΥΑ 13588/725/2006, πρέπει να τηρούνται για τουλάχιστον 12 μήνες (αρ. 20, παρ. 2, Ν. 4024/2012).
Κατά την πραγματοποίηση των εργασιών συλλογής και μεταφοράς, ο φορέας που το αναλαμβάνει υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα απαιτούμενα μέτρα που προβλέπονται στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του εργασιακού περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις άδειες που εκδίδονται από το ΥΠΕΚΑ, για την πραγματοποίηση κάθε εργασίας συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων απαιτείται:
Βάσει του αρ. 3, παρ. 1, στ. της ΚΥΑ 8668/2007, στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ τηρείται Μητρώο όλων των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Οι εγγεγραμμένοι σ’αυτό, θα πρέπει να ενημερώνουν τις Υπηρεσίες αδειοδότησης σχετικά με οποιεσδήποτε σημαντικές μεταβολές των στοιχείων του φακέλου καταχώρησης στο μητρώο (παρ. 2, αρ. 20, ΚΥΑ 146163/2012). Συνοπτικός Πίνακας των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.2.
Σύμφωνα με τον Ν. 4042/2012 (αρ. 57, παρ. 1 γ)1. ), η άδεια διασυνοριακής μεταφοράς των επικίνδυνων αποβλήτων αντικαθίσταται με τη φράση «έγγραφη συγκατάθεση στη διασυνοριακή μεταφορά». Για την περίπτωση εξαγωγών, εισαγωγών, διαμετακόμισης επικίνδυνων αποβλήτων, απαιτείται έγγραφη συγκατάθεση της Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, με την οποία εγκρίνεται το περιεχόμενο του προβλεπόμενου στον Κανονισμό ΕΚ 1013/2006 εγγράφου κοινοποίησης και διατυπώνονται όροι για την εκτέλεση της μεταφοράς (αρ. 57, παρ. 1. γ) 3., Ν 4042/2012).
Στην περίπτωση εξαγωγών ή εισαγωγών επικίνδυνων αποβλήτων επιλέγονται σημεία εξόδου-εσόδου από το ΥΠΕΚΑ (αρ. 7, παρ. Γ1γ, ΚΥΑ 13588/725/2006). Για τη χορήγηση της έγγραφης συγκατάθεσης, συμπληρώνεται από τον ενδιαφερόμενο φορέα το αντίστοιχο έγγραφο παρακολούθησης. Το έγγραφο αυτό, όπως κοινοποιείται στη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τις εξής πληροφορίες:
- Αφετηρία - προορισμός (εγκατάσταση - υπεύθυνος εγκατάστασης - στοιχεία εγκατάστασης)
- Μεταφορέας (στοιχεία εταιρίας - τρόπος μεταφοράς - στοιχεία μεταφορικού μέσου)
- Απόβλητα (ονομασία - χημική σύνθεση - φυσικά χαρακτηριστικά - ποσότητα)
- Ταξινόμηση αποβλήτων (κλάση UN - κωδικός ΕΚΑ)
- Αριθμός και τύπος συσκευασιών
- Ημερομηνία μεταφοράς
- Αριθμός εγγράφου κοινοποίησης
Για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων από τις λιμενικές εγκαταστάσεις θα πρέπει να καταρτίζεται σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με το αρ. 5 της ΚΥΑ 8111.1/41/2009, στο οποίο θα περιγράφονται υποχρεωτικώς όλες οι φάσεις παραλαβής, συλλογής, μεταφοράς, προσωρινής αποθήκευσης, πιθανής επεξεργασίας και οριστικής νόμιμης διάθεσης των παραγόμενων αποβλήτων στα λιμάνια. Το σχέδιο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Κανονισμού Λειτουργίας των λιμενικών εγκαταστάσεων. Με βάση τις ισχύουσες άδειες εξαγωγής επικίνδυνων αποβλήτων, για την προσωρινή αποθήκευση φορτίων σε χώρο των λιμένων εξαγωγής ή διαμετακόμισης, εν αναμονή περαιτέρω μεταφοράς, πρέπει να υπάρχει σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Αρχής του λιμένα.
Τα σχέδια καταρτίζονται με ευθύνη των φορέων διαχείρισης λιμένων (όπως ορίζονται στο αρ. 2 της ανωτέρω ΚΥΑ), υποβάλλονται στη Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής (Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου) και εφόσον είναι πλήρη, διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες, με βάση το αρ. 5 της ανωτέρω ΚΥΑ, για γνωμοδότηση. Η έγκριση του σχεδίου πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, κατόπιν γνωμοδότησης των οικείων Δ/νσεων ΠΕΧΩ της Περιφέρειας (Περιφερειακές Ενότητες) και Δ/νσεων ΠΕΧΩΣΧ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η παρακολούθηση της εφαρμογής των σχεδίων πραγματοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, σε συνεργασία με την οικεία Περιφερειακή Διοίκηση Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ. και Λιμενική Αρχή καθώς και από την Δ/νση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τη Δ/νση ΠΕΧΩ της οικείας Περιφέρειας.
Οι φορείς διαχείρισης λιμένων μεριμνούν ώστε το κόστος των λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία, συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας και της τελικής διάθεσης των αποβλήτων, να καλύπτεται με την είσπραξη τέλους από τα πλοία (αρ. 8 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Επίσης υποχρεούνται να εκπονούν τις απαιτούμενες μελέτες για τη λήψη, στο όνομα του φορέα, Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και εφόσον απαιτείται και των απαραίτητων αδειών αποβλήτων, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (αρ. 12 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Ταυτόχρονα, έχουν την ευθύνη για την προσωρινή αποθήκευση των αστικών αποβλήτων στο χώρο ευθύνης τους (ΚΥΑ 50910/2727/2003).
Ο πλοίαρχος είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει, βάσει του αρ. 6 της ΚΥΑ 8111.1/41/2009, για το περιεχόμενο σε απόβλητα του πλοίου του (όπως αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της ΚΥΑ 8111.1/41/2009), τον φορέα διαχείρισης λιμένα που θα καταπλεύσει το πλοίο, τον ανάδοχο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων εάν δεν είναι ο ίδιος με τον φορέα διαχείρισης λιμένα, και την αρμόδια Λιμενική Αρχή (αρ. 8 ΚΥΑ 8111.1/41/2009). Οι φορείς διαχείρισης μεριμνούν για την καταχώριση σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων των στοιχείων που τους κοινοποιούν οι πλοίαρχοι (αρ.12 ΚΥΑ 8111.1/41/2009), για την τήρηση αντιγράφων των εντύπων αναγνώρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και των αναφερόμενων στην ΚΥΑ 13588/725/2006.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006 διακρίνονται δύο περιπτώσεις:
Γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχουν συστήματα ελέγχου και έγκαιρης ειδοποίησης τυχόν διαρροής ή ατυχήματος σε κάθε χώρο αποθήκευσης επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς και να τηρείται μητρώο εγκατάστασης αποθήκευσης από τον υπεύθυνο της εγκατάστασης αποθήκευσης, κατά το αρ.. 11, παρ. 4 της ΚΥΑ 13588/725/2006 (όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 8668/2007).
Η τελική διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων επί ή εντός του εδάφους (χώροι υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων- ΧΥΤΕΑ) γίνεται κατά τρόπο ώστε να πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Πριν από την έναρξη λειτουργίας του ΧΥΤΕΑ απαιτείται η κατάρτιση προγραμμάτων ελέγχου και παρακολούθησής του, τα οποία υποβάλλονται για έγκριση στην αρμόδια υπηρεσία για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου. Ο φορέας λειτουργίας του ΧΥΤΕΑ υποχρεούται πριν την έναρξη λειτουργίας να συντάξει σχέδιο αντιμετώπισης υπερβάσεων οριακών τιμών, αστοχιών και εκτάκτων περιστατικών και να το διαβιβάσει και στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου υπηρεσία (αρ. 4, Κεφ. 5, ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006).
Ειδικές περιπτώσεις αφορούν τη χορήγηση άδειας για την εναπόθεση ή αποθήκευση αποβλήτων που περιέχουν αμίαντο και ο σχεδιασμός παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων από λιμενικές εγκαταστάσεις, οι οποίες βάσει του Ν. 3852/2012 (αρ. 186) αποτελούν αρμοδιότητα των Περιφερειών (τομέας Έργων-Χωροταξίας-Περιβάλλοντος).
3.8.1. Υποβολή εκθέσεων
Οι εγκαταστάσεις ή οι επιχειρήσεις που παράγουν απόβλητα υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις παραγωγού αποβλήτων. Οι κάτοχοι ή οι φορείς διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων συντάσσουν ετήσια έκθεση την οποία διαβιβάζουν στην αδειοδοτούσα αρχή και τα περιεχόμενα της οποίας αναφέρονται στο αρ. 4, κεφ. 10 & 13 της ΚΥΑ 24944/1159/2006 (αρ. 3, παρ.2, ΚΥΑ 8668/2007). Με το Ν. 4042/2012, προβλέπεται οι Ετήσιες Εκθέσεις Παραγωγών Αποβλήτων να εισάγονται μέσω διαδικτύου σε ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής από τους υπόχρεους, για όλα τα είδη των αποβλήτων και στη συνέχεια να παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες των υποβληθέντων στοιχείων για κάθε εγκατάσταση.
Η παρακολούθηση των παραγόμενων τύπων και ποσοτήτων αποβλήτων και η εν συνεχεία διαχείρισή τους με μία ή και περισσότερες περιβαλλοντικά αποδεκτές εργασίες (R ή D) μέχρι και την ασφαλή τελική τους διάθεση, περιλαμβάνεται στην ΜΠΕ, αποτυπώνεται στην ΑΕΠΟ, επιβεβαιώνεται στην ετήσια έκθεση παραγωγού αποβλήτων και τέλος υπόκειται σε περιβαλλοντικό έλεγχο από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές (αρ. 19, παρ. 1, Ν. 4042/2012).
3.8.2. Έλεγχοι και επιθεωρήσεις
Κάθε έργο ή δραστηριότητα κατηγορίας Α ή Β, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος, υπόκειται σε προληπτικές και τακτικές ή έκτακτες επιθεωρήσεις για τον έλεγχο της τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και τήρησης των ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ από (αρ. 20, Ν. 4014/2011):
Στο πλαίσιο της εφαρμογής του ΠΔ 148/2009 έχει δημιουργηθεί σε κεντρικό επίπεδο (ΥΠΕΚΑ) το αυτοτελές γραφείο για την πρόληψη και την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών «Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών» (ΣΥΓΑΠΕΖ), το οποίο εποπτεύει, ελέγχει και συντονίζει τις σχετικές δράσεις με τις γνωμοδοτικές Επιτροπές Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΠΕΑΠΖ) που έχουν συγκροτηθεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης σε όλες τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας, βάσει του ίδιου ΠΔ.
Το ΣΥΓΑΠΕΖ ως αρμόδια αρχή σε κεντρικό επίπεδο, έχει την εποπτεία τήρησης των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης και συντονίζει και κατευθύνει το έργο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία έχει αρμοδιότητα για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης, μέσω των ΠΕΑΠΖ, όταν η ζημιά συμβαίνει στα διοικητικά της όρια και δεν συντρέχουν
άλλοι λόγοι (Εγκύκλιος Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρ.πρωτ.οικ. 65/22-11-2011). Βασικό ρόλο έχει η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος κατά την αξιολόγηση των αιτημάτων, τη διενέργεια ελέγχων για την τήρηση των υποχρεώσεων από τους φορείς εκμετάλλευσης και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (αρ. 13, 16, 17 ΠΔ 148/2009).
Η κάθε ΠΕΑΠΖ είναι αρμόδια (έγγραφο υπ’ αριθμ. 1724/19-10-2010 του γραφείου ειδικής γραμματέως της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας):
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι για την τήρηση των υποχρεώσεων σε δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του ΠΔ 148/2009 (εργασίες διαχείρισης αποβλήτων-συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση, ανάκτηση και διάθεση επικίνδυνων και μη επικίνδυνων αποβλήτων-, διάθεση σε ΧΥΤΑ, λειτουργία μονάδων αποτέφρωσης) διενεργούνται αυτεπάγγελτα ή κατόπιν καταγγελίας από τους κατά τόπους αρμόδιους Τομείς της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) (αρ. 16, ΠΔ 148/2009).
Με απόφαση του Περιφερειάρχη ή κατ’ εξουσιοδότηση του, έχουν συγκροτηθεί ειδικά Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ). Η αρμοδιότητά τους μπορεί να είναι περιφερειακής εμβέλειας ή/και επιπέδου Περιφερειακής Ενότητας, ενώ στη σύνθεσή τους μπορεί να συμμετέχει και εκπρόσωπος του Δήμου στον οποίο βρίσκεται η σχετική εγκατάσταση ή δραστηριότητα (αρ. 20 Ν. 4014/2011).
Ο έλεγχος που ασκούν τα ΚΕΠΠΕ δεν περιορίζεται μόνο στα έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α ή Β, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 2.4. του παρόντος. Τα ΚΕΠΠΕ είναι αρμόδια για τον έλεγχο της εφαρμογής γενικά της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην περιοχή χωρικής αρμοδιότητάς τους (αρ. 55, παρ. 1, Ν. 4042/2012).
Ιδιαίτερα για τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, βάσει του Ν. 4042/2012, αρ. 57, παρ. 1. Γ) 5., για τη διενέργεια ελέγχων κατά τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, αρμόδιες υπηρεσίες είναι οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ και οι κατά τόπους αρμόδιες Τελωνειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι σε κάθε εγκατάσταση, δραστηριότητα ή επιχείρηση που προβαίνει σε διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων πραγματοποιούνται από την ΕΥΕΠ και τις αρμόδιες υπηρεσίες, σύμφωνα με το αρ. 14, παρ.1, ΚΥΑ 13588/725/2006, ενώ στις επιθεωρήσεις δύναται να συμμετέχει και εκπρόσωπος του οικείου Δήμου.
Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, λαμβάνονται από τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και σε συνεργασία με τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς, όλα τα αναγκαία μέτρα, έχοντας πάντα υπόψη το συντονιστικό ρόλο και τις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, όπως ορίζονται στο ΠΔ 151/2004, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Τα μέτρα αυτά εφαρμόζονται προκειμένου να μην αποτελέσουν τα επικίνδυνα απόβλητα απειλή κατά του πληθυσμού ή του περιβάλλοντος (ΚΥΑ 13588/725/2006 και ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Συνοπτικός Πίνακας των διαδικασιών βρίσκεται στο Παράρτημα 2, Πίνακας 2.3.
3.9.1. Συλλογή και μεταφορά
Σύμφωνα με τις άδειες που εκδίδονται, η εταιρεία/ο φορέας που έχει αναλάβει τις διαδικασίες συλλογής και μεταφοράς υποχρεούται, τουλάχιστον μια εργάσιμη μέρα πριν την πραγματοποίηση της μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, να ενημερώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες (όπως ορίζει η κάθε άδεια) για την πρόθεσή της να μεταφέρει απόβλητα από και προς αυτές, με την αποστολή του αντίστοιχου εντύπου αναγνώρισης. Εάν σε οποιοδήποτε στάδιο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς συμβεί κάποιο ατύχημα, η εταιρεία/ο φορέας υποχρεούται:
Σε περίπτωση εκούσιας/ ακούσιας ρύπανσης ή περιστατικού έκτακτης ανάγκης η εταιρεία/ο φορέας καθίσταται υπεύθυνη για την κάλυψη των ζημιών προς τρίτους και την επαναφορά του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάσταση. Επίσης λαμβάνει άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο καθώς και υποβάλλει στην αδειοδοτούσα αρχή σχέδιο αντιμετώπισης των ως άνω επιπτώσεων.
3.9.2. Αποθήκευση, Επεξεργασία ή ανάκτηση
Ειδικά για τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων, το ΥΠΕΚΑ έχει θεσπίσει (με την Εγκύκλιο αρ. 18, αρ. πρωτ. οικ.: 134365/7002/7-12-2011) «κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων». Στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης ή επεξεργασίας ή ανάκτησης επικίνδυνων αποβλήτων:
o Σε περίπτωση υπέρβασης των οριακών τιμών εκπομπής, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης ενεργεί το ταχύτερο δυνατόν για την άρση των αιτιών της υπέρβασης και, σύμφωνα με το αρ. 4, παρ.2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006 και τον Ν. 3852/2010, ενημερώνει:
- Σε περίπτωση βλάβης, αστοχίας ή εκδήλωσης έκτακτου περιστατικού, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης υποχρεούται να περιορίσει ή να διακόψει τη λειτουργία μόλις τούτο καταστεί εφικτό έως ότου αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και να ενημερώσει σχετικά, σύμφωνα με το αρ. 4, κεφάλαιο 4, παρ. 2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006:
3.9.3. Εξυγίανση και αποκατάσταση
Την ευθύνη της εξυγίανσης ή/και της αποκατάστασης του χώρου που έχει ρυπανθεί με επικίνδυνα απόβλητα την έχει ο φορέας διαχείρισης ή ο κάτοχος των αποβλήτων, με δικό του κόστος.
Κατά την εξυγίανση και αποκατάσταση των χώρων, ζητείται να υποβληθεί Ειδική Μελέτη Εξυγίανσης-Αποκατάστασης του χώρου, με βάση τις «Πρότυπες Προδιαγραφές Τεχνικής Μελέτης Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης» του ΥΠΕΚΑ (Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ.πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004, κεφ. 7, αρ. 4, ΚΥΑ 24944/1159/2006), από τον κάτοχο ή φορέα διαχείρισης των αποβλήτων, προς τη Δ/νση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οι εργασίες και τα έργα επιτόπιας εξυγίανσης ή/και αποκατάστασης του περιβάλλοντος των χώρων, γίνονται κατόπιν έκδοσης της απόφασης έγκρισης αυτών των εργασιών από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (αρ. 12, παρ.1, ΚΥΑ 13588/725/2006). Σε περίπτωση ρύπανσης χώρου με επικίνδυνα απόβλητα, συνεπεία ατυχήματος, ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποφασίζει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση του ατυχήματος και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ενημερώνει τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (αρ. 12, παρ.3, ΚΥΑ 13588/725/2006).
3.9.4. Περιπτώσεις επικίνδυνων αποβλήτων άγνωστης προέλευσης
Στην περίπτωση που ο κάτοχος των αποβλήτων είναι άγνωστος τηρούνται οι άνω διαδικασίες εξυγίανσης και αποκατάστασης. Σύμφωνα με το αρ. 12, παρ. 2, ΚΥΑ 13588/725/2006, το ΠΔ 148/2009 και τον Ν. 3852/2010, η ευθύνη και το κόστος για εξυγίανση ή/και αποκατάσταση του χώρου καθώς και όλα τα αναγκαία μέτρα στην περίπτωση αγνώστους κατόχου ή μέχρις ότου διαπιστωθεί η ταυτότητα του παραγωγού ή κατόχου των επικίνδυνων αποβλήτων βαρύνουν την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση στα όρια της οποίας βρίσκονται τα επικίνδυνα απόβλητα.
Σε περίπτωση καταγγελιών, μετά την εξέταση των οποίων προκύπτει περιβαλλοντική ζημιά αλλά δεν ταυτοποιείται ο υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης, ο Γενικός Επιθεωρητής ΕΥΕΠ διαβιβάζει το αίτημα για ανάληψη δράσης στην κατά περίπτωση αρμόδια αρχή, η οποία θα πρέπει να έχει μεριμνήσει έγκαιρα για την εξασφάλιση των σχετικών πόρων (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ-Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρ. πρωτ. οικ. 65/22-11-2011).
Σύμφωνα με τις άδειες που εκδίδονται, η εταιρεία/ο φορέας που έχει αναλάβει τις διαδικασίες συλλογής και μεταφοράς υποχρεούται, τουλάχιστον μια εργάσιμη μέρα πριν την πραγματοποίηση της μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, να ενημερώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες (όπως ορίζει η κάθε άδεια) για την πρόθεσή της να μεταφέρει απόβλητα από και προς αυτές, με την αποστολή του αντίστοιχου εντύπου αναγνώρισης. Εάν σε οποιοδήποτε στάδιο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς συμβεί κάποιο ατύχημα, η εταιρεία/ο φορέας υποχρεούται:
Σε περίπτωση εκούσιας/ ακούσιας ρύπανσης ή περιστατικού έκτακτης ανάγκης η εταιρεία/ο φορέας καθίσταται υπεύθυνη για την κάλυψη των ζημιών προς τρίτους και την επαναφορά του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάσταση. Επίσης λαμβάνει άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο καθώς και υποβάλλει στην αδειοδοτούσα αρχή σχέδιο αντιμετώπισης των ως άνω επιπτώσεων.
Ειδικά για τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων, το ΥΠΕΚΑ έχει θεσπίσει (με την Εγκύκλιο αρ. 18, αρ. πρωτ. οικ.: 134365/7002/7-12-2011) «κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων». Στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης ή επεξεργασίας ή ανάκτησης επικίνδυνων αποβλήτων:
o Σε περίπτωση υπέρβασης των οριακών τιμών εκπομπής, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης ενεργεί το ταχύτερο δυνατόν για την άρση των αιτιών της υπέρβασης και, σύμφωνα με το αρ. 4, παρ.2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006 και τον Ν. 3852/2010, ενημερώνει:
- Σε περίπτωση βλάβης, αστοχίας ή εκδήλωσης έκτακτου περιστατικού, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης αποθήκευσης υποχρεούται να περιορίσει ή να διακόψει τη λειτουργία μόλις τούτο καταστεί εφικτό έως ότου αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και να ενημερώσει σχετικά, σύμφωνα με το αρ. 4, κεφάλαιο 4, παρ. 2.6.4 & 4.3.7, ΚΥΑ 24944/1159/2006:
Την ευθύνη της εξυγίανσης ή/και της αποκατάστασης του χώρου που έχει ρυπανθεί με επικίνδυνα απόβλητα την έχει ο φορέας διαχείρισης ή ο κάτοχος των αποβλήτων, με δικό του κόστος.
Κατά την εξυγίανση και αποκατάσταση των χώρων, ζητείται να υποβληθεί Ειδική Μελέτη Εξυγίανσης-Αποκατάστασης του χώρου, με βάση τις «Πρότυπες Προδιαγραφές Τεχνικής Μελέτης Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης» του ΥΠΕΚΑ (Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ αρ.πρωτ.οικ.: 109974/3106/22-10-2004, κεφ. 7, αρ. 4, ΚΥΑ 24944/1159/2006), από τον κάτοχο ή φορέα διαχείρισης των αποβλήτων, προς τη Δ/νση ΠΕΧΩΣΧ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οι εργασίες και τα έργα επιτόπιας εξυγίανσης ή/και αποκατάστασης του περιβάλλοντος των χώρων, γίνονται κατόπιν έκδοσης της απόφασης έγκρισης αυτών των εργασιών από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης ΠΕΧΩΣΧ (αρ. 12, παρ.1, ΚΥΑ 13588/725/2006). Σε περίπτωση ρύπανσης χώρου με επικίνδυνα απόβλητα, συνεπεία ατυχήματος, ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποφασίζει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση του ατυχήματος και την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ενημερώνει τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (αρ. 12, παρ.3, ΚΥΑ 13588/725/2006).
Στην περίπτωση που ο κάτοχος των αποβλήτων είναι άγνωστος τηρούνται οι άνω διαδικασίες εξυγίανσης και αποκατάστασης. Σύμφωνα με το αρ. 12, παρ. 2, ΚΥΑ 13588/725/2006, το ΠΔ 148/2009 και τον Ν. 3852/2010, η ευθύνη και το κόστος για εξυγίανση ή/και αποκατάσταση του χώρου καθώς και όλα τα αναγκαία μέτρα στην περίπτωση αγνώστους κατόχου ή μέχρις ότου διαπιστωθεί η ταυτότητα του παραγωγού ή κατόχου των επικίνδυνων αποβλήτων βαρύνουν την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση στα όρια της οποίας βρίσκονται τα επικίνδυνα απόβλητα.
Σε περίπτωση καταγγελιών, μετά την εξέταση των οποίων προκύπτει περιβαλλοντική ζημιά αλλά δεν ταυτοποιείται ο υπεύθυνος φορέας εκμετάλλευσης, ο Γενικός Επιθεωρητής ΕΥΕΠ διαβιβάζει το αίτημα για ανάληψη δράσης στην κατά περίπτωση αρμόδια αρχή, η οποία θα πρέπει να έχει μεριμνήσει έγκαιρα για την εξασφάλιση των σχετικών πόρων (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ-Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρ. πρωτ. οικ. 65/22-11-2011).
3.10.1. Ειδικά ρεύματα αποβλήτων
Με βάση την ΚΥΑ 8668/2007 όπου εγκρίνεται ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), ορίζονται τα εξής ειδικά ρεύματα αποβλήτων:
Επίσης, με την ΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β) «Μέτρα, όροι και προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) ορίζονται λεπτομερέστερα οι κατευθύνσεις για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ.
Με την ΚΥΑ 21017/84/2009 (ΦΕΚ 1287/Β) «Όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο» ορίζονται λεπτομέρειες για τη διαχείριση αμιαντούχων υλικών. Για ειδικότερες περιπτώσεις ισχύει η ειδική θεματική νομοθεσία.
3.10.2. Ραδιενεργά απόβλητα
Ραδιενεργά απόβλητα είναι τα ραδιενεργά υλικά σε αέρια, υγρή ή στερεά μορφή, για τα οποία δεν προβλέπεται περαιτέρω χρήση από τις χώρες προέλευσης και προορισμού, ή από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, του οποίου την απόφαση αποδέχονται οι χώρες αυτές, και τα οποία ελέγχονται ως ραδιενεργά απόβλητα από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.), βάσει της ΚΥΑ 1014(ΦΟΡ)94/2001 (ΦΕΚ 216/Β). Τα ραδιενεργά απόβλητα αποτελούν ειδική κατηγορία αποβλήτων, η οποία διέπεται από ειδική νομοθεσία, καθώς παρουσιάζουν εξαιρετικές ιδιαιτερότητες και εντάσσονται στις αρμοδιότητες της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία συστάθηκε με το άρθρο 28 του Ν. 1733/1987 (ΦΕΚ 171/Α).
Η Ε.Ε.Α.Ε. καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς χορήγησης άδειας εισαγωγής, παραγωγής, κατοχής και χρήσης ραδιενεργών υλικών, συμπεριλαμβανομένων των σχάσιμων υλικών και της εισαγωγής, κατασκευής και λειτουργίας μηχανημάτων ιοντιζουσών ακτινοβολιών. Παρέχει, τροποποιεί ή ανακαλεί, αιτιολογημένα, άδειες παραγωγής, κατοχής, διάθεσης και χρήσης ραδιενεργών ουσιών (ραδιοϊσοτόπων και ιχνηθετημένων ενώσεων), καθώς και κάθε φύσης
ραδιενεργών πηγών, περιλαμβανομένων και των σχάσιμων υλικών. Επίσης καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς διαχείρισης, αποθήκευσης και απόρριψης των ραδιενεργών καταλοίπων και συντάσσει, σε συνεργασία με τις λοιπές αρμόδιες κρατικές αρχές, σχέδια έκτακτης ανάγκης από πυρηνικά ή ακτινικά ατυχήματα. Εκδίδει οδηγίες ασφάλειας για τη διαφύλαξη, διάθεση, μεταφορά και αποθήκευση των ραδιενεργών υλικών και εισηγείται στους κατά περίπτωση αρμόδιους υπουργούς την έκδοση υπουργικών αποφάσεων για τη διαδικασία ελέγχου και την τήρηση των διαδικασιών.
Στις διασυνοριακές αποστολές ραδιενεργών αποβλήτων ή αναλωμένου καυσίμου, εφαρμόζεται το Π.Δ. 83/2010 (ΦΕΚ 147/Α), υπό τις προϋποθέσεις των αρθ. 1 και 2. Το Π.Δ. 83/2010 θεσπίζει κοινοτικό σύστημα επιτήρησης και ελέγχου των διασυνοριακών αποστολών ραδιενεργών αποβλήτων και αναλωμένου καυσίμου, ώστε να εξασφαλίζεται η κατάλληλη προστασία του πληθυσμού.
Με βάση την ΚΥΑ 8668/2007 όπου εγκρίνεται ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), ορίζονται τα εξής ειδικά ρεύματα αποβλήτων:
Επίσης, με την ΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β) «Μέτρα, όροι και προγράμματα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) ορίζονται λεπτομερέστερα οι κατευθύνσεις για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ.
Με την ΚΥΑ 21017/84/2009 (ΦΕΚ 1287/Β) «Όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο» ορίζονται λεπτομέρειες για τη διαχείριση αμιαντούχων υλικών. Για ειδικότερες περιπτώσεις ισχύει η ειδική θεματική νομοθεσία.
Ραδιενεργά απόβλητα είναι τα ραδιενεργά υλικά σε αέρια, υγρή ή στερεά μορφή, για τα οποία δεν προβλέπεται περαιτέρω χρήση από τις χώρες προέλευσης και προορισμού, ή από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, του οποίου την απόφαση αποδέχονται οι χώρες αυτές, και τα οποία ελέγχονται ως ραδιενεργά απόβλητα από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.), βάσει της ΚΥΑ 1014(ΦΟΡ)94/2001 (ΦΕΚ 216/Β). Τα ραδιενεργά απόβλητα αποτελούν ειδική κατηγορία αποβλήτων, η οποία διέπεται από ειδική νομοθεσία, καθώς παρουσιάζουν εξαιρετικές ιδιαιτερότητες και εντάσσονται στις αρμοδιότητες της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία συστάθηκε με το άρθρο 28 του Ν. 1733/1987 (ΦΕΚ 171/Α).
Η Ε.Ε.Α.Ε. καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς χορήγησης άδειας εισαγωγής, παραγωγής, κατοχής και χρήσης ραδιενεργών υλικών, συμπεριλαμβανομένων των σχάσιμων υλικών και της εισαγωγής, κατασκευής και λειτουργίας μηχανημάτων ιοντιζουσών ακτινοβολιών. Παρέχει, τροποποιεί ή ανακαλεί, αιτιολογημένα, άδειες παραγωγής, κατοχής, διάθεσης και χρήσης ραδιενεργών ουσιών (ραδιοϊσοτόπων και ιχνηθετημένων ενώσεων), καθώς και κάθε φύσης
ραδιενεργών πηγών, περιλαμβανομένων και των σχάσιμων υλικών. Επίσης καθορίζει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς διαχείρισης, αποθήκευσης και απόρριψης των ραδιενεργών καταλοίπων και συντάσσει, σε συνεργασία με τις λοιπές αρμόδιες κρατικές αρχές, σχέδια έκτακτης ανάγκης από πυρηνικά ή ακτινικά ατυχήματα. Εκδίδει οδηγίες ασφάλειας για τη διαφύλαξη, διάθεση, μεταφορά και αποθήκευση των ραδιενεργών υλικών και εισηγείται στους κατά περίπτωση αρμόδιους υπουργούς την έκδοση υπουργικών αποφάσεων για τη διαδικασία ελέγχου και την τήρηση των διαδικασιών.
Στις διασυνοριακές αποστολές ραδιενεργών αποβλήτων ή αναλωμένου καυσίμου, εφαρμόζεται το Π.Δ. 83/2010 (ΦΕΚ 147/Α), υπό τις προϋποθέσεις των αρθ. 1 και 2. Το Π.Δ. 83/2010 θεσπίζει κοινοτικό σύστημα επιτήρησης και ελέγχου των διασυνοριακών αποστολών ραδιενεργών αποβλήτων και αναλωμένου καυσίμου, ώστε να εξασφαλίζεται η κατάλληλη προστασία του πληθυσμού.
4.1. Βασική ορολογία
- Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ) που προσομοιάζουν με τα οικιακά απόβλητα
- Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ):
- Δημόσια Θεραπευτήρια (ΔΘ)
- Ιδιωτικά Θεραπευτήρια (ΙΘ)
- Κέντρα Υγείας (ΚΥ)
- Δημοτικά Ιατρεία (ΔΙ)
- ΝΠΙΔ παροχής υπηρεσιών υγείας (ΝΠΙΔ)
- Μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας των ασφαλιστικών οργανισμών (π.χ. κλινικές ΙΚΑ) (ΙΚΑ)
- Μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας των ενόπλων δυνάμεων (στρατιωτικά νοσοκομεία) (ΣΝ)
- Κέντρα αιμοδοσίας (ΚΑ)
- Διαγνωστικά και ερευνητικά εργαστήρια (ΔΕ)
- Μικροβιολογικά εργαστήρια (Μ)
- Οδοντιατρεία (ΟΔ)
- Κτηνιατρικές Κλινικές (ΚΚ)
4.2. Βασική Νομοθεσία
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
ΠΔ 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον - Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει»
ΚΥΑ 146163/2012 (ΦΕΚ 1537/Β) «Μέτρα και όροι για τη Διαχείριση Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων»
ΚΥΑ Η.Π. 37591/2031/2003 (ΦΕΚ 1419/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές μονάδες»
4.3. Φορείς διαχείρισης αποβλήτων υγειονομικών μονάδων (ΑΥΜ)
Το παρόν θεσμικό πλαίσιο αφορά στα Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα των Υγειονομικών Μονάδων, όπως αυτά ορίζονται στην ΚΥΑ 37591/2031/2003 και στα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ) - ειδικότερα στα Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ), όπως ορίζονται στην ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Η διαχείριση των ΑΥΜ πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τα οριζόμενα στα αρ. 14, 24, 25 και 29 του Ν. 4042/2012, σχετικά με την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, την ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων, τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και την ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων (παρ. 1, αρ. 4, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Απαγορεύεται η επεξεργασία ΕΑΥΜ σε εγκαταστάσεις που δεν πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές που προβλέπονται στις διατάξεις των Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών του άρθ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Για την επίτευξη των στόχων και την υλοποίηση των προαναφερόμενων αρχών, το ΥΠΕΚΑ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, εκπονεί Ειδικό Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων, το οποίο αποτελεί μέρος του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης όλων των αποβλήτων της χώρας, σύμφωνα με το αρ. 35 του Ν. 4042/2012 και το αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 και αποτελεί στρατηγικό και πολιτικό σχεδιασμό.
Έτσι, για τη διαχείριση των ΕΑΥΜ (αρ. 5, ΚΥΑ οικ. 156163/2012):
Υπόχρεοι φορείς διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων είναι οι Υγειονομικές Μονάδες ή άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή ή διαχείριση ΑΥΜ (αρ. 7, ΚΥΑ οικ. 146163/2012) και από την οποία προέρχονται τα ιατρικά απόβλητα, ή τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατόπιν αναθέσεως σε αυτά από τους υπόχρεους της διαχείρισης τους και τα οποία έχουν σχετική άδεια (αρ. 4, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Κάθε κάτοχος ιατρικών αποβλήτων υποχρεούται να ακολουθεί τα οριζόμενα στο αρ. 24 του Ν. 4042/2012 και της ΚΥΑ 37591/2031/2003, άρθ. 4:
Κάθε κάτοχος ΕΑΥΜ, εφόσον είναι νομικό ή φυσικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται σε συλλογή-μεταφορά ΕΑΥΜ υποχρεούται (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
Κάθε παραγωγός ΕΑΥΜ υποχρεούται να διαθέτει (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012): α) ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ, όπου απαιτείται σύμφωνα με τον Ν. 4014/2011 και την ΥΑ 1958/2012, β) Θεωρημένο «Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Αποβλήτων», σύμφωνα με το αρ. 9 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 και γ) Άδεια λειτουργίας, εφόσον απαιτείται.
Κάθε εγκατάσταση διαχείρισης ΕΑΥΜ (εργασίες D/R), υποχρεούται να διαθέτει: α) ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ, όπου απαιτείται σύμφωνα με τον Ν. 4014/2011 και την ΥΑ 1958/2012 και β) Άδεια λειτουργίας, εφόσον απαιτείται.
Επιπλέον, κάθε παραγωγός ή κάτοχος ΕΑΥΜ υποχρεούται (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
- Έκθεση με στοιχεία για τα ΕΑΥΜ που παρέλαβε και διαχειρίστηκε το προηγούμενο έτος o Ετήσια Έκθεση Παραγωγού Αποβλήτων (ΕΕΠΑ), για όλα τα είδη των αποβλήτων που παρήγαγε το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εφόσον η δραστηριότητα υπόκειται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση.
(το περιεχόμενο των εκθέσεων καθορίζεται στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές- αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012)
- Να ειδοποιεί αμελλητί, προφορικά και εγγράφως, το αργότερο εντός 24 ωρών, τις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγείας της οικείας Περιφέρειας και την αρμόδια για την έκδοση των ΑΕΠΟ ή των ΠΠΔ αρχή και να θέτει στη διάθεσή τους κάθε σχετική πληροφορία
- Να λαμβάνει άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο και
Να υποβάλλει στις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγείας της οικείας Περιφέρειας σχέδιο αντιμετώπισης των ως άνω επιπτώσεων.
Με την πρόσφατη ΚΥΑ οικ. 146163/2012, κάθε Υγειονομική Μονάδα που υπόκειται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση καταρτίζει «Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Αποβλήτων», σύμφωνα με τον Οδηγό του Παραρτήματος ΙΙ της παραπάνω ΚΥΑ. Ο «Εσωτερικός Κανονισμός Διαχείρισης Αποβλήτων» κάθε Υγειονομικής Μονάδας θεωρείται από την αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ) (Εγκύκλιος ΙΚΑ Γ32/821/7-7-2010) -αρμόδιο Περιφερειακό Σύστημα Υγείας (ΠΕΣΥ) (αρ. 6, παρ. 1, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Η κατάρτισή του αποσκοπεί στην εφαρμογή διαδικασιών ολοκληρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων εντός των Υγειονομικών Μονάδων, ενώ μέσω αυτού καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι στόχοι κάθε Υγειονομικής Μονάδας αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων (αρ. 9, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Στο μητρώο των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, που τηρείται στην Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3, παρ. Γ, αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καταχωρούνται και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα διαχείρισης ΕΑΥΜ. Στο μητρώο δεν καταχωρούνται οι Υγειονομικές Μονάδες που εκτελούν εργασίες αποθήκευσης επικίνδυνων αποβλήτων R13 ή D15 (όπως οι εργασίες αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Ι και ΙΙ της Ενότητας Β’ του Ν. 4042/2012). Ειδικότερες διατάξεις σχετικά με τα Δημοτικά Συστήματα Συλλογής και Μεταφοράς ΕΑΥΜ, με τα συστήματα συλλογής ληγμένων φαρμάκων, κ.α., αναφέρονται αναλυτικά στο αρ. 13 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
4.4. Άδειες και εγκρίσεις
4.4.1. Άδειες και εγκρίσεις για την επεξεργασία και διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων (ΕΑΥΜ)
Με βάση τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 37591/2031/2003, απαγορεύεται η μερική ή ολική διαχείριση και επεξεργασία των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων εκτός Υγειονομικών Μονάδων και η επεξεργασία τους εντός Υγειονομικών Μονάδων (με αποτέφρωση ή αποστείρωση), χωρίς τη χορήγηση των σχετικών αδειών. Με την πρόσφατη ΚΥΑ οικ. 146163/2012 ορίζεται ότι για τη διαχείριση των ΕΑΥΜ εκδίδεται Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2012 και την ΥΑ 1958/2012, όπως ισχύουν. Στην περίπτωση που οι εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ΕΑΥΜ (D1 ως D15 ή R1 ως R13, όπως οι εργασίες αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Ι και ΙΙ της Ενότητας Β’ του Ν. 4042/2012) πραγματοποιούνται εντός της Υγειονομικής Μονάδας, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των εργασιών αυτών καθορίζονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απαιτείται κατά περίπτωση θα πρέπει, πρόσθετα στα προβλεπόμενα από την παρ. 1, στοιχ. α, αρ. 36 Ν. 4042/2012, να συμπεριλαμβάνει τη μελέτη οργάνωσης της εγκατάστασης, σύμφωνα με τις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Στην ΑΕΠΟ, σε ότι αφορά τη διαχείριση των ΕΑΥΜ, θα πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα οριζόμενα στην παρ. 1.α του αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Για τις εγκαταστάσεις παραλαβής και περαιτέρω διαχείρισης ΕΑΥΜ, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, επιπρόσθετα, όροι για την παροχή διευκολύνσεων στους συλλέκτες-μεταφορείς ΕΑΥΜ, όσον αφορά την στάθμευση, τον καθαρισμό και ιδιαίτερα την απολύμανση των μέσων μεταφοράς (οχήματα, κάδοι, κλπ). Για τη λειτουργία των κινητών μονάδων, που εκτελούν εργασίες επεξεργασίας ΕΑΥΜ στο χώρο
των Υγειονομικών Μονάδων, δεν απαιτείται ξεχωριστή ΑΕΠΟ. Οι όροι για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών περιλαμβάνονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας (αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2011, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
4.4.2. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων εκτός των Υγειονομικών Μονάδων
Για τη συλλογή και μεταφορά ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων απαιτείται άδεια, σύμφωνα με το αρ. 36, παρ. 4 του Ν. 4042/2012, το αρ. 283, Ν. 3852/2010 και το αρ. 10, παρ. 1, ΚΥΑ 37591/2031/2003. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς ΕΑΥΜ απαιτούνται:
Η άδεια συλλογής και μεταφοράς πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον (παρ. 6, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
Η διάρκεια ισχύος της άδειας συλλογής και μεταφοράς είναι πενταετής και δύναται να ανανεώνεται πριν τη λήξη της πενταετίας, με βάση τα οριζόμενα στην παρ. 7, β), αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Η αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 3.4. του παρόντος, δύναται, τόσο κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας, όσο και μετά τη χορήγηση αυτής, στην περίπτωση που, παρά τα ληφθέντα μέτρα, διαπιστωθούν επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, να ζητεί αιτιολογημένα από τον ενδιαφερόμενο, την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων και να επιβάλλει κάθε πρόσθετο όρο για τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας (παρ. 4, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Επίσης, δύναται να απορρίπτει αιτιολογημένα την αίτηση για χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς, ιδίως όταν κρίνεται ότι η μελέτη της οργάνωσης του δικτύου συλλογής και μεταφοράς δεν είναι σύμφωνη με τα οριζόμενα στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 (παρ. 5, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις άδειες συλλογής - μεταφοράς ΕΑΥΜ, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι προαναφερόμενες άδειες συλλογής και μεταφοράς εναρμονίζονται πλήρως, ως προς το περιεχόμενό τους, με τις αντίστοιχες άδειες συλλογής και μεταφοράς που αναφέρονται στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2003 όπως ισχύει, διαφοροποιούμενες μόνο ως προς τα απόβλητα με μολυσματικές ιδιότητες (κλάση UN 6.2, ιδιότητα Η9), για τα οποία εφαρμόζονται ειδικές προδιαγραφές, όπως ορίζονται στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Οι δραστηριότητες συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, κατά την έννοια του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, και των ΕΑΥΜ της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 μπορούν να αδειοδοτούνται με ενιαία διοικητική πράξη κατόπιν σχετικής αίτησης του ενδιαφερόμενου (παρ. 7, β), ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Για τη μεταφορά των ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο κεφ. 1, παρ. 1.2. της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2003. Κατά τη συλλογή και μεταφορά τους, τα ΕΑΥΜ πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο αναγνώρισης, το «Έντυπο αναγνώρισης για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων από Υγειονομικές Μονάδες», όπως αναφέρεται στο Κεφ. 6 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Το έντυπο έχει την ίδια μορφή με το έντυπο αναγνώρισης του Κεφαλαίου 9 του Παραρτήματος του άρθρου 4 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006, λαμβάνοντας υπόψη και τα αναφερόμενα στο Ν. 4042/2012 (Κεφάλαιο 6 του Παραρτήματος του άρθρου 23 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Έτσι, όπως αναφέρονται στην Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009 και βάσει των παραγράφων 1.1, 1.2 και 8.1 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006 μεταξύ άλλων στο έντυπο αναφέρονται η ταξινόμηση των αποβλήτων, ποσοτικά στοιχεία και ποιοτικά χαρακτηριστικά, πληροφορίες σχετικά με τις δυσμενείς επιδράσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, τις πρώτες βοήθειες και τα μέσα προστασίας. Επίσης, γίνεται περιγραφή του εξοπλισμού για την πρόληψη και αντιμετώπιση ενδεχόμενου ατυχήματος κατά τη συλλογή και μεταφορά (εξοπλισμός και υλικά απορρύπανσης, μέσα πρώτων βοηθειών, κ.α.), περιγραφή των πιθανών κινδύνων και αντίστοιχων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, καθώς και περιγραφή του σχεδίου αντιμετώπισης περιστατικών έκτακτης ανάγκης (αρ. 10, παρ. 2, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Σχετικά με τους τελικούς αποδέκτες, πρέπει να είναι κατάλληλα αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις για την παραλαβή και τελική επεξεργασία των αποβλήτων, ώστε να τηρείται η αρχή της εγγύτητας (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009).
4.5. Διασυνοριακή μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων ιατρικών μονάδων
Η διασυνοριακή μεταφορά ΕΑΥΜ πραγματοποιείται σύμφωνα με τις κείμενες σχετικές διατάξεις (τα οριζόμενα από τον Κανονισμό (ΕΚ) 1013/2006 για τις μεταφορές αποβλήτων, καθώς και τις διατάξεις των ΚΥΑ Η.Π. 13588/725/2006, 24944/1159/2006 και ΚΥΑ 8668/2007) και εξειδικεύεται με τις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Για τις εισαγωγές ή εξαγωγές ΕΑΥΜ επιλέγεται, κατά την κρίση της αρμόδιας αρχής, το σημείο εισόδου/ εξόδου που βρίσκεται πλησιέστερα στο χώρο συλλογής ή αποθήκευσης των αποβλήτων και διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές (αρ. 10, σημ. Β, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
4.6. Έλεγχοι και επιθεωρήσεις για τα επικίνδυνα απόβλητα υγειονομικών μονάδων
Για τη διαχείριση των αποβλήτων υγειονομικών μονάδων εντός των Υγειονομικών Μονάδων, εποπτεύον Υπουργείο είναι το Υπουργείο Υγείας. Για την εκτός των Υγειονομικών Μονάδων διαχείριση, εποπτεύον είναι το ΥΠΕΚΑ. Στις περιπτώσεις που οι Υγειονομικές Μονάδες διαθέτουν μονάδες επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων, εποπτεύοντα είναι και τα δύο προαναφερθέντα Υπουργεία (αρ. 16, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα διαχείρισης ΑΥΜ υπόκεινται σε τακτικούς και έκτακτους ελέγχους από τις αρμόδιες αρχές που ορίζονται στην παράγραφο 3 του αρ. 20 του Ν. 4014/2011, καθώς και από:
Στην περίπτωση εντοπισμού παραβάσεων, ενημερώνονται:
και προβαίνουν στις απαιτούμενες ενέργειες σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και το αρ. 18 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι διενεργούνται και στους κατόχους και παραγωγούς ΕΑΥΜ στο πλαίσιο εφαρμογής των αρ. 10 και 11 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Επίσης διενεργούνται και μετά τον τερματισμό της λειτουργίας της εγκατάστασης ή του χώρου διάθεσης ή/και ανάκτησης ΕΑΥΜ, καθώς και κατά το στάδιο της μετέπειτα φροντίδας, σύμφωνα με το αρ. 9 της ΚΥΑ 13588/725/2006 (αρ. 15, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι προαναφερόμενες αρμόδιες αρχές διενεργούν τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις και σε επιχειρήσεις συλλογής-μεταφοράς και διασυνοριακής μεταφοράς ΕΑΥΜ για τον έλεγχο τήρησης των όρων της σχετικής άδειας. Σε περίπτωση συλλογής και μεταφοράς οι ως άνω έλεγχοι αφορούν τόσο στην προέλευση όσο και στον προορισμό των ΕΑΥΜ. Κατά τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, για τον έλεγχο στα σημεία εισόδου/εξόδου, αρμόδιες υπηρεσίες είναι η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) και οι κατά τόπους αρμόδιες Τελωνειακές αρχές του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την παρ. 1. Γ) 5., αρ. 57, Ν. 4042/2012 (αρ. 15, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
- Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ) που προσομοιάζουν με τα οικιακά απόβλητα
- Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ):
- Δημόσια Θεραπευτήρια (ΔΘ)
- Ιδιωτικά Θεραπευτήρια (ΙΘ)
- Κέντρα Υγείας (ΚΥ)
- Δημοτικά Ιατρεία (ΔΙ)
- ΝΠΙΔ παροχής υπηρεσιών υγείας (ΝΠΙΔ)
- Μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας των ασφαλιστικών οργανισμών (π.χ. κλινικές ΙΚΑ) (ΙΚΑ)
- Μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας των ενόπλων δυνάμεων (στρατιωτικά νοσοκομεία) (ΣΝ)
- Κέντρα αιμοδοσίας (ΚΑ)
- Διαγνωστικά και ερευνητικά εργαστήρια (ΔΕ)
- Μικροβιολογικά εργαστήρια (Μ)
- Οδοντιατρεία (ΟΔ)
- Κτηνιατρικές Κλινικές (ΚΚ)
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
ΠΔ 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον - Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει»
ΚΥΑ 146163/2012 (ΦΕΚ 1537/Β) «Μέτρα και όροι για τη Διαχείριση Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων»
ΚΥΑ Η.Π. 37591/2031/2003 (ΦΕΚ 1419/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές μονάδες»
Το παρόν θεσμικό πλαίσιο αφορά στα Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα των Υγειονομικών Μονάδων, όπως αυτά ορίζονται στην ΚΥΑ 37591/2031/2003 και στα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ) - ειδικότερα στα Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ), όπως ορίζονται στην ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Η διαχείριση των ΑΥΜ πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τα οριζόμενα στα αρ. 14, 24, 25 και 29 του Ν. 4042/2012, σχετικά με την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, την ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων, τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και την ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων (παρ. 1, αρ. 4, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Απαγορεύεται η επεξεργασία ΕΑΥΜ σε εγκαταστάσεις που δεν πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές που προβλέπονται στις διατάξεις των Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών του άρθ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Για την επίτευξη των στόχων και την υλοποίηση των προαναφερόμενων αρχών, το ΥΠΕΚΑ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, εκπονεί Ειδικό Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων, το οποίο αποτελεί μέρος του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης όλων των αποβλήτων της χώρας, σύμφωνα με το αρ. 35 του Ν. 4042/2012 και το αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 και αποτελεί στρατηγικό και πολιτικό σχεδιασμό.
Έτσι, για τη διαχείριση των ΕΑΥΜ (αρ. 5, ΚΥΑ οικ. 156163/2012):
Υπόχρεοι φορείς διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων είναι οι Υγειονομικές Μονάδες ή άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή ή διαχείριση ΑΥΜ (αρ. 7, ΚΥΑ οικ. 146163/2012) και από την οποία προέρχονται τα ιατρικά απόβλητα, ή τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατόπιν αναθέσεως σε αυτά από τους υπόχρεους της διαχείρισης τους και τα οποία έχουν σχετική άδεια (αρ. 4, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Κάθε κάτοχος ιατρικών αποβλήτων υποχρεούται να ακολουθεί τα οριζόμενα στο αρ. 24 του Ν. 4042/2012 και της ΚΥΑ 37591/2031/2003, άρθ. 4:
Κάθε κάτοχος ΕΑΥΜ, εφόσον είναι νομικό ή φυσικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται σε συλλογή-μεταφορά ΕΑΥΜ υποχρεούται (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
Κάθε παραγωγός ΕΑΥΜ υποχρεούται να διαθέτει (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012): α) ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ, όπου απαιτείται σύμφωνα με τον Ν. 4014/2011 και την ΥΑ 1958/2012, β) Θεωρημένο «Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Αποβλήτων», σύμφωνα με το αρ. 9 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 και γ) Άδεια λειτουργίας, εφόσον απαιτείται.
Κάθε εγκατάσταση διαχείρισης ΕΑΥΜ (εργασίες D/R), υποχρεούται να διαθέτει: α) ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ, όπου απαιτείται σύμφωνα με τον Ν. 4014/2011 και την ΥΑ 1958/2012 και β) Άδεια λειτουργίας, εφόσον απαιτείται.
Επιπλέον, κάθε παραγωγός ή κάτοχος ΕΑΥΜ υποχρεούται (αρ. 11, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
- Έκθεση με στοιχεία για τα ΕΑΥΜ που παρέλαβε και διαχειρίστηκε το προηγούμενο έτος o Ετήσια Έκθεση Παραγωγού Αποβλήτων (ΕΕΠΑ), για όλα τα είδη των αποβλήτων που παρήγαγε το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εφόσον η δραστηριότητα υπόκειται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση.
(το περιεχόμενο των εκθέσεων καθορίζεται στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές- αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012)
- Να ειδοποιεί αμελλητί, προφορικά και εγγράφως, το αργότερο εντός 24 ωρών, τις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγείας της οικείας Περιφέρειας και την αρμόδια για την έκδοση των ΑΕΠΟ ή των ΠΠΔ αρχή και να θέτει στη διάθεσή τους κάθε σχετική πληροφορία
- Να λαμβάνει άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο και
Να υποβάλλει στις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγείας της οικείας Περιφέρειας σχέδιο αντιμετώπισης των ως άνω επιπτώσεων.
Με την πρόσφατη ΚΥΑ οικ. 146163/2012, κάθε Υγειονομική Μονάδα που υπόκειται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση καταρτίζει «Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Αποβλήτων», σύμφωνα με τον Οδηγό του Παραρτήματος ΙΙ της παραπάνω ΚΥΑ. Ο «Εσωτερικός Κανονισμός Διαχείρισης Αποβλήτων» κάθε Υγειονομικής Μονάδας θεωρείται από την αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ) (Εγκύκλιος ΙΚΑ Γ32/821/7-7-2010) -αρμόδιο Περιφερειακό Σύστημα Υγείας (ΠΕΣΥ) (αρ. 6, παρ. 1, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Η κατάρτισή του αποσκοπεί στην εφαρμογή διαδικασιών ολοκληρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων εντός των Υγειονομικών Μονάδων, ενώ μέσω αυτού καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι στόχοι κάθε Υγειονομικής Μονάδας αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων (αρ. 9, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Στο μητρώο των φορέων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, που τηρείται στην Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3, παρ. Γ, αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καταχωρούνται και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα διαχείρισης ΕΑΥΜ. Στο μητρώο δεν καταχωρούνται οι Υγειονομικές Μονάδες που εκτελούν εργασίες αποθήκευσης επικίνδυνων αποβλήτων R13 ή D15 (όπως οι εργασίες αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Ι και ΙΙ της Ενότητας Β’ του Ν. 4042/2012). Ειδικότερες διατάξεις σχετικά με τα Δημοτικά Συστήματα Συλλογής και Μεταφοράς ΕΑΥΜ, με τα συστήματα συλλογής ληγμένων φαρμάκων, κ.α., αναφέρονται αναλυτικά στο αρ. 13 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
4.4.1. Άδειες και εγκρίσεις για την επεξεργασία και διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων (ΕΑΥΜ)
Με βάση τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 37591/2031/2003, απαγορεύεται η μερική ή ολική διαχείριση και επεξεργασία των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων εκτός Υγειονομικών Μονάδων και η επεξεργασία τους εντός Υγειονομικών Μονάδων (με αποτέφρωση ή αποστείρωση), χωρίς τη χορήγηση των σχετικών αδειών. Με την πρόσφατη ΚΥΑ οικ. 146163/2012 ορίζεται ότι για τη διαχείριση των ΕΑΥΜ εκδίδεται Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2012 και την ΥΑ 1958/2012, όπως ισχύουν. Στην περίπτωση που οι εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ΕΑΥΜ (D1 ως D15 ή R1 ως R13, όπως οι εργασίες αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Ι και ΙΙ της Ενότητας Β’ του Ν. 4042/2012) πραγματοποιούνται εντός της Υγειονομικής Μονάδας, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των εργασιών αυτών καθορίζονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απαιτείται κατά περίπτωση θα πρέπει, πρόσθετα στα προβλεπόμενα από την παρ. 1, στοιχ. α, αρ. 36 Ν. 4042/2012, να συμπεριλαμβάνει τη μελέτη οργάνωσης της εγκατάστασης, σύμφωνα με τις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Στην ΑΕΠΟ, σε ότι αφορά τη διαχείριση των ΕΑΥΜ, θα πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα οριζόμενα στην παρ. 1.α του αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Για τις εγκαταστάσεις παραλαβής και περαιτέρω διαχείρισης ΕΑΥΜ, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, επιπρόσθετα, όροι για την παροχή διευκολύνσεων στους συλλέκτες-μεταφορείς ΕΑΥΜ, όσον αφορά την στάθμευση, τον καθαρισμό και ιδιαίτερα την απολύμανση των μέσων μεταφοράς (οχήματα, κάδοι, κλπ). Για τη λειτουργία των κινητών μονάδων, που εκτελούν εργασίες επεξεργασίας ΕΑΥΜ στο χώρο
των Υγειονομικών Μονάδων, δεν απαιτείται ξεχωριστή ΑΕΠΟ. Οι όροι για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών περιλαμβάνονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας (αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2011, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
4.4.2. Άδειες και εγκρίσεις για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων εκτός των Υγειονομικών Μονάδων
Για τη συλλογή και μεταφορά ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων απαιτείται άδεια, σύμφωνα με το αρ. 36, παρ. 4 του Ν. 4042/2012, το αρ. 283, Ν. 3852/2010 και το αρ. 10, παρ. 1, ΚΥΑ 37591/2031/2003. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς ΕΑΥΜ απαιτούνται:
Η άδεια συλλογής και μεταφοράς πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον (παρ. 6, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
Η διάρκεια ισχύος της άδειας συλλογής και μεταφοράς είναι πενταετής και δύναται να ανανεώνεται πριν τη λήξη της πενταετίας, με βάση τα οριζόμενα στην παρ. 7, β), αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Η αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 3.4. του παρόντος, δύναται, τόσο κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας, όσο και μετά τη χορήγηση αυτής, στην περίπτωση που, παρά τα ληφθέντα μέτρα, διαπιστωθούν επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, να ζητεί αιτιολογημένα από τον ενδιαφερόμενο, την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων και να επιβάλλει κάθε πρόσθετο όρο για τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας (παρ. 4, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Επίσης, δύναται να απορρίπτει αιτιολογημένα την αίτηση για χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς, ιδίως όταν κρίνεται ότι η μελέτη της οργάνωσης του δικτύου συλλογής και μεταφοράς δεν είναι σύμφωνη με τα οριζόμενα στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 (παρ. 5, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις άδειες συλλογής - μεταφοράς ΕΑΥΜ, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι προαναφερόμενες άδειες συλλογής και μεταφοράς εναρμονίζονται πλήρως, ως προς το περιεχόμενό τους, με τις αντίστοιχες άδειες συλλογής και μεταφοράς που αναφέρονται στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2003 όπως ισχύει, διαφοροποιούμενες μόνο ως προς τα απόβλητα με μολυσματικές ιδιότητες (κλάση UN 6.2, ιδιότητα Η9), για τα οποία εφαρμόζονται ειδικές προδιαγραφές, όπως ορίζονται στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Οι δραστηριότητες συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, κατά την έννοια του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, και των ΕΑΥΜ της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 μπορούν να αδειοδοτούνται με ενιαία διοικητική πράξη κατόπιν σχετικής αίτησης του ενδιαφερόμενου (παρ. 7, β), ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Για τη μεταφορά των ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο κεφ. 1, παρ. 1.2. της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2003. Κατά τη συλλογή και μεταφορά τους, τα ΕΑΥΜ πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο αναγνώρισης, το «Έντυπο αναγνώρισης για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων από Υγειονομικές Μονάδες», όπως αναφέρεται στο Κεφ. 6 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Το έντυπο έχει την ίδια μορφή με το έντυπο αναγνώρισης του Κεφαλαίου 9 του Παραρτήματος του άρθρου 4 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006, λαμβάνοντας υπόψη και τα αναφερόμενα στο Ν. 4042/2012 (Κεφάλαιο 6 του Παραρτήματος του άρθρου 23 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Έτσι, όπως αναφέρονται στην Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009 και βάσει των παραγράφων 1.1, 1.2 και 8.1 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006 μεταξύ άλλων στο έντυπο αναφέρονται η ταξινόμηση των αποβλήτων, ποσοτικά στοιχεία και ποιοτικά χαρακτηριστικά, πληροφορίες σχετικά με τις δυσμενείς επιδράσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, τις πρώτες βοήθειες και τα μέσα προστασίας. Επίσης, γίνεται περιγραφή του εξοπλισμού για την πρόληψη και αντιμετώπιση ενδεχόμενου ατυχήματος κατά τη συλλογή και μεταφορά (εξοπλισμός και υλικά απορρύπανσης, μέσα πρώτων βοηθειών, κ.α.), περιγραφή των πιθανών κινδύνων και αντίστοιχων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, καθώς και περιγραφή του σχεδίου αντιμετώπισης περιστατικών έκτακτης ανάγκης (αρ. 10, παρ. 2, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Σχετικά με τους τελικούς αποδέκτες, πρέπει να είναι κατάλληλα αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις για την παραλαβή και τελική επεξεργασία των αποβλήτων, ώστε να τηρείται η αρχή της εγγύτητας (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009).
Με βάση τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 37591/2031/2003, απαγορεύεται η μερική ή ολική διαχείριση και επεξεργασία των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων εκτός Υγειονομικών Μονάδων και η επεξεργασία τους εντός Υγειονομικών Μονάδων (με αποτέφρωση ή αποστείρωση), χωρίς τη χορήγηση των σχετικών αδειών. Με την πρόσφατη ΚΥΑ οικ. 146163/2012 ορίζεται ότι για τη διαχείριση των ΕΑΥΜ εκδίδεται Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2012 και την ΥΑ 1958/2012, όπως ισχύουν. Στην περίπτωση που οι εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης ΕΑΥΜ (D1 ως D15 ή R1 ως R13, όπως οι εργασίες αυτές ορίζονται στο Παράρτημα Ι και ΙΙ της Ενότητας Β’ του Ν. 4042/2012) πραγματοποιούνται εντός της Υγειονομικής Μονάδας, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των εργασιών αυτών καθορίζονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απαιτείται κατά περίπτωση θα πρέπει, πρόσθετα στα προβλεπόμενα από την παρ. 1, στοιχ. α, αρ. 36 Ν. 4042/2012, να συμπεριλαμβάνει τη μελέτη οργάνωσης της εγκατάστασης, σύμφωνα με τις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Στην ΑΕΠΟ, σε ότι αφορά τη διαχείριση των ΕΑΥΜ, θα πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα οριζόμενα στην παρ. 1.α του αρ. 36 του Ν. 4042/2012. Για τις εγκαταστάσεις παραλαβής και περαιτέρω διαχείρισης ΕΑΥΜ, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, επιπρόσθετα, όροι για την παροχή διευκολύνσεων στους συλλέκτες-μεταφορείς ΕΑΥΜ, όσον αφορά την στάθμευση, τον καθαρισμό και ιδιαίτερα την απολύμανση των μέσων μεταφοράς (οχήματα, κάδοι, κλπ). Για τη λειτουργία των κινητών μονάδων, που εκτελούν εργασίες επεξεργασίας ΕΑΥΜ στο χώρο
των Υγειονομικών Μονάδων, δεν απαιτείται ξεχωριστή ΑΕΠΟ. Οι όροι για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών περιλαμβάνονται στην ΑΕΠΟ της Υγειονομικής Μονάδας (αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αρ. 8 του Ν. 4014/2011, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Για τη συλλογή και μεταφορά ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων απαιτείται άδεια, σύμφωνα με το αρ. 36, παρ. 4 του Ν. 4042/2012, το αρ. 283, Ν. 3852/2010 και το αρ. 10, παρ. 1, ΚΥΑ 37591/2031/2003. Για τη χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς ΕΑΥΜ απαιτούνται:
Η άδεια συλλογής και μεταφοράς πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον (παρ. 6, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012):
Η διάρκεια ισχύος της άδειας συλλογής και μεταφοράς είναι πενταετής και δύναται να ανανεώνεται πριν τη λήξη της πενταετίας, με βάση τα οριζόμενα στην παρ. 7, β), αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Η αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, όπως αυτή ορίζεται στην παράγραφο 3.4. του παρόντος, δύναται, τόσο κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας, όσο και μετά τη χορήγηση αυτής, στην περίπτωση που, παρά τα ληφθέντα μέτρα, διαπιστωθούν επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, να ζητεί αιτιολογημένα από τον ενδιαφερόμενο, την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων και να επιβάλλει κάθε πρόσθετο όρο για τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας (παρ. 4, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Επίσης, δύναται να απορρίπτει αιτιολογημένα την αίτηση για χορήγηση της άδειας συλλογής και μεταφοράς, ιδίως όταν κρίνεται ότι η μελέτη της οργάνωσης του δικτύου συλλογής και μεταφοράς δεν είναι σύμφωνη με τα οριζόμενα στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 (παρ. 5, αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι Υπηρεσίες που εκδίδουν τις άδειες συλλογής - μεταφοράς ΕΑΥΜ, υποχρεούνται να τις διαβιβάζουν στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, σύμφωνα με το εδ. 3 της παρ. Γ του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, καθώς και τις ανανεώσεις, τροποποιήσεις ή ανακλήσεις υφισταμένων αδειών, προκειμένου να καταχωρούνται αμελλητί στο σχετικό Μητρώο (παρ. 2, Β., αρ. 10, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι προαναφερόμενες άδειες συλλογής και μεταφοράς εναρμονίζονται πλήρως, ως προς το περιεχόμενό τους, με τις αντίστοιχες άδειες συλλογής και μεταφοράς που αναφέρονται στο αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2003 όπως ισχύει, διαφοροποιούμενες μόνο ως προς τα απόβλητα με μολυσματικές ιδιότητες (κλάση UN 6.2, ιδιότητα Η9), για τα οποία εφαρμόζονται ειδικές προδιαγραφές, όπως ορίζονται στις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Οι δραστηριότητες συλλογής και μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων, κατά την έννοια του αρ. 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006 όπως ισχύει, και των ΕΑΥΜ της ΚΥΑ οικ. 146163/2012 μπορούν να αδειοδοτούνται με ενιαία διοικητική πράξη κατόπιν σχετικής αίτησης του ενδιαφερόμενου (παρ. 7, β), ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Για τη μεταφορά των ΕΑΥΜ εκτός των Υγειονομικών Μονάδων εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο κεφ. 1, παρ. 1.2. της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2003. Κατά τη συλλογή και μεταφορά τους, τα ΕΑΥΜ πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο έντυπο αναγνώρισης, το «Έντυπο αναγνώρισης για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων από Υγειονομικές Μονάδες», όπως αναφέρεται στο Κεφ. 6 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Το έντυπο έχει την ίδια μορφή με το έντυπο αναγνώρισης του Κεφαλαίου 9 του Παραρτήματος του άρθρου 4 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006, λαμβάνοντας υπόψη και τα αναφερόμενα στο Ν. 4042/2012 (Κεφάλαιο 6 του Παραρτήματος του άρθρου 23 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Έτσι, όπως αναφέρονται στην Εγκύκλιο ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009 και βάσει των παραγράφων 1.1, 1.2 και 8.1 της ΚΥΑ Η.Π. 24944/1159/2006 μεταξύ άλλων στο έντυπο αναφέρονται η ταξινόμηση των αποβλήτων, ποσοτικά στοιχεία και ποιοτικά χαρακτηριστικά, πληροφορίες σχετικά με τις δυσμενείς επιδράσεις τους στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, τις πρώτες βοήθειες και τα μέσα προστασίας. Επίσης, γίνεται περιγραφή του εξοπλισμού για την πρόληψη και αντιμετώπιση ενδεχόμενου ατυχήματος κατά τη συλλογή και μεταφορά (εξοπλισμός και υλικά απορρύπανσης, μέσα πρώτων βοηθειών, κ.α.), περιγραφή των πιθανών κινδύνων και αντίστοιχων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, καθώς και περιγραφή του σχεδίου αντιμετώπισης περιστατικών έκτακτης ανάγκης (αρ. 10, παρ. 2, ΚΥΑ 37591/2031/2003). Σχετικά με τους τελικούς αποδέκτες, πρέπει να είναι κατάλληλα αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις για την παραλαβή και τελική επεξεργασία των αποβλήτων, ώστε να τηρείται η αρχή της εγγύτητας (Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ οικ.128859/6177/24-12-2009).
Η διασυνοριακή μεταφορά ΕΑΥΜ πραγματοποιείται σύμφωνα με τις κείμενες σχετικές διατάξεις (τα οριζόμενα από τον Κανονισμό (ΕΚ) 1013/2006 για τις μεταφορές αποβλήτων, καθώς και τις διατάξεις των ΚΥΑ Η.Π. 13588/725/2006, 24944/1159/2006 και ΚΥΑ 8668/2007) και εξειδικεύεται με τις Γενικές Τεχνικές Προδιαγραφές του αρ. 5 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Για τις εισαγωγές ή εξαγωγές ΕΑΥΜ επιλέγεται, κατά την κρίση της αρμόδιας αρχής, το σημείο εισόδου/ εξόδου που βρίσκεται πλησιέστερα στο χώρο συλλογής ή αποθήκευσης των αποβλήτων και διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές (αρ. 10, σημ. Β, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Για τη διαχείριση των αποβλήτων υγειονομικών μονάδων εντός των Υγειονομικών Μονάδων, εποπτεύον Υπουργείο είναι το Υπουργείο Υγείας. Για την εκτός των Υγειονομικών Μονάδων διαχείριση, εποπτεύον είναι το ΥΠΕΚΑ. Στις περιπτώσεις που οι Υγειονομικές Μονάδες διαθέτουν μονάδες επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων, εποπτεύοντα είναι και τα δύο προαναφερθέντα Υπουργεία (αρ. 16, ΚΥΑ οικ. 146163/2012). Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα διαχείρισης ΑΥΜ υπόκεινται σε τακτικούς και έκτακτους ελέγχους από τις αρμόδιες αρχές που ορίζονται στην παράγραφο 3 του αρ. 20 του Ν. 4014/2011, καθώς και από:
Στην περίπτωση εντοπισμού παραβάσεων, ενημερώνονται:
και προβαίνουν στις απαιτούμενες ενέργειες σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και το αρ. 18 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012.
Τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι διενεργούνται και στους κατόχους και παραγωγούς ΕΑΥΜ στο πλαίσιο εφαρμογής των αρ. 10 και 11 της ΚΥΑ οικ. 146163/2012. Επίσης διενεργούνται και μετά τον τερματισμό της λειτουργίας της εγκατάστασης ή του χώρου διάθεσης ή/και ανάκτησης ΕΑΥΜ, καθώς και κατά το στάδιο της μετέπειτα φροντίδας, σύμφωνα με το αρ. 9 της ΚΥΑ 13588/725/2006 (αρ. 15, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Οι προαναφερόμενες αρμόδιες αρχές διενεργούν τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις και σε επιχειρήσεις συλλογής-μεταφοράς και διασυνοριακής μεταφοράς ΕΑΥΜ για τον έλεγχο τήρησης των όρων της σχετικής άδειας. Σε περίπτωση συλλογής και μεταφοράς οι ως άνω έλεγχοι αφορούν τόσο στην προέλευση όσο και στον προορισμό των ΕΑΥΜ. Κατά τη διασυνοριακή μεταφορά αποβλήτων, για τον έλεγχο στα σημεία εισόδου/εξόδου, αρμόδιες υπηρεσίες είναι η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) και οι κατά τόπους αρμόδιες Τελωνειακές αρχές του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την παρ. 1. Γ) 5., αρ. 57, Ν. 4042/2012 (αρ. 15, ΚΥΑ οικ. 146163/2012).
Ν. 4071/2012 (ΦΕΚ 85/Α) «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση - Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ»
Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α) «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ-Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής»
ΥΑ 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α'209/2011)».
N. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α) «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α) «Απλοποίηση αδειοδότησης τεχνικών επαγγελματικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων και επιχειρηματικών πάρκων και άλλες διατάξεις» (Αρ.37- Διαχείριση Αποβλήτων).
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα εκτελεστικά Π.Δ. που έχον εκδοθεί.
Ν. 3835/2010 (ΦΕΚ 43/Α) «Κύρωση της τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους»
Ν. 3536/2007 (ΦΕΚ 42/Α) «Ειδικές ρυθμίσεις θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» (Αρ.30- Στερεά απόβλητα), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (άρθρο 24 Ν. 3613/07 (ΦΕΚ 263/Α), άρθρο 9 Ν. 3854/10 (ΦΕΚ 94/Α) και άρθρο 15 Ν. 3688/2008 (ΦΕΚ 163/Α)).
N. 3463/2006 (ΦΕΚ 114/Α) «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων»
Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α) «Εναρμόνιση του Ν. 1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις»
Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων- Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από το Ν. 3854/10 (ΦΕΚ 94/Α) , την ΚΥΑ 9268/469/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ 9269/470/07 (ΦΕΚ 286/Β), την ΚΥΑ οικ. 104826/2004 (ΦΕΚ 849/Β) και τα σχετικά προεδρικά διατάγματα.
Ν. 1733/1987 (ΦΕΚ 171/Α) «Σύσταση της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας»
Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α) «για την προστασίας του περιβάλλοντος», όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ 1016/Β)
Π.Δ. 83/2010 (ΦΕΚ 147/Α) «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2006/117 Ευρατόμ του Συμβουλίου της 20ης Νοεμβρίου 2006 σχετικά με την επιτήρηση και τον έλεγχο των αποστολών ραδιενεργών αποβλήτων και αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου»
ΠΔ 148/2009 (ΦΕΚ 190/Α) «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον - Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004, όπως ισχύει»
Π.Δ. 151/2004 (ΦΕΚ 107/Α) «Οργανισμός Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας»
Π.Δ. 404/1993 (ΦΕΚ 173/Α) «Οργανισμός της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας»
Απόφαση 2003/33/ΕΚ (EE L 11/ 16-1-2003) «για τον καθορισμό κριτηρίων και διαδικασιών αποδοχής των αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής σύμφωνα με το άρθρο 16 και το Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ»
Απόφαση 2000/532/ΕΚ «Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων», όπως τροποποιήθηκε με τις 2001/573/ΕΚ και 2001/118/ΕΚ (EEL 47/16-2-01) και ισχύει
ΚΥΑ 146163/2012 (ΦΕΚ 1537/Β) «Μέτρα και όροι για τη Διαχείριση Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων»
KYA 8111.1/41/09/2009 (ΦΕΚ 412/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της υπ’ αριθμ. 2007/71/ΕΚ Οδηγίας. Αντικατάσταση της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 3418/07/02 (ΦΕΚ 712/Β) «Μέτρα και όροι για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και καταλοίπων φορτίου»
ΚΥΑ 2527/2009 (ΦΕΚ 83/Β) «Ειδικότερα ζητήματα και θέματα αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση των δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ)»
ΚΥΑ 8668/2007 (ΦΕΚ 287/Β) «Έγκριση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ), σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Α) της υπ. αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του αρ. 7 (παρ. 1) της υπ. αριθμ. 91/156/ΕΚ οδηγίας του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991»
ΚΥΑ 13588/725/2006 (ΦΕΚ 383/Β) «Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 91/689/ΕΟΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991» , όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ 24944/1159/2006 (ΦΕΚ 791/Β) «Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ. Β) της υπ’ αριθμ. 13588/725 ΚΥΑ και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρου 7 (παρ. 1) της Οδηγίας 91/156/ΕΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
ΚΥΑ 4641/232/2006 (ΦΕΚ 168/Β) «Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών μικρών χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων σε νησιά και απομονωμένους οικισμούς, κατ’ εφαρμογή του αρ. 3 (παρ. 4) σε συνδυασμό με το άρθρο 20 (παράρτημα Ι) της υπ’αριθμ. 29407/3508/2002 ΚΥΑ»
ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/ οικ.107017/2006 (ΦΕΚ 1225/Β) «Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42//ΕΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001», όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 7 του άρθρου 24 του Ν. 3894/2010 ΦΕΚ 204/Α)
ΚΥΑ 22912/1117/2005 (ΦΕΚ 759/Β) «Μέτρα και όροι για την πρόληψη και τον περιορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντος από την αποτέφρωση των αποβλήτων»
ΚΥΑ Η.Π. 11014/703/Φ104/2003 (ΦΕΚ Β/332) «Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.1650/1986 (Α'160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3010/2002 ''Εναρμόνιση του Ν.1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ και άλλες διατάξεις''
(Α'91)», όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 4 του Ν. 3399/05 (ΦΕΚ 225/Α) και το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν. 3698/08 (ΦΕΚ 198/Α)
ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης», όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α)
ΚΥΑ Η.Π. 37111/2021/2003 (ΦΕΚ 1391/Β) «Καθορισμός τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των έργων και δραστηριοτήτων σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του Ν.1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 3 του Ν.3010/2002»
ΚΥΑ Η.Π. 37591/2031/2003 (ΦΕΚ 1419/Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές μονάδες»
ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572/Β) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων».
ΚΥΑ Η.Π. 15393/2332/2002 (ΦΕΚ Β 1022/5-8-02-Διορθ.Σφαλμ. στο ΦΕΚ-1117 Β/02) «Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν.1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν.3010/2002 «Εναρμόνιση του Ν.1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.α. (Α'91)», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει από τις ΚΥΑ ΕΥΠΕ/οικ. 129079/04 (ΦΕΚ 1409/Β), ΚΥΑ οικ. 145799/05 (ΦΕΚ 1002/Β), ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ. 126880/07 (ΦΕΚ 435/Β) και την ΚΥΑ οικ. 141270/09 (ΦΕΚ 1411/Β).
ΚΥΑ 1014(ΦΟΡ)94/2001 (ΦΕΚ 216/Β) «Έγκριση κανονισμού ακτινοπροστασίας»
ΚΥΑ 114218/1997 (ΦΕΚ 1016/Β) «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων».
Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 129960/3800/15-06-2012 με θέμα «Ενδεικτικές κατηγορίες Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ) - Ενδεικτικές κατάλληλες εργασίες διαχείρισης ΑΥΜ - Διευκρινίσεις επί ορισμένων απαιτήσεων της ΚΥΑ οικ. 146163/2012»
Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αριθμό πρωτοκόλλου 409582/ΕΓΚ.16/10-11-11 «Διευκρινίσεις σχετικά με κατάργηση αδειών διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 4014/2011»
Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 129043/4345/8-7-2011 «Εφαρμογή νομοθεσίας για τη διαχείριση μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων»
Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αριθμό πρωτοκόλλου 1019/14-4-2011 «Διευκρινήσεις σχετικά με αρμοδιότητες περιβαλλοντικής αδειοδότησης»
Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 128859/6177/24-12-2009 με θέμα «Διαχείριση Επικινδύνων Ιατρικών Αποβλήτων αμιγώς Τοξικού Χαρακτήρα (ΕΙΑ - ΤΧ) από Υγειονομικές
Μονάδες»
Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 187135/2840/27-06-2008 με θέμα «Διευκρίνιση θεμάτων εφαρμογής της νομοθεσίας, σχετικά με τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων»
Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 181098/444/28-01-2008 με θέμα «Ερμηνεία άρθρου 7 της ΚΥΑ 13588/725/2006»
Εγκύκλιος ΥΠΕΧΩΔΕ με αριθμό πρωτοκόλλου οικ.123067/10-02-2004 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων: Συλλογή - Μεταφορά - Αποθήκευση Αποβλήτων και Αποκατάσταση Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων»
Πυροσβεστική Διάταξη υπ’αριθμ. 9/2000 (ΦΕΚ 1459/Β) «Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την 9Α/2005 Πυρ/κή Διάταξη (ΦΕΚ 1554/Β) και ισχύει
Σημειώσεις
1. Οι χαρακτηρισμοί «τοξικό» (και «πολύ τοξικό»), «επιβλαβές», «διαβρωτικό», «ερεθιστικό», «καρκινογόνο», «τοξικό για την αναπαραγωγή», «μεταλλαξογόνο» και «ουκοτοξυκό» αποδίδονται σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στο Παράρτημα VI της Οδηγίας 67/548/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 1967, περί προσεγγίσεως των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που αφορούν στην ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση των επικίνδυνων ουσιών (EE 196 της 16.8.1967, σ. 1.).
2. Ανάλογα με την περίπτωση, εφαρμόζονται οι οριακές τιμές που αναφέρονται στα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ της Οδηγίας 99/45/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 1999, και διοικητικών διατάξεων των κρατών - μελών που αφορούν την ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση των επικίνδυνων παρασκευασμάτων (EEL 200 της 30.7.1995, σ. 1.).
Μέθοδοι δοκιμών
Πρέπει να χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι που περιγράφονται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 67/548/ΕΟΚ και σε άλλα συναφή σημειώματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τυποποίησης (CEN).
(*) Εφόσον υπάρχουν μέθοδοι δοκιμής.