Συχνές ερωτήσεις
Πότε θεωρείται ασφαλής η διατήρηση των αμιαντούχων υλικών σε ένα κτίριο;
Η διαβίωση σε ένα ακίνητο με άθικτο αμίαντο, κατά κανόνα, δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από σοβαρά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον αμίαντο, έχουν εκτεθεί στην ουσία για μεγάλες χρονικές περιόδους, όπως οι εργαζόμενοι σε εργοστάσια παραγωγής προϊόντων αμιάντου ή στον κλάδο επισκευών. Υπάρχουν αρκετά σημεία που μπορεί κανείς να αναζητήσει υλικά που περιέχουν αμίαντο στο σπίτι ή στο γραφείο. Συχνές εφαρμογές σε κτίρια συναντάμε στη βαφή, τη μόνωση, σε ινοσανίδες, σε πλάκες τοίχου, σε πλακίδια ηχομόνωσης, σε στέγες, σε πλακάκια δαπέδου, σε μονώσεις σωληνώσεων και στο γνωστό ΕΛΕΝΙΤ. Όλα τα κτίρια που κατασκευάσθηκαν μέχρι το 2005 που ψηφίστηκε η απαγόρευση της χρήσης αμιάντου έχουν μεγάλη πιθανότητα να περιέχουν αμίαντο και θα πρέπει να ελέγχονται.
Η απόφαση για το αν είναι προτιμότερο το υλικό να παραμείνει ή να αφαιρεθεί, εξετάζεται κατά περίπτωση:
• Αν τα αμιαντούχα υλικά βρίσκονται σε καλή κατάσταση και είναι απίθανο να καταστραφούν ή να διαταραχτούν, τότε είναι προτιμότερο να μην απομακρυνθούν, αλλά να παραμείνουν στο χώρο, αφού βέβαια επισημανθεί η θέση τους και προσδιοριστεί ένα πρόγραμμα τακτικής παρακολούθησης της κατάστασής τους.
• Αν τα υλικά έχουν υποστεί φθορά ή μπορούν να διαταραχτούν, τότε πρέπει να παρθεί απόφαση για το ποιες εργασίες πρέπει να εκτελεστούν, ποιες εργασιακές μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν για να προληφθεί ή ελεγχθεί η έκθεση των εργαζομένων σε ίνες αμιάντου και ποια θα είναι τα απαιτούμενα μέσα ατομικής προστασίας. Επίσης θα πρέπει να προσδιοριστεί η διάρκεια των εργασιών και το πιθανό επίπεδο έκθεσης σε ίνες αμιάντου.
Η διαχείριση των αμιαντούχων υλικών που έχουν υποστεί φθορά ή ενδέχεται να διαταραχθούν γίνεται με:
α) επικάλυψη ή στεγανοποίηση του υλικού,
β) εγκλεισμό του υλικού ή
γ) απομάκρυνση-αφαίρεση του υλικού.
Η απόφαση για το αν είναι προτιμότερο το υλικό να παραμείνει ή να αφαιρεθεί, εξετάζεται κατά περίπτωση:
• Αν τα αμιαντούχα υλικά βρίσκονται σε καλή κατάσταση και είναι απίθανο να καταστραφούν ή να διαταραχτούν, τότε είναι προτιμότερο να μην απομακρυνθούν, αλλά να παραμείνουν στο χώρο, αφού βέβαια επισημανθεί η θέση τους και προσδιοριστεί ένα πρόγραμμα τακτικής παρακολούθησης της κατάστασής τους.
• Αν τα υλικά έχουν υποστεί φθορά ή μπορούν να διαταραχτούν, τότε πρέπει να παρθεί απόφαση για το ποιες εργασίες πρέπει να εκτελεστούν, ποιες εργασιακές μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν για να προληφθεί ή ελεγχθεί η έκθεση των εργαζομένων σε ίνες αμιάντου και ποια θα είναι τα απαιτούμενα μέσα ατομικής προστασίας. Επίσης θα πρέπει να προσδιοριστεί η διάρκεια των εργασιών και το πιθανό επίπεδο έκθεσης σε ίνες αμιάντου.
Η διαχείριση των αμιαντούχων υλικών που έχουν υποστεί φθορά ή ενδέχεται να διαταραχθούν γίνεται με:
α) επικάλυψη ή στεγανοποίηση του υλικού,
β) εγκλεισμό του υλικού ή
γ) απομάκρυνση-αφαίρεση του υλικού.
Ποια είναι τα κυριότερα αμιαντούχα υλικά που μπορεί να συναντήσει κανείς;
Τα διάφορα αμιαντούχα υλικά περιλαμβάνουν σε φθίνουσα σειρά ως προς τη συχνότητα χρήσης τους:
• Αμιαντοτσιμέντο (Asbestos cement)
Είναι ένα πολύ κοινό υλικό που περιέχει χρυσότιλο ή λευκό αμίαντο σε περιεκτικότητα 10-15% και συναντάται σε πολλά βιομηχανικά κτίρια και αγροτικές κατοικίες.
• Ψεκασμένος αμίαντος (Sprayed asbestos)
Ψεκασμένες επικαλύψεις χρησιμοποιήθηκαν για μόνωση στην κατασκευαστική χαλυβουργία και σε μερικούς λέβητες.
• Μόνωση από αμίαντο (Lagging)
Χρησιμοποιήθηκε κυρίως για θερμική μόνωση σωληνώσεων. Μονώσεις μπορεί να βρεθούν οπουδήποτε, περιέχουν 6-85% αμίαντο που μπορεί να είναι κροκιδόλιθος ή αμοσίτης.
• Μονωτικές αμιαντόπλακες (Asbestos insulating board)
Χρησιμοποιήθηκαν για πυροπροστασία σε σωληνώσεις και αγωγούς, πυρανάσχεση, panels, χωρίσματα τοίχων κ.λπ.
• Υφασμένος αμίαντος (Asbestos textiles)
Χρησιμοποιήθηκε σε τσιμούχες και σε διάφορα προϊόντα όπως κουβέρτες πυροπροστασίας, προστατευτικές στολές για πυροσβέστες και οδηγούς αγώνων, γάντια, κουρτίνες κ.λπ.
• Άλλα αμιαντούχα προϊόντα
Αμίαντος μπορεί να βρεθεί:
• Σε προϊόντα χαρτιού που χρησιμοποιήθηκαν για ηλεκτρική μόνωση.
• Σε φρένα (τακάκια και συμπλέκτες αυτοκινήτων), πλακάκια δαπέδου και οροφών κ.λπ.
• Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για διακοσμητικές επικαλύψεις, σε σοβάδες, σε βαφές, μαστίχες, κόλλες κ.λπ.
• Σε πολλά προϊόντα μέσα σε κατοικίες όπως σιδερώστρες, πιστολάκια, γλάστρες, ζαρτινιέρες, θερμάστρες, ηλεκτρικούς πίνακες, χωρίσματα, αγωγούς, υδρορροές, σωλήνες αποχέτευσης κ.λπ.
• Αμιαντοτσιμέντο (Asbestos cement)
Είναι ένα πολύ κοινό υλικό που περιέχει χρυσότιλο ή λευκό αμίαντο σε περιεκτικότητα 10-15% και συναντάται σε πολλά βιομηχανικά κτίρια και αγροτικές κατοικίες.
• Ψεκασμένος αμίαντος (Sprayed asbestos)
Ψεκασμένες επικαλύψεις χρησιμοποιήθηκαν για μόνωση στην κατασκευαστική χαλυβουργία και σε μερικούς λέβητες.
• Μόνωση από αμίαντο (Lagging)
Χρησιμοποιήθηκε κυρίως για θερμική μόνωση σωληνώσεων. Μονώσεις μπορεί να βρεθούν οπουδήποτε, περιέχουν 6-85% αμίαντο που μπορεί να είναι κροκιδόλιθος ή αμοσίτης.
• Μονωτικές αμιαντόπλακες (Asbestos insulating board)
Χρησιμοποιήθηκαν για πυροπροστασία σε σωληνώσεις και αγωγούς, πυρανάσχεση, panels, χωρίσματα τοίχων κ.λπ.
• Υφασμένος αμίαντος (Asbestos textiles)
Χρησιμοποιήθηκε σε τσιμούχες και σε διάφορα προϊόντα όπως κουβέρτες πυροπροστασίας, προστατευτικές στολές για πυροσβέστες και οδηγούς αγώνων, γάντια, κουρτίνες κ.λπ.
• Άλλα αμιαντούχα προϊόντα
Αμίαντος μπορεί να βρεθεί:
• Σε προϊόντα χαρτιού που χρησιμοποιήθηκαν για ηλεκτρική μόνωση.
• Σε φρένα (τακάκια και συμπλέκτες αυτοκινήτων), πλακάκια δαπέδου και οροφών κ.λπ.
• Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για διακοσμητικές επικαλύψεις, σε σοβάδες, σε βαφές, μαστίχες, κόλλες κ.λπ.
• Σε πολλά προϊόντα μέσα σε κατοικίες όπως σιδερώστρες, πιστολάκια, γλάστρες, ζαρτινιέρες, θερμάστρες, ηλεκτρικούς πίνακες, χωρίσματα, αγωγούς, υδρορροές, σωλήνες αποχέτευσης κ.λπ.
Ποιοι επαγγελματικοί κλάδοι είναι πιθανότερο να εκτεθούν σε αμίαντο;
Σήμερα τους μεγαλύτερους κινδύνους αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην αφαίρεση του αμιάντου και οι εργαζόμενοι που συναντούν τυχαία αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, κυρίως κατά τη συντήρηση και ανακαίνιση κτιρίων, εγκαταστάσεων, πλοίων και τρένων. Γενικά, οι επαγγελματικές δραστηριότητες όπου οι εργαζόμενοι είναι πιθανό να έρθουν σε επαφή με υλικά που περιέχουν αμίαντο κατά την εργασία τους περιλαμβάνουν:
• Εργολάβους και εργαζόμενους στις κατεδαφίσεις.
• Εργολάβους και εργαζόμενους στις κατασκευές.
• Μηχανικούς που είναι υπεύθυνοι για θέρμανση και εξαερισμό.
• Μηχανικούς τηλεπικοινωνιών.
• Εργαζόμενους στις εγκαταστάσεις συστημάτων πυρανίχνευσης, πυρόσβεσης και αντικλεπτικών συστημάτων.
• Εργαζόμενους σε εργασίες συντήρησης κτιρίων, πλοίων, οχημάτων.
• Εργαζόμενους σε εγκαταστάσεις computers.
• Υπεύθυνους για την επίβλεψη κτιρίων.
• Ηλεκτρολόγους.
• Ελαιοχρωματιστές και διακοσμητές.
• Υδραυλικούς.
• Ξυλουργούς.
• Εφαρμοστές – μονταδόρους σωληνώσεων αερίου.
• Χτίστες.
• Σοβατζήδες κ.λπ.
• Εργολάβους και εργαζόμενους στις κατεδαφίσεις.
• Εργολάβους και εργαζόμενους στις κατασκευές.
• Μηχανικούς που είναι υπεύθυνοι για θέρμανση και εξαερισμό.
• Μηχανικούς τηλεπικοινωνιών.
• Εργαζόμενους στις εγκαταστάσεις συστημάτων πυρανίχνευσης, πυρόσβεσης και αντικλεπτικών συστημάτων.
• Εργαζόμενους σε εργασίες συντήρησης κτιρίων, πλοίων, οχημάτων.
• Εργαζόμενους σε εγκαταστάσεις computers.
• Υπεύθυνους για την επίβλεψη κτιρίων.
• Ηλεκτρολόγους.
• Ελαιοχρωματιστές και διακοσμητές.
• Υδραυλικούς.
• Ξυλουργούς.
• Εφαρμοστές – μονταδόρους σωληνώσεων αερίου.
• Χτίστες.
• Σοβατζήδες κ.λπ.
Ποια είναι τα προβλήματα υγείας που μπορεί να δημιουργήσει η χρόνια έκθεση σε αμίαντο;
H έκθεση σε αμίαντο μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση προβλημάτων υγείας σε όσους εκτίθενται στις ίνες του αμίαντου που υπάρχουν στον αέρα και οι οποίες μπορεί να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος. Μέσω του δέρματος δεν γίνεται απορρόφηση. Ο αμίαντος γίνεται κίνδυνος για την υγεία όταν εισπνέονται υψηλές συγκεντρώσεις ινών για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα άτομα τα οποία εργάζονται καθημερινά με τον αμίαντο και εκτίθενται σ' αυτόν συνεχώς μπορεί να υποστούν σοβαρές βλάβες στην υγεία τους.
Οι κυριότερες ασθένειες που μπορεί να προκαλέσει ο αμίαντος είναι:
• Η αμιάντωση
• Ο καρκίνος των πνευμόνων
• Το μεσοθηλίωμα
• Άλλες ασθένειες (καρκίνοι στο στομάχι, τον οισοφάγο, το έντερο κ.ά.)
Οι κυριότερες ασθένειες που μπορεί να προκαλέσει ο αμίαντος είναι:
• Η αμιάντωση
• Ο καρκίνος των πνευμόνων
• Το μεσοθηλίωμα
• Άλλες ασθένειες (καρκίνοι στο στομάχι, τον οισοφάγο, το έντερο κ.ά.)
Ποια είναι η οριακή τιμή έκθεσης στον αμίαντο;
Το Π.Δ. 212/2006 «Προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 83/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/382/ΕΟΚ του Συμβουλίου και την οδηγία 2003/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου» καθορίζει τα μέτρα ελέγχου, οργανωτικά και τεχνικά, που θα πρέπει να λαμβάνονται ώστε να αποφεύγεται ή να ελαχιστοποιείται η έκθεση των εργαζομένων σε σκόνη αμιάντου ή υλικών που περιέχουν αμίαντο. Τα προβλεπόμενα μέτρα έχουν εφαρμογή σε όλα τα είδη και τις μορφές αμιάντου. Βάσει του άρθρου 8 του Π.Δ. 212/2006, οι εργοδότες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι κανένας εργαζόμενος δεν εκτίθεται σε ατμόσφαιρα με περιεκτικότητα σε αμίαντο μεγαλύτερη των 0,1 ινών ανά cm3, ως μέση χρονικά σταθμισμένη τιμή (TWA) σε περίοδο αναφοράς οκτώ ωρών. Κάθε εργασία που συνεπάγεται άμεση επαφή με τον αμίαντο πρέπει να κοινοποιείται στην αρμόδια εθνική αρχή.
Τι Εξοπλισμός Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) απαιτείται κατά την εργασία με αμίαντο;
Ο απαιτούμενος εξοπλισμός ατομικής προστασίας κατά την εργασία με αμιαντούχα υλικά είναι κατά περίπτωση:
Προστασία ματιών/προσώπου:
Δεν απαιτείται, αλλά είναι καλή πρακτική να φοράτε γυαλιά ασφαλείας ή γυαλιά χημικής ασφάλειας.
Προστασία του δέρματος:
Ολόσωμες φόρμες ή μακρυμάνικα πουκάμισα και παντελόνια.
Αναπνευστική προστασία:
Σε συγκεντρώσεις πάνω από την οριακή τιμή έκθεσης που προβλέπει η νομοθεσία ή όπου δεν υπάρχει οριακή τιμή έκθεσης, σε οποιαδήποτε ανιχνεύσιμη συγκέντρωση:
Οποιαδήποτε αυτόνομη αναπνευστική συσκευή ολόκληρου προσώπου (full face) και λειτουργεί με θετική πίεσης ή οποιοσδήποτε αναπνευστήρας παρεχόμενου αέρα που καλύπτει ολόκληρο το πρόσωπο με λειτουργία θετικής πίεσης σε συνδυασμό με μια βοηθητική αυτόνομη αναπνευστική συσκευή θετικής πίεσης.
Προστασία ματιών/προσώπου:
Δεν απαιτείται, αλλά είναι καλή πρακτική να φοράτε γυαλιά ασφαλείας ή γυαλιά χημικής ασφάλειας.
Προστασία του δέρματος:
Ολόσωμες φόρμες ή μακρυμάνικα πουκάμισα και παντελόνια.
Αναπνευστική προστασία:
Σε συγκεντρώσεις πάνω από την οριακή τιμή έκθεσης που προβλέπει η νομοθεσία ή όπου δεν υπάρχει οριακή τιμή έκθεσης, σε οποιαδήποτε ανιχνεύσιμη συγκέντρωση:
Οποιαδήποτε αυτόνομη αναπνευστική συσκευή ολόκληρου προσώπου (full face) και λειτουργεί με θετική πίεσης ή οποιοσδήποτε αναπνευστήρας παρεχόμενου αέρα που καλύπτει ολόκληρο το πρόσωπο με λειτουργία θετικής πίεσης σε συνδυασμό με μια βοηθητική αυτόνομη αναπνευστική συσκευή θετικής πίεσης.
