Εργασία με σχοινιά

Η χρησιμοποίηση τεχνικών πρόσβασης και τοποθέτησης με τη βοήθεια σχοινιών γίνεται μόνον όταν η εκτίμηση του κινδύνου, η οποία θα πρέπει να διευκρινίζει με σαφήνεια τις απαιτήσεις σχετικά με όλες τις πτυχές της εργασίας, δείχνει ότι η εργασία μπορεί να εκτελεστεί με ασφάλεια και όταν η χρησιμοποίηση άλλου περισσότερο ασφαλούς εξοπλισμού εργασίας δεν θα ήταν δικαιολογημένη.

Πηγή: Πως να επιλεγεί ο πιο κατάλληλος εξοπλισμός εργασίας για την εκτέλεση προσωρινών εργασιών σε ύψος

Κατά τη χρησιμοποίηση τεχνικών πρόσβασης και τοποθέτησης με τη βοήθεια σχοινιών πρέπει να εξασφαλίζεται ότι πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Λαμβάνοντας υπόψη την εκτίμηση των κινδύνων και ιδίως τη διάρκεια των εργασιών και τις δεσμεύσεις εργονομικής φύσεως, πρέπει να προβλέπεται κάθισμα με τα ενδεδειγμένα εξαρτήματα.
• Το σύστημα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο χωριστά αγκυρωμένα σχοινιά, το ένα ως μέσο προσπέλασης, καθόδου και υποστήριξης (σχοινί εργασίας) και το άλλο ως μέσο ασφαλείας (σχοινί ασφαλείας).
•  Οι εργαζόμενοι πρέπει να χρησιμοποιούν κατάλληλη ζώνη ασφαλείας, με την οποία και συνδέονται με το σχοινί ασφαλείας.
•  Το σχοινί εργασίας πρέπει να έχει ασφαλή μηχανισμό ανόδου και καθόδου και αυτόματο ανασχετικό μηχανισμό που εμποδίζει την πτώση του χρήστη, αν αυτός χάσει τον έλεγχο της κίνησής του. Το σχοινί ασφαλείας πρέπει να έχει αυτόματη κινητή διάταξη προστασίας έναντι των πτώσεων, η οποία συνοδεύει τον εργαζόμενο στη κίνησή του.
•  Τα εργαλεία και λοιπά εξαρτήματα που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι συνδεδεμένα με τη ζώνη ασφαλείας ή με το κάθισμα του εργαζομένου ή να είναι προσδεδεμένα με άλλο κατάλληλο μέσο. Τα σχοινιά πρέπει να προστατεύονται κατάλληλα ώστε να αποφεύγονται οι ζημίες από εργαλεία. Πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για να αποφεύγεται η πτώση των εργαλείων.
• Η εργασία πρέπει να προγραμματίζεται και να επιβλέπεται δεόντως, ώστε να είναι δυνατό να παρασχεθεί αμέσως βοήθεια στον εργαζόμενο σε περίπτωση ανάγκης.
• Στους εργαζομένους πρέπει να παρέχεται εκπαίδευση, κατάλληλη και ειδική για τις προβλεπόμενες εργασίες, και ιδίως όσον αφορά στις διαδικασίες διάσωσης.
• Ο εξοπλισμός να διαθέτει δήλωση EK συμμόρφωσης του κατασκευαστή και σήμανση CE. 
• Σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν ενόψει του κινδύνου η χρησιμοποίηση δεύτερου σχοινιού θα έκανε την εργασία περισσότερο επικίνδυνη, μπορεί να επιτραπεί η χρησιμοποίηση ενός και μόνου σχοινιού, εφόσον έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα ασφαλείας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ή/και πρακτική.

Πριν τη χρήση σχοινιών για την πρόσβαση σε ύψος πρέπει να ελεγχθεί ότι:

• Έχει οριοθετηθεί σωστά η ζώνη εργασίας.
• Χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες ζώνες ασφάλειας.
• Το σχοινί ασφάλειας είναι αρκετά σταθερό ώστε να αντέχει στις προβλέψιμες δυνάμεις φόρτισης, ακόμα και σε μη φυσιολογικές καταστάσεις, όπως διάσωση.
• Ο εξοπλισμός είναι κατάλληλος για την προς εκτέλεση εργασία, διατηρείται σε καλή κατάσταση και είναι αποθηκευμένος σε αποδεκτές συνθήκες.
• Οι μηχανισμοί καθόδου και ανόδου μπορούν να διακόπτουν ή να επιβραδύνουν αυτόματα την κίνηση του σχοινιού, έτσι ώστε να επιτρέπεται η ελεγχόμενη κάθοδος.
• Τα άγκιστρα είναι γερά και έχουν ανθεκτικότητα τουλάχιστον ίση με αυτή των σχοινιών με τα οποία είναι συνδεδεμένα. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν κατάλληλα άγκιστρα, στα οποία να μπορούν να δεθούν απευθείας τα σχοινιά, χρησιμοποιούνται αρτάνες (λουριά) αγκύρωσης.
• Ο υπολογισμός των δυνάμεων, όταν αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη, διεξάγεται από αρμόδιο πρόσωπο με τις κατάλληλες δεξιότητες.
• Το σχέδιο εργασίας καλύπτει το πιο πολύπλοκο σύστημα αγκίστρωσης που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και τα πρόσωπα που θα εκτελέσουν την εργασία είναι εκπαιδευμένα και αρμόδια να εφαρμόσουν αυτό το σύστημα αγκίστρωσης.

Όταν χρησιμοποιούνται εργαλεία και άλλος εξοπλισμός στη διάρκεια εργασίας με σχοινιά:

• Τα μικρά εργαλεία πρέπει να προσδένονται στις ζώνες ασφαλείας των προσώπων που εκτελούν την εργασία.
• Τα εργαλεία μεγαλύτερων διαστάσεων πρέπει να συνδέονται με ξεχωριστό σύστημα ανάρτησης στερεωμένο σε ανεξάρτητο άγκιστρο.
• Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφεύγεται το μπέρδεμα των ηλεκτρικών καλωδίων με τα σχοινιά εργασίας και ασφάλειας.
• Πρέπει να παρέχεται αποτελεσματικό σύστημα επικοινωνίας μεταξύ των προσώπων στην εργασία.
• Πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα για να αποφεύγεται η πτώση εξοπλισμών ή υλικών στους χώρους όπου αυτά ενδέχεται να αποτελέσουν κίνδυνο για άλλα πρόσωπα.
• Πρέπει να οριοθετείται ζώνη αποκλεισμού στη βάση της περιοχής πρόσβασης του σχοινιού.
   

Επιθεώρηση
Είναι πολλή σημαντική η συμμόρφωση με τις οδηγίες του κατασκευαστή σχετικά με την επιθεώρηση των σχοινιών και των εξαρτημάτων τους.

• Είναι σημαντικό πριν από κάθε χρήση να γίνεται αρχικά μια οπτική επιθεώρηση και μια επιθεώρηση αφής (ψηλάφησης) όλου του εξοπλισμού πρόσβασης με σχοινιά από αρμόδιο πρόσωπο, ώστε να εξασφαλίζεται ότι βρίσκεται σε ασφαλή κατάσταση και λειτουργεί σωστά.
• Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να ζητούνται συμβουλές από τον κατασκευαστή, οι οποίες και να ακολουθούνται αυστηρά.
• Πρέπει να εφαρμόζονται καθορισμένες διαδικασίες επιθεώρησης, ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο εξοπλισμός αυτός επιθεωρείται λεπτομερώς από αρμόδιο πρόσωπο, πριν από την πρώτη χρήση και κατά χρονικά διαστήματα ς, καθώς και κάθε φορά που προκύπτουν καταστάσεις που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των προσώπων στην εργασία.
• Όταν ο εξοπλισμός πρόσβασης με σχοινιά χρησιμοποιείται σε αντίξοες συνθήκες, πρέπει να γίνονται ενδιάμεσες επιθεωρήσεις, πέρα από τους τακτικούς ελέγχους πριν από τη χρήση και τις λεπτομερείς επιθεωρήσεις, σε διαστήματα που καθορίζονται από την εκτίμηση του κινδύνου, οι οποίες διεξάγονται στην αρχή και κατά τη διάρκεια των εργασιών.
• Πρέπει να καταγράφονται σε αρχεία, τόσο οι λεπτομερείς όσο και οι ενδιάμεσες επιθεωρήσεις.
• Κάθε τμήμα του εξοπλισμού πρόσβασης με σχοινιά που παρουσιάζει ελάττωμα πρέπει να αποσύρεται από τη χρήση.
• Κάθε τμήμα του εξοπλισμού πρόσβασης με σχοινιά που υπόκειται σε γήρανση πρέπει να αντικαθίσταται όπως προβλέπεται στις οδηγίες χρήσης και συντήρησης του κατασκευαστή.
   

Συντήρηση – Αποθήκευση

• Πρέπει να εφαρμόζονται καθορισμένες διαδικασίες για τη συντήρηση του εξοπλισμού πρόσβασης με σχοινιά και για την καταγραφή της κάθε συντήρησης. Πρέπει να τηρούνται αρχεία όλων των χρησιμοποιούμενων τμημάτων του εξοπλισμού πρόσβασης με σχοινιά.
• Στα αρχεία αυτά πρέπει να σημειώνεται η διάρκεια ζωής κάθε εξαρτήματος καθώς και η ημερομηνία απόσυρσής του λόγω παλαιότητας, όταν τα στοιχεία αυτά παρέχονται από τον κατασκευαστή.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτείται η απολύμανση του εξοπλισμού (ιδίως μετά από χρήση σε αποχετεύσεις). Οι συστάσεις των προμηθευτών εξοπλισμού μπορεί να είναι σημαντικές. Ο εξοπλισμός δεν πρέπει να μεταβάλλεται χωρίς την έγκριση του κατασκευαστή.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα μεταλλικά τμήματα: Πρέπει να γίνονται έλεγχοι για φθορά, ρωγμές, παραμόρφωση, διάβρωση ή άλλες ζημιές. Πρέπει, επίσης, να γίνονται έλεγχοι για χημική μόλυνση.
• Ύστερα από κάθε αναγκαίο καθαρισμό και στέγνωμα, ο εξοπλισμός πρέπει να φυλάσσεται χωρίς συσκευασία σε δροσερό, στεγνό και σκοτεινό μέρος σε περιβάλλον χημικά ουδέτερο, μακριά από υπερβολική θερμότητα ή πηγές θερμότητας, από υψηλή υγρασία, μυτερές ή αιχμηρές επιφάνειες και αντικείμενα διαβρωτικά, υλικά ή άλλες πιθανές αιτίες που μπορεί να του προκαλέσουν ζημιά. Ο εξοπλισμός δεν πρέπει να αποθηκεύεται βρεγμένος.
• (Π.Δ. 155/2004)